62. Szczep Harcerski Polanie im. Bolesława Chrobrego funkcjonuje w Warszawie, w Szkole nr 141, zlokalizowanej na Targówku przy ulicy Trockiej 4.
Obrzędowość
Szczep charakteryzuje się obrzędowością rycerską.
Nazwa
Nazwa szczepu wywodzi się od jednego z plemion słowiańskich, które w VII–X wieku zamieszkiwało dorzecze środkowej Warty.
Szczep 62. Warszawskich Drużyn Harcerskich i Zuchowych „POLANIE” im. Króla Bolesława Chrobrego, obecnie nazywa się 62. Szczep Harcerski „Polanie” im. Króla Bolesława Chrobrego.
Nazwy drużyn, herby
Każda nowo powstała drużyna przyjmowała herb rycerski jako swój znak oraz nazwę – na początku działalności pojawiły się takie nazwy jak Mazowie, Piastowie, Sulima, Bogoria (Orla), Gaudium, Wyssogota, Nebram. Wprowadzenie proporców drużyn oraz zastępów, które nawiązywały kształtem do chorągwi rycerskich, stało się standardem. Interesującym faktem jest, że wszystkie obecne nazwy drużyn zawierają charakterystyczną literę A, która jest w nich identyczna. Istotnym momentem w historii szczepu było zaprojektowanie i uszycie sztandaru z okazji piętnastej rocznicy reaktywacji szczepu.
Sztandar szczepu
Sztandar 62. Szczepu Harcerskiego „Polanie” im. Króla Bolesława Chrobrego jest symbolem honoru i godności każdego zucha, harcerza oraz instruktora tego szczepu. Bycie członkiem Pocztu Sztandarowego stanowi najwyższy zaszczyt dla harcerza. Sztandar towarzyszy harcerzom podczas każdej ważnej uroczystości szczepowej. Został uszyty z dwóch płatów materiału w kolorach czerwonym i czarnym. Na stronie czerwonej umieszczono Krzyż Harcerski oraz napis Związek Harcerstwa Polskiego, a na stronie czarnej widnieje pełna nazwa szczepu: Szczep 62. Warszawskich Drużyn Harcerskich i Gromad Zuchowych „Polanie” im. Króla Bolesława Chrobrego oraz tarcza z dwoma skrzyżowanymi mieczami.
Pasowanie na rycerzy
Tradycyjny obrzęd pasowania na rycerzy odbywa się w szczepie po złożeniu przyrzeczenia harcerskiego. Od kilkunastu lat każdy harcerz, na znak obrzędowego przyjęcia do szczepu, otrzymuje suwak na chustę z miniaturą swojego znaku herbowego. Znak herbowy pochodzi od nazwiska i jest wyszukiwany w „Herbarzu”. Obrzędowe pasowanie i wręczenie herbu zazwyczaj ma miejsce podczas uroczystości związanej ze świętem szczepu (15 grudnia). Charakterystycznym elementem obrzędu jest miecz, który pierwotnie został wykonany w tym celu.
Od 2008 roku Krzyże Harcerskie przyznawane w szczepie są numerowane, a kolejne nadania są rejestrowane w szczepowym rejestrze.
Historia
Do 1939 roku
Pierwsza drużyna o numerze 62 powstała w 1928 roku, działając w szkole powszechnej na Woli (ul. Chłodna 37) i nosiła nazwę 62. WDH im. Leopolda Lisa-Kuli (drużynowym był Władysław Kuś, a od 1933 roku Józef Podobas). Druga drużyna została wspomniana w 1936 roku w rozkazach hufcowego Hufca Praga, gdzie była wymieniana jako drużyna w okręgu wizytacyjnym Praga. Zalążkiem tej drużyny był patrol chłopców z 51. WDH z plutonowym M. Bukaczem, który później został drużynowym 62. WDH im. biskupa Władysława Bandurskiego. Początkowo drużyna działała przy szkołach powszechnych nr 49 i 51 (ul. Szeroka 17, obecnie ul. Kłopotowskiego, gdzie obecnie znajduje się Urząd Dzielnicy Praga-Północ) w rejonie wizytacyjnym Praga.
1939–1945
W czasie wojny harcerze utworzyli w konspiracji dwie sekcje w drużynie Grup Szturmowych PR-200, uczestniczyli w działaniach innych drużyn, wchodząc w skład NOW i AK (661 pluton Armii Krajowej). Po wojnie drużyna weszła w skład Hufca Praga (w 1947 roku 62. WDH brała udział w Zlocie Hufca Praga w Aninie). W tym okresie zbiórki odbywały się w gimnazjum kupieckim przy ulicy Brzeskiej.
