6 Dywizja Strzelców Polskich
6 Dywizja Strzelców Polskich to znacząca jednostka piechoty Armii Polskiej we Francji, która później przyjęła nazwę 12 Dywizji Piechoty.
Dywizję utworzono w lutym 1919 roku w Arches, na podstawie francuskiej 74 Dywizji Piechoty. W początkowym okresie dowództwo sprawowali niemal wyłącznie oficerowie armii francuskiej, a oficerowie polscy stanowili jedynie niewielki procent. Rekrutacja wśród szeregowych odbywała się głównie z Polaków – jeńców armii austro-węgierskiej, którzy byli internowani w obozach włoskich w Santa Maria Capua Vetere oraz La Mandria di Chivasso.
Struktura organizacyjna
Dowództwo:
- 10 Pułk Strzelców Polskich im. Adama Mickiewicza – późniejszy 52 ppsk
- 11 Pułk Strzelców Polskich – późniejszy 53 ppsk
- 12 Pułk Strzelców Polskich – późniejszy 54 ppsk
- 6 pułk artylerii polowej
- 2 szwadron 3 pułku szwoleżerów
- 2 batalion 3 pułku saperów
- batalion zapasowy
Na dzień 1 kwietnia 1919 roku dywizja dysponowała: 3209 karabinami, 206 ręcznymi karabinami maszynowymi, 78 ciężkimi karabinami maszynowymi, 9 działkami piechoty oraz 36 działami kal. 75 mm.
Działania bojowe w kraju
6 Dywizja Strzelców Polskich przegrupowała się do Polski w dniach od 13 do 20 maja 1919 roku. Początkowo jednostka została skierowana w celu wzmocnienia północno-wschodniego odcinka granicy z Niemcami, a następnie weszła w skład odwodu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, koncentrując się w rejonie Łódź-Koluszki-Zgierz. Pod koniec czerwca dywizja została odłączona od 3 Korpusu Armii Hallera i przetransportowana do rejonu wschodniego od Lwowa, gdzie znalazła się pod dowództwem Frontu Galicyjsko-Wołyńskiego, biorąc udział w walkach przeciwko wojskom Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej.
W przededniu ofensywy dywizja liczyła: 225 oficerów (w tym 119 Francuzów) oraz 8646 szeregowych i podoficerów (w tym 505 Francuzów), a także posiadała na uzbrojeniu m.in. 122 karabiny maszynowe i 40 dział.
28 czerwca dywizja przebyła swój chrzest bojowy, gdy jej pułki przełamały front w pobliżu Złoczowa, w rejonie Scianka-Gołogóry. Do 17 lipca dywizja ostatecznie wypchnęła przeciwnika za Zbrucz i zamknęła przeprawy przez rzekę w Wołoczyskach, Tarnorudzie i Satanowie. Do końca 1920 roku pełniła służbę kordonową.
Przeformowanie dywizji
Na mocy rozkazu ministra spraw wojskowych nr 169 z 1 września 1919 roku, dotyczącego zjednoczenia Armii Hallera z Armią Krajową, 6 Dywizja Strzelców Polskich została przekształcona w 12 Dywizję Piechoty. W trakcie reorganizacji szeregi dywizji opuścili oficerowie francuscy, młodsze roczniki oraz starsi żołnierze, w tym wielu ochotników z Francji i Ameryki. Ich miejsce zajęli oficerowie polscy oraz żołnierze z poboru.
Po wprowadzonych zmianach struktura dywizji wyglądała następująco:
- dowództwo;
- kompania sztabowa;
- XXIII Brygada Piechoty;
- XXIV Brygada Piechoty;
- XII Brygada Artylerii;
- 2 dywizjon 3 pułku szwoleżerów;
- 12 batalion saperów;
- szpital nr 607;
- 12 urząd amunicyjny;
- 12 urząd gospodarczy;
- 12 szpital koni;
- tabory.
W tym czasie dywizja liczyła 388 oficerów, 13 979 podoficerów i szeregowych oraz 4820 koni.
Przypisy
Bibliografia
Dariusz Faszcza „12 Dywizja Piechoty 1919-1939. Zarys problematyki”; Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 4/2009.
Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918-1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3. Brak numerów stron w książce.
Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4. Brak numerów stron w książce.
Bronisław Prugar-Ketling (red.): Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
Połączenie „Błękitnej Armii” z Wojskiem Polskim w 1920 r.