6 Gwardyjska Witebsko-Nowogródzka Dywizja Zmechanizowana
6 Gwardyjska Witebsko-Nowogródzka Dywizja Zmechanizowana, dwukrotnie uhonorowana Orderem Czerwonego Sztandaru (ros. 6-я гвардейская мотострелковая Витебско – Новгородская дважды Краснознаменная дивизия – JW nr 08774), była jednostką taktyczną Sił Zbrojnych ZSRR, która w latach 1957-1992 stacjonowała na terenie Polski, w ramach Północnej Grupy Wojsk.
Sztab dywizji znajdował się w miejscowości Borne Sulinowo, a jednostki dywizji zlokalizowane były również w Szczecinku, Białogardzie, Sypniewie oraz Szczecinie.
Historia
Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, na terenie Polski została rozmieszczona 90 Gwardyjska Witebsko-Nowogródzka Dywizja Strzelecka, która przekształciła się w 26 Gwardyjską Dywizję Zmechanizowaną. Następnie w 1957 roku została przekształcona w 38 Gwardyjską Dywizję Pancerną, a w 1965 roku zmieniono jej nazwę na 90 Gwardyjską Dywizję Pancerną, zachowując przy tym tytuł wyróżniający oraz odznaczenia. Dywizja ta brała udział w operacji „Dunaj” od marca do września 1968 roku, co zostało uhonorowane pochwałą od Ministra Obrony ZSRR.
W 1985 roku, na podstawie Dyrektywy Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR nr 314/3/0224, zmieniono numery 90 Gwardyjskiej Dywizji Pancernej oraz 6 Gwardyjskiej Lwowskiej Dywizji Zmechanizowanej, która stacjonowała w NRD. W rezultacie, 90 DPanc. została przekształcona w 6 Gwardyjską Witebsko-Nowogródzką Dywizję Zmechanizowaną. Zmiany dotknęły także jednostek dywizji; dotychczasowy 6 gwardyjski pułk czołgów przekształcono w 16 gwardyjski pułk zmechanizowany, a 215 gwardyjski pułk czołgów stał się 82 gwardyjskim pułkiem zmechanizowanym.
W 1992 roku dywizja została wycofana z Polski i przeniesiona do Tweru, gdzie została przekształcona w 166 Gwardyjską Samodzielną Witebsko-Nowogródzką Brygadę Zmechanizowaną. Od stycznia do lipca 1996 roku brygada uczestniczyła w działaniach wojennych w Czeczenii. W 1997 roku brygada została przekształcona w 70 Bazę Przechowywania Uzbrojenia i Sprzętu, a w 2000 roku rozwiązano ją.
Obecnie tradycje dywizji są kontynuowane przez 90 Gwardyjską Witebsko-Nowogródzką Dywizję Pancerną, która została utworzona 1 grudnia 2016 roku, z siedzibą w Czebarkulu.
Struktura organizacyjna dywizji
W latach 1985 – 1992 dywizja posiadała następującą strukturę:
- dowództwo i sztab dywizji (JW 08774) – Borne Sulinowo
- 16 gwardyjski pułk zmechanizowany (JW 68434) – Borne Sulinowo
- 82 gwardyjski pułk zmechanizowany (JW 12702) – Kłomino
- 252 gwardyjski stalingradzko-korsuński pułk zmechanizowany (JW 15332) – Borne Sulinowo
- 80 pułk czołgów (JW 73858) – Borne Sulinowo
- 193 pułk artylerii (JW 66485) – Białogard
- 1082 pułk artylerii przeciwlotniczej (JW 81409) – Szczecinek
- 90 samodzielny batalion czołgów (JW 64029) – Borne Sulinowo
- 54 batalion łączności (JW 36548) – Borne Sulinowo
- 465 dywizjon artylerii przeciwpancernej (JW 06192) – Białogard
- 669 dywizjon rakiet taktycznych (JW 83736) – Białogard
- 101 batalion saperów (JW 15258) – Szczecin
- 126 batalion rozpoznawczy (JW 74256) – Białogard
- 71 batalion remontowy (JW 88873) – Borne Sulinowo
- 183 batalion zaopatrzenia (JW 12704) – Borne Sulinowo
- 87 batalion medyczny (JW 41092) – Borne Sulinowo
W 1990 roku dywizja dysponowała następującym wyposażeniem:
- 258 czołgów (T-80)
- 179 BWP i BWR (26 BMP-2, 129 BMP-1, 14 BRM-1K)
- 316 transporterów opancerzonych (34 BTR-70, 282 BTR-60)
- 90 armatohaubic samobieżnych (36 2S1 Goździk, 54 2S3 Akacja)
- 36 haubic D-30
- 54 moździerze 2B11 Sani
- 18 wyrzutni rakietowych BM-21
Dowódcy dywizji
gen. mjr Władimir W. Bułhakow (1990 – 1995)
Przypisy
Bibliografia
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Феськов В.И., Калашников К.А., Голиков В.И., Armia Radziecka w latach zimnej wojny 1945-1991, Tomsk 2004, ISBN 5-7511-1819-7 Советская Армия в годы «холодной войны» (1945-1991)