1945–1983
Drużyna została zlikwidowana w czasie stalinowskim, a jej reaktywacja miała miejsce w 1958 roku jako 62. WDH im. Emilii Plater. 12 września 1956 roku drużyna została przyjęta do ZHP z nowym patronem – nosiła imię Bojowników o wolność Kuby. We wrześniu 1967 roku drużyna wzięła udział w nadaniu Hufcowi Praga-Północ imienia i sztandaru, jednak już w 1968 roku ponownie przestała istnieć.
15 stycznia 1970 roku numer 62. WDH został nadany drużynie przy Zasadniczej Szkole Zawodowej Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu.
1983-1993
Numer 62 został ponownie nadany drużynom utworzonym przy nowo powstałej w 1983 roku Szkole Podstawowej nr 315 (ul. Trocka 4) na osiedlu Targówek (27 października powołano szczep próbny). 15 grudnia 1983 roku powołano 62. Szczep Warszawskich Drużyn Harcerskich i Zuchowych „Polanie”, którego komendantem był hm Zbigniew Szymański. W skład szczepu wchodziła drużyna zuchowa 62. WDZ – drużynowa org. Mirosława Bogucka oraz trzy drużyny harcerskie: 62. WDH „Szczęśliwego Traktu” (drużynowy Piotr Szpunar), 62. WDH „Zorza” (drużynowy pwd. Wiesiek Krzyżański) i 62. WDH „Motopiechota” (drużynowy org. Andrzej Bogucki, potem pwd. Mariola Jaranowska). Nieco później powstała również czwarta drużyna 62. WDH „Wigry” (drużynowy pwd. Andrzej Byczak). 14 kwietnia 1984 roku przy szczepie powołano krąg instruktorski (przewodnicząca hm Ewa Szymańska/Dziewicka), który w późniejszych rozkazach funkcjonował pod nazwą „Czerwona Watra”. W 1984 roku szczep zorganizował pierwszy obóz w Jazach koło Włocławka. Historia pierwszych 10 lat działalności szczepu, obozów i kampanii dotyczących bohatera Króla Bolesława Chrobrego jest opisana w publikacji „10 pierwszych lat 1983-1993 na 30-lecie Szczepu 62. WDHiZ POLANIE im. Króla Bolesława Chrobrego” – hm. Zbigniew Szymański, XII/2013, Warszawa.
Z okazji 40. rocznicy wyzwolenia Warszawy w 1985 roku szczep uczestniczył w reprezentacji hufca na capstrzyku chorągwi przy pomniku Nike. Otrzymał tam warszawską odznakę chorągwi stołecznej – NIKE oraz pochwałę za wzorowe reprezentowanie hufca w kolumnie pierwszomajowej. 20 lutego 1985 roku zatwierdzono nazwę szczepu – „Polanie”. W tym samym roku, ponownie w Jazach, szczep zorganizował zgrupowanie obozów (komendant zgrupowania hm. Zbigniew Szymański). 14 października przyjęto na okres próbny drugą drużynę zuchową i trzecią harcerską. Szczep wystawił drużynę honorową z okazji święta hufca, co zaowocowało pochwałą za udział w wydarzeniach związanych z odznaczeniem sztandaru ZHP i godne reprezentowanie hufca. We wrześniu 1986 roku drużyna „Wigry” (drużynowy pwd. Andrzej Byczak) weszła w skład szczepu 272 WDHiZ. Szczep brał udział w spotkaniach z delegacjami organizacji pionierskich, a w styczniu 1987 roku uczestniczył w uroczystym apelu pod pomnikiem Nike na rocznicę wyzwolenia Warszawy.
20 lutego 1987 roku, dzięki wsparciu Rodziców z Koła Przyjaciół Harcerstwa oraz kadrze szczepu, powstała szczepowa Harcerska Pracownia Elektroniczna. 30 kwietnia 1987 roku szczep przyjął imię króla Bolesława Chrobrego, a drużyny harcerskie otrzymały nazwy: „Piastowie”, „Mazowie”, „Sulima”, „Wenetowie” i „Zbójcerze”, natomiast drużyny zuchowe: „Słowiańskie Orły” i „Królestwo Bajki” (rozwiązana 21 marca 1988 roku). 15 lipca 1989 roku, podczas zgrupowania obozów w Brajnikach, 62. WDH „Sulima”, 62. WDH „Gaudium” oraz 62. WDH „Zbójcerze” (drużynowy Artur Kowalski) uzyskały tytuł Drużyny Grunwaldzkiej oraz Odznakę Grunwaldzką. Szczep wielokrotnie reprezentował Hufiec Praga-Północ oraz Chorągiew Stołeczną na licznych uroczystościach i zbiórkach.
