61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy
61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy to jednostka wojskowa Sił Powietrznych RP, usytuowana w Białej Podlaskiej.
Jednostka zakończyła swoją działalność po roku 2000. W ostatnich latach funkcjonowania, pułk koncentrował się na szkoleniu pilotów śmigłowców, wcześniej prowadzono także szkolenia na samolotach Iskra.
Na terenie byłej jednostki znajduje się jeden z najdłuższych pasów startowych w Polsce. Dlatego często rozważano tam możliwość utworzenia lotniska cywilnego lub lotniska cargo.
Historia
61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy został sformowany w 1958 roku na bazie 1. eskadry pilotażu bojowego z Radomia oraz 4. eskadry pilotażu przejściowego z Oleśnicy. Jednostka składała się z dowództwa, sztabu, dwóch eskadr lotniczych oraz dywizjonu technicznego. Od początku istnienia pułk został włączony do Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 im. Żwirki i Wigury w Radomiu. W 1964 roku jednostka została przeniesiona do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie. Na początku stacjonowała na lotnisku w Nowym Mieście nad Pilicą, gdzie zajmowała się szkoleniem podchorążych o specjalności pilotów myśliwskich. Logistycznie jednostka była wspierana przez 45. dywizjon dowodzenia lotami oraz 12. batalion zaopatrzenia. Początkowym wyposażeniem pułku był samolot myśliwski MiG-15. Pod koniec 1977 roku 61 lpszb został przeniesiony na lotnisko w Białej Podlaskiej, gdzie pozostał do końca swojej działalności.
Jednostka została rozformowana 31 grudnia 2000 roku. Na bazie rozformowanego pułku utworzono 3 Ośrodek Szkolenia Lotniczego.
Odznaka pułkowa
Odznaka pułkowa przedstawia wizerunek żurawia wpisanego w szachownicę lotniczą. Nad łacińskim napisem Per aspera ad astra umieszczono rok powstania pułku – 1958. Nad szachownicą znajduje się numer oraz inicjały pułku – 61 LPSzB. Z prawej strony szachownicy widoczne są stylizowane kontury granicy wschodniej. Całość odznaki umieszczona jest na błękitnym tle w prostokącie z zaokrągloną dolną krawędzią. Jej projektantem był Sławomir Hetman.
Dowódcy pułku
- ppłk pil. Józef Kowalski (1958 -1962)
- ppłk pil. Henryk Nowak (1962 -1965)
- ppłk pil. Tytus Krawczyc (1965 -1968)
- ppłk pil. Stanisław Konopiński (1968 -1973)
- ppłk pil. Józef Archita (1973 -1974)
- płk pil. Kazimierz Wolak (1974 -1976)
- płk pil. Aleksander Turczyniak (1976 -1978)
- płk pil. Zdzisław Mularski (1978 -1982)
- ppłk pil. Jan Fryta (1982 -1986)
- płk pil. Jan Smolarek (1986 -1990)
- płk pil. Ryszard Brojek (1985 -1986 oraz 1990 -1996)
- ppłk pil. Anatol Czaban (1996 – 2000)
Rombik
W ramach pułku funkcjonował zespół akrobacyjny „Rombik”, który latał na samolotach MiG-15. Dowódcą zespołu był płk pil. Władysław Kunicki.
Należy jednak zaznaczyć, że ten „Rombik” nie jest tożsamy z zespołem akrobacyjnym o tej samej nazwie, latającym na PZL TS-11 Iskra, który wchodził w skład 60 LPSz.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Józef Zieliński [red.]: Polskie lotnictwo wojskowe 1945-2010: rozwój, organizacja, katastrofy lotnicze. Warszawa: Bellona SA; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2011, s. 163-164. ISBN 978-83-1112-14-09.