6 Brygada Powietrznodesantowa im. gen. bryg. Stanisława Franciszka Sosabowskiego
6 Brygada Powietrznodesantowa im. gen. bryg. Stanisława Franciszka Sosabowskiego (6 BPD) to jednostka taktyczna sił aeromobilnych w ramach Sił Zbrojnych RP.
Przeznaczenie
Brygada stanowi aeromobilny związek taktyczny o zaawansowanym stopniu rozwoju. Jest przygotowana do realizacji działań powietrznodesantowych (spadochroniarze) oraz desantowo-szturmowych z użyciem śmigłowców i samolotów. 6 BPD ma swoją siedzibę w garnizonie Kraków.
Niektórzy żołnierze 6 BPD uczestniczą w szkoleniach w zróżnicowanych warunkach klimatyczno-terenowych, na przykład w zimowych warunkach Kanady.
Historia i tradycje
6 Brygada Powietrznodesantowa posiada swoje korzenie w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, której dowódcą był gen. bryg. Stanisław Sosabowski, będący obecnie patronem jednostki. Jej historia jest bezpośrednio związana z 6 Dywizją Piechoty, która w 1957 roku została przekształcona w 6 Pomorską Dywizję Powietrznodesantową, a następnie w 1986 roku w 6 Pomorską Brygadę Powietrznodesantową. W latach 1992-2010 brygada nosiła nazwę „desantowo-szturmowa”. Charakterystycznym wyróżnikiem żołnierzy brygady jest bordowy beret oraz unikalna oznaka rozpoznawcza.
Odznaczenia
6 BPD, dziedzicząc tradycje 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty, ma na swoim sztandarze Order Wojenny Virtuti Militari.
Brygada im. gen. Sosabowskiego jest uprawniona do noszenia KG II klasy, przyznawanej 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty za jej zasługi wojenne, choć sztandar nie jest nim udekorowany.
31 maja 2006 roku w Holandii, 6 Brygada Desantowo-Szturmowa została uroczyście odznaczona Militaire Willems-Orde przez Jej Królewską Mość Królową Beatrycze van Oranje-Nassau. Odznaczenie to przyznano za zasługi wojenne 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej podczas Operacji Market Garden.
Struktura
Jednostki brygady rozmieszczone są w trzech garnizonach, a jej struktura wygląda następująco:
- Dowództwo i sztab – Kraków; sztab brygady składa się z ośmiu sekcji oraz pionu szkolenia i logistyki, które są zorganizowane zgodnie z standardami NATO.
- 6 Batalion Dowodzenia im. gen. broni. Józefa Kuropieski – Kraków;
- 6 Batalion Powietrznodesantowy im. gen. dyw. Edwina Rozłubirskiego – Gliwice;
- 16 Batalion Powietrznodesantowy im. gen. bryg. Mariana Zdrzałki – Kraków;
- 18 Bielski Batalion Powietrznodesantowy im. kpt. Ignacego Gazurka – Bielsko-Biała;
- 6 Batalion Logistyczny im. gen. dyw. Ignacego Prądzyńskiego – Kraków.
Tradycje brygady
- 6 Dywizja Piechoty (1919–1939)
- 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa (1941–1947)
- 6 Pomorska Dywizja Piechoty (1944–1957)
- 6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa (1957–1986)
- 6 Pomorska Brygada Powietrznodesantowa im. gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego (1986–1990)
- 6 Brygada Powietrznodesantowa im. gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego (1990–1992)
- 6 Brygada Desantowo-Szturmowa im. gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego (1992–2009)
Dowódcy
- gen. bryg. January Komański (1986–1987)
- gen. bryg. Andrzej Tyszkiewicz (1987–1989)
- płk Zdzisław Kazimierski (1989)
- płk Władysław Sokół (1989–1992)
- gen. bryg. Włodzimierz Michalski (1992–1994)
- gen. bryg. Mieczysław Bieniek (1994–1997)
- gen. bryg. Bronisław Kwiatkowski (1997–2000)
- płk Jerzy Wójcik (2000–2002)
- płk Mirosław Knapiński (2002–2004)
- gen. bryg. Jerzy Wójcik (2004–2008)
- gen. bryg. Andrzej Knap (2008–2010)
- gen. bryg. Bogdan Tworkowski (2010–2012)
- gen. bryg. Adam Joks (2012–2015)
- płk Wojciech Marchwica (10 listopada 2015 – 2 maja 2016)
- gen. bryg. Grzegorz Hałupka (2 maja 2016 – 2 lipca 2018)
- gen. bryg. Szymon Koziatek (2 lipca 2018 – 18 listopada 2019)
- gen. bryg. Grzegorz Grodzki (18 listopada 2019 – 1 kwietnia 2022)
- cz.p.o. płk Artur Wiatrowski (1 kwietnia 2022 – 1 lipca 2022)
- gen. bryg. Michał Strzelecki (od 1 lipca 2022)
Udział w operacjach poza terytorium RP
Brygada wysyłała żołnierzy do różnych Polskich Kontyngentów Wojskowych, w tym na obszar byłej SFR Jugosławii, do Iraku oraz Afganistanu. W 2012 roku żołnierze brygady stanowili część XI zmiany PKW w Afganistanie. Wielu żołnierzy 6 BPD to weterani.
Patrole rozminowania
W ramach 6 BPD funkcjonują trzy patrole rozminowania. Dwa z nich są wystawiane przez saperów 6 Batalionu Powietrznodesantowego, a jeden przez żołnierzy 16 Batalionu Powietrznodesantowego.
Do zadań patroli rozminowania należy usuwanie niewybuchów i niewypałów.
28 patrol rozminowania (6 BPD) odpowiada za:
- powiaty: głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, strzelecki, będziński, częstochowski, gliwicki, kłobucki, lubliniecki, myszkowski, tarnogórski, zawierciański
- miasta na prawie powiatu: Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jaworzno, Mysłowice, Piekary Śląskie, Sosnowiec
29 patrol rozminowania (6 BPD) odpowiada za:
- powiaty: bielski, bieruńsko-lędziński, cieszyński, mikołowski, pszczyński, raciborski, rybnicki, wodzisławski, żywiecki
- miasta na prawie powiatu: Bielsko-Biała, Bytom, Chorzów, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, Żory
32 patrol rozminowania (16 BPD) odpowiada za:
- powiaty: bocheński, brzeski, chrzanowski, krakowski, limanowski, miechowski, myślenicki, nowosądecki, nowotarski, olkuski, oświęcimski, proszowicki, suski, tatrzański, wadowicki, wielicki, kazimierski
- miasta na prawie powiatu: Kraków, Nowy Sącz
W kulturze masowej
Czerwone berety to polski film przygodowy z 1962 roku w reżyserii Pawła Komorowskiego, oparty na noweli „Pół godziny przyjaźni” autorstwa Albina Siekierskiego, który przedstawia żołnierzy 6 DPD.
Demony wojny według Goi to dramat wojenny z 1998 roku w reżyserii W. Pasikowskiego, ukazujący żołnierzy IFOR-u.
Człowiek obiecany to powieść Pawła Majki, w której bohaterami są żołnierze, którzy utożsamiają się z tradycjami 6 BPD.
Upamiętnienia
15 lutego 2020 roku Szkoła Podstawowa nr 2 w Proszowicach została nazwana imieniem 6 Brygady Powietrznodesantowej. W uroczystości wziął udział m.in. dowódca 6 Brygady Powietrznodesantowej, gen. bryg. Grzegorz Grodzki.