Podczas uroczystości 50-lecia powstania Szarych Szeregów jesienią 1989 roku szczep wystawił drużynę sztandarową chorągwi. 29 września 1989 roku „Wenetom” nadano nazwę 62. WDH „Gaudium”. 30 stycznia 1990 roku komenda hufca przyznała komisji stopni instruktorskich przy 62. KI prawo do prowadzenia prób na stopień przewodnika. 28 lutego 1990 roku „Zbójcerze” zmienili nazwę na 62 WDH „Orla” (drużynowy pwd. Artur Kowalski). W 1990 roku odbyło się zgrupowanie obozów w Rudce oraz oboz wędrowny na Kaukaz (komendant obozu hm. Ewa Szymańska/Dziewicka). 28 września tego samego roku rozwiązano drużyny: „Piastowie”, „Mazowie” i „Słowiańskie Orły”. 28 grudnia 1990 roku w ramach 62. WDH „Gaudium” powołano gromadę zuchową. Szczep reprezentował hufiec na uroczystym apelu Chorągwi Stołecznej z okazji rocznicy wyzwolenia Warszawy.
28 czerwca 1991 roku rozwiązano KI „Czerwona Watra”, a szczep podzielił się na dwa obozy: dawny szczep (chusty czerwone) oraz grupę młodych instruktorów skupionych wokół: „Gaudium” (chusty czarne). Drużyny z chustami czerwonymi, na czele z 62. WDH „Sulima”, obszyły chusty białym paskiem, który stał się znakiem ruchu programowo-metodycznego „Unia Harcerska”, do którego dołączyły. Ruch „Unia Harcerska” skupił w kolejnych latach wiele drużyn z różnych środowisk Hufca Praga-Północ (12WDH, 62WDH, 83WDH, 72WDH, 71WDH, 272WDH, 285WDH). Początki tego ruchu datują się na początku lat 90., a ukształtował się na obozie w Jazach w roku 1992. Przewodniczącym Ruchu „Unia Harcerska” został wybrany phm. Andrzej Byczak HR.
W wykazie środowisk hufca z 14 września 1991 roku w szczepie wymienione są trzy drużyny harcerskie: „Gaudium” – chusty czarne (drużynowy Jacek Garboliński) oraz drużyny noszące chusty czerwone: „Orla” (Artur Kowalski) i „Sulima” (Zbigniew Szymański). W kolejnym rozkazie wspomniana została również „Bogoria”. Drużyny szczepu reprezentowały hufiec podczas obchodów Dnia Niepodległości. Drużyna Gaudium otrzymała odznakę 80-lecia Harcerstwa i w 1992 roku była Drużyną Reprezentacyjną Chorągwi Stołecznej. 35 harcerzy zdobyło Odznakę Chorągwianą. Wiosną 1992 roku „Orla” i „Bogoria” uczestniczyły w porządkowaniu terenu wokół komendy hufca. 28 września 1992 roku „Sulima” przyjęła imię Zawiszy Czarnego. Drużyny „Gaudium”, „Orla” oraz „Sulima” uzyskały tytuł Drużyn Grunwaldzkich, przy czym 62WDH „Sulima” zdobyła tytuł Drużyny Grunwaldzkiej trzykrotnie, a następnie Warszawską odznakę „Nike”.
Po roku 1993
W latach 1993–1995 drużyny noszące chusty czarne pozostały w szczepie i powołały nowe jednostki. 24 maja 1993 roku powstała 62 WDH Nebram (druż. Robert Borzecki, a później Aleksandra Gosk) oraz 62 WDH „Bogoria” (druż. Sylwester Chaciński).
30 grudnia 1995 roku drużyny szczepu, wspólnie z 86. WDHS „Wetlina”, powołały Ruch Programowo Metodyczny „Bractwo”.
W latach 2003 i 2004 harcerze szczepu przekazywali Betlejemskie Światło Pokoju prezydentowi RP Aleksandrowi Kwaśniewskiemu. Od 2003 roku obszar działalności drużyny rozszerzono o miasto Marki.
W marcu 2007 roku szczep wystawił poczet sztandarowy oraz drużynę sztandarową hufca na uroczystościach z okazji nadania hufcowi imienia Wigierczyków oraz wręczenia nowego sztandaru. We wrześniu komendant szczepu hm. Jacek Garboliński wraz z 62. WDH „Gaudium” przeszli do ZHR, tworząc tam 62. Szczep Harcerski „Gaudium”. Komendantem Szczepu w ZHP został hm. Robert Borzecki.
