60 minut na godzinę

60 minut na godzinę – satyryczna audycja radiowa, która była emitowana w Programie III Polskiego Radia w latach 1974–1981.

Historia

Pierwszy odcinek programu został wyemitowany 14 stycznia 1974 roku. Początkowo audycja nadawana była w poniedziałki o godzinie 20:00, a później przeniesiono ją na soboty, aby ostatecznie zagościć w niedzielne poranki (w godzinach 10:00 – 11:00, z powtórkami w poniedziałki w godzinach 20:00 – 21:00). Część materiałów była później wykorzystywana w audycji Powtórka z rozrywki. Inicjatorem programu był Marcin Wolski, który współpracował z Andrzejem Zaorskim oraz Krzysztofem Materną. Wkrótce, na prośbę Wolskiego, do zespołu dołączył Jacek Fedorowicz, który stał się jedną z kluczowych postaci audycji; wkrótce z grona autorów odszedł Materna. Marcin Wolski był znany jako nadredaktor programu. W roku 1976 zmieniono czołówkę, a Wolski przyjął tytuł arcydyrektora. Reżyserem audycji był Andrzej Pruski.

W okresie od sierpnia 1980 roku do wprowadzenia stanu wojennego w grudniu 1981 roku, audycja często prezentowała teksty wspierające NSZZ „Solidarność”. W związku z tym, PRL-owska cenzura wielokrotnie wstrzymywała audycje, które były już gotowe do emisji. Czasami na antenie emitowano nagrania z poprzednich miesięcy, a w jednym przypadku audycja w ogóle nie została wyemitowana, co było jednym z najbardziej wyraźnych przykładów cenzury w radiu. Ostatecznie, po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981, audycja została zawieszona i już nigdy nie powróciła na antenę, ponieważ jej twórcy zostali objęci faktycznym zakazem pracy w radiu.

Po zawieszeniu audycji, niektórzy wykonawcy kontynuowali działalność w formie spektaklu estradowego pod nazwą „1000 metrów na kilometr”. Po zmianach politycznych w 1989 roku, za pewnego rodzaju kontynuację audycji można uznać program ZSYP, emitowany w I programie Polskiego Radia do 2009 roku.

Zawartość audycji

W audycji prezentowano „felietony, słuchowiska, piosenki, wiersze, rysunki i inne” (cytat z pierwotnej czołówki), przeplatane przygodami członków redakcji (w które wcielał się Jacek Fedorowicz) oraz przygodami „piratów” (w rolach tych występowali Andrzej Zaorski i Marian Kociniak). Jacek Fedorowicz stworzył wiele postaci, w tym Kolegi Kierownika, Kolegi Kuchmistrza, Kolegi Spikera, Kolegi Tłumacza, Kolegi Sprawozdawcy, Pana Kazia, Kolegi Inteligenta, Koleżanki Małżonki oraz Kolegi Panicza. W przygodach piratów występowali również (w różnych odcinkach) m.in. Danuta Rinn (Ceśka), Ewa Złotowska (córka piratów, Cewka), Janusz Gajos (Hetmanek) oraz Krzysztof Kowalewski (pan Krzych).

Audycja obejmowała m.in. następujące cykle:

  • Rycerze (tekst Andrzej Waligórski, w programie występowali artyści kabaretu Elita, w tym Andrzej Waligórski (Zagłoba), Leszek Niedzielski (Wołodyjowski), Jan Kaczmarek (Kmicic/Azja Tuhajbejowicz), Ewa Szumańska (Oleńka/Basieńka), Jerzy Skoczylas (Soroka/Luśnia), Włodzimierz Plaskota (hetman), Jerzy Dębski (Skrzetuski/Muszalski));
  • Para-męt pikczers czyli kulisy srebrnego ekranu (tekst Andrzej Zaorski, występowali Andrzej Zaorski i Marian Kociniak);
  • monologi Jana Kaczmarka;
  • wiersze Andrzeja Waligórskiego (w autorskim wykonaniu);
  • monologi Krzysztofa Jaroszyńskiego (Dziennik trenera, Krótki kurs praktycznego języka, Poradnik pedagoga z placówki pozaszkolnej);
  • dialogi Z pamiętnika młodej lekarki (tekst: Ewa Szumańska, w programie występowali Ewa Szumańska i Jan Kaczmarek);
  • Rossmówki (tekst Tadeusz Ross, występował Tadeusz Ross z Bohdanem Łazuką, a później z Krzysztofem Kowalewskim, Januszem Gajosem i w końcu z Piotrem Fronczewskim);
  • słuchowiska Marcina Wolskiego – niektóre z nich były serialami, a największą popularność zdobył Matriarchat, który doczekał się dwóch kontynuacji – w głównych rolach wystąpili Jan Kobuszewski (Fil), Witold Dębicki (Ted), Joanna Sobieska (Małgosia), Tadeusz Włudarski (narrator), Jan Kociniak (Ludwik – od drugiej serii) – inne znane seriale Wolskiego to Numer, Świnka i Enklawa, ponadto luźny cykl Antybaśnie;
  • Centralna Kuźnia Młodych – CKM (tekst: M. Wolski i A. Zaorski, w programie grali m.in. Andrzej Zaorski (wizytator Bronisław Beton-Baton), Marian Kociniak (kolega Kociemniak), Andrzej Fedorowicz (magister docent Buldog inżynier), Marian Opania (kolega Opinia), Krzysztof Kowalewski);
  • Zapiski kłusownika (tekst: M. Wolski i A. Zaorski pod pseudonimem Marcin Jędras, w programie grali Jan Kobuszewski i Andrzej Zaorski);
  • Saga rodu Kowalskich (tekst: M. Wolski, w programie grali m.in. A. Zaorski, A. Fedorowicz, M. Kociniak, K. Kowalewski);
  • opowiadane rysunki (Szymon Kobyliński);
  • monologi, w których występował w różnych rolach Jacek Fedorowicz (Pyszny posiłek na falach eteru, Kącik ogrodniczy, Kącik mody męskiej – Kuchmistrz, Kodeks honorowy, Porady sercowe – Kierownik) oraz dialogi (Gry i zabawy towarzyskie, Kronika kulturalna);
  • Uniwermagiel (nazwa cyklu kojarzyła dom towarowy w języku rosyjskim z miejscem plotek);
  • słuchowiska Marii Czubaszek;
  • Pamiętnik znaleziony w taczce;
  • Dyrekcja cyrku w budowie (tytuł nawiązywał do partyjnego hasła budowy drugiej Polski).

Całość przeplatały piosenki, z których niektóre stały się przebojami, takie jak Ragazza da Provincia Jacka Zwoźniaka, Czego się boisz głupia, Los Andes Cordillera Jana Kaczmarka i inne utwory kabaretu Elita.

Wydanie książkowe

Niektóre teksty audycji zostały wydane w formie książkowej pod tytułem „60 minut na godzinę” przez Wydawnictwo Radia i Telewizji (wybór i redakcja Marcin Wolski, Wydawnictwo RTV, 1978, wyd. 2, 1980, ilustracje Jerzy Flisak). Do publikacji dołączono kasetę magnetofonową z nagraniami niektórych utworów.

W 2003 roku, Polskie Radio wydało kilka płyt CD z największymi hitami audycji.

W formie książkowej, M. Wolski opublikował również wiele swoich słuchowisk jako powieści lub opowiadania.

Zobacz też

  • Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy
  • Studio 202
  • Zespół Adwokacki Dyskrecja
  • Nie tylko dla orłów

Przypisy