Od 11 maja 2008 roku szczep jest członkiem Unii Najstarszych Drużyn Harcerskich Rzeczypospolitej. 2 sierpnia przedstawiciele szczepu wzięli udział w inscenizacji walk powstańczych, które miały miejsce w 1944 roku na warszawskim Targówku – Targówek 1944.
W 2009 roku, w dniach 13-15 marca, odbył się rajd szczepu do Otwocka. Od 16 do 22 maja 2009 roku Szczep (ZHP) uczestniczył w wyprawie z okazji 65. rocznicy Bitwy o Monte Cassino jako reprezentacja ZHP. Podczas wyprawy harcerze uczestniczyli w uroczystościach upamiętniających 65. rocznicę bitwy o Monte Cassino, a także zwiedzili Rzym i Watykan. 26 września patrole z 62. WDH „Wyssogota” brały udział w grze miejskiej „Szlakiem cywilnej obrony Warszawy” organizowanej przez Biuro Edukacji Instytutu Pamięci Narodowej.
W 2011 roku szczep wsparł organizację wystawy harcerskiej w Muzeum Pragi. Na otwarciu, podczas Nocy Muzeów, harcerze szczepu przedstawiali cykl pokazów pierwszej pomocy.
W 2014 roku szczep współtworzył reprezentację Chorągwi Stołecznej w wyprawie ZHP „Uniamo le generazioni/Łączymy pokolenia” z okazji 70. rocznicy bitwy o Monte Cassino.
W 2015 roku szczep był organizatorem Święta Hufca w Strudze k. Marek, które miało obrzędowość wigierską (kursy wigierskie i batalion Harcerski 'Wigry’).
W 2019 roku szczep, wspólnie ze środowiskiem 205 WDHiGZ, wystawił reprezentację Chorągwi Stołecznej na Harcerską Wyprawę Pamięci z okazji 75. rocznicy bitwy pod Monte Cassino. Szlakiem bojowym II Korpusu Polskiego reprezentacja dotarła do Monte Cassino, Rzymu i Bolonii. 14 września delegacja środowiska ze sztandarem Batalionu „Wigry” uczestniczyła w odsłonięciu pomnika Harcerskiego Batalionu „Wigry” nad Zatoką Hańczańską. 28 września Szczep stworzył trzon Drużyny Sztandarowej Chorągwi Stołecznej podczas zbiórki ogólnopolskiego Alertu Pamięci z okazji 80. rocznicy przejścia ZHP do konspiracji (dowódca pwd. Jakub Jasiński).
Drużyny
W skład szczepu wchodziły: 62. WDZ „Słowiańskie Orły”, 62. WDZ „Królestwo Bajki”, 62. WDH „Szczęśliwego Traktu”, 62. WDH „Zorza”, 62. WDH „Motopiechota”, 62. WDH „Wigry”, 62. WDH „Piastowie”, 62. WDH „SULIMA”, 62. WDH „Mazowie”, 62. WDH „Wenetowie”, 62. WDH „Zbójcerze” – od 1986 „Orla”, 62. WDH „Bogoria” (istniejąca do 1996 r.), 62. WDH „Bogoria-Poraj” (do 2000 r.), 62. WGZ „Mali Rycerze” (1999–2000), 62. WGZ „Leśne Bractwo”, 62. WDH „Gaudium” (od 2007 w ZHR, od 2023 w SH), 62. WGZ „Bolkowi Rycerze”.
Szczep obecnie
Szczep działa w Szkole Podstawowej nr 377 (ul. Trocka 4) na osiedlu Targówek oraz w Szkole Podstawowej nr 4 (budynek MCER) w Markach. Obecnie funkcjonują: 62. WDH „Wyssogota” (od 28 czerwca 2000 r., drużyną specjalnościową była w latach 2002–2009) oraz 62. WDH „Nebram” (w szczepie od 24 maja 1993 r.). Przy szczepie istnieje 62. Krąg Instruktorski „Watra”.
Harcerska Akcja Letnia
Bibliografia
„Zielony Beret”. 1(38)/08, 2008. Warszawa. brak numeru strony
„10 pierwszych lat 1983-1993 na 30-lecie Szczepu 62 WDHiZ POLANIE im. Króla Bolesława Chrobrego” – hm. Zbigniew Szymański, XII/2013, Warszawa
Rozkazy Komendy Chorągwi Stołecznej oraz Rozkazy Komendy Hufca Warszawa Praga Płn. im. Stanisława Dubois/Wigierczyków z lat 1981-2011
Linki zewnętrzne