58 Pułk Piechoty Wielkopolskiej
58 Pułk Piechoty Wielkopolskiej (58 pp) – jednostka piechoty wchodząca w skład Armii Wielkopolskiej oraz Wojska Polskiego II RP.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na mocy rozkazu Dowództwa Głównego z dnia 6 marca 1919 roku, na froncie północnym utworzono 4 pułk strzelców Wielkopolskich. Jego skład zasilili żołnierze z regionów Gniezna, Wągrowca i Wrześni. W styczniu 1920 roku jednostka ta została przemianowana na 58 pułk piechoty Wielkopolskiej.
W grudniu 1919 roku batalion zapasowy pułku stacjonował w Wolsztynie.
Na podstawie nazwy z okresu powstania wielkopolskiego – 4 pułk strzelców wielkopolskich oraz odznaki noszonej na kołnierzu w formie arabskiej „4”, żołnierze pułku zyskali popularną nazwę „czwartacy”. Nieoficjalnie pułk był patronowany przez Bolesława Chrobrego, stąd jego pełna nazwa brzmiała 58 pułk Piechoty Wielkopolskiej Króla Bolesława Chrobrego.
Pułk w walkach o granice
28 sierpnia Grupa Wielkopolska pod dowództwem generała Daniela Konarzewskiego rozpoczęła ofensywę na Bobrujsk. Na czoło kolumny wyszedł 4 pułk strzelców wielkopolskich pod dowództwem majora Oskara Brezanego, wspierany przez 2 kompanię czołgów Renault FT dowodzoną przez kapitana Dufoura. Major Brezany zorganizował oddziały w trzy kolumny, które maszerowały między linią kolejową Osipowicze – Bobrujsk a szosą Słuck – Bobrujsk.
Pierwsza kolumna, dowodzona osobiście przez majora Brezanego i składająca się z I batalionu, 2 i 3 baterii 1 pułku artylerii polowej Wielkopolskiej oraz plutonu saperów, przełamując niewielki opór wrogów, dotarła do skrzyżowania szosy z torami kolejowymi. Została jednak zatrzymana przez ogień pociągu pancernego. Po wymianie ognia z polskim oddziałem, pociąg wycofał się, a kolumna zajęła twierdzę i miasto, nie napotykając większego oporu. W tym samym czasie druga kolumna pod dowództwem podporucznika Nowaka, składająca się z 5 i 7 kompanii oraz kompanii czołgów, uderzyła na pozycje sowieckie nad Wołczanką. Zaskoczenie czołgów spowodowało, że czerwonoarmiści wycofali się bez walki. Po krótkim starciu pod Siemkowem, kolumna zdobyła dworzec w Bobrujsku i około godziny 15:00 wkroczyła do miasta, które wcześniej zajęła I batalion. Trzecia kolumna, dowodzona przez podporucznika Wiktora Skotarczaka, złożona z 6 i 8 kompanii oraz 4 kompanii ckm i oddziału miotaczy min, przełamała sowiecką obronę pod Bybkowszczyzną i również dotarła do miasta.
Ostatecznie I batalion ulokował się w koszarach w twierdzy, II w centrum miasta, III na południe od dworca kolejowego, a czołgi w pobliżu stacji kolejowej. Do godziny 20:00 3 i 4 kompania patrolowały brzeg rzeki, zabezpieczając Bobrujsk.
W dniu 13 września 1920 roku 58 pułk piechoty pod dowództwem majora Pawła Chrobaka zajął pozycje obronne na lewym skrzydle 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w rejonie Poddubna. Następnego dnia, gen. Konarzewski zlecił pułkowi osiągnięcie linii bagien Koziegobrodu, co miało na celu uderzenie na tyły walczącej pod Tewlami sowieckiej 170 Brygady Strzelców.
W południe pułk wyruszył z Poddubna w stronę Żabina, gdzie w tym samym czasie z Prużany na Żabin maszerowała kolumna sowieckiej 165 Brygady Strzelców. Doszło do walki spotkaniowej.
Awangardę rozstrzygnęło brawurowe natarcie II batalionu porucznika Darnowskiego, które odrzuciło czoło sowieckiej brygady, a ich kontratak został odparty w ogniu batalionu.
W związku z zagrożeniem oskrzydleniem pułku przez kolejne kontrataki, major Chrobok wysłał wszystkie swoje odwody na pierwszą linię. Po czterech godzinach walk obie strony poniosły znaczne straty.
Obecność 170 Brygady Strzelców w pobliskich Szawlach skłoniła dowódcę polskiego pułku do ataku, mając na celu jak najszybsze zakończenie walki. Pierwsze ataki polskiej piechoty były nieudane z powodu twardej obrony liczniejszego przeciwnika. Dopiero zdecydowane uderzenie 3 kompanii na lewe skrzydło wroga przyniosło sukces, zmuszając Sowieci do wycofania się na północ.
Wykorzystując osiągnięty sukces przez 3 kompanię, major Chrobok zajął szosę prużańską, która była jedyną drogą odwrotu dla wroga. Okoliczne bagna uniemożliwiły sowieckim oddziałom 165 BS jakiekolwiek manewry, co skłoniło je do frontalnego ataku na polskie pododdziały blokujące drogę. Tam jednak, zepchnięte na grobli, poniosły ogromne straty od ognia polskiej broni maszynowej. Resztki czerwonoarmistów poddały się.
W październiku 1920 roku pułk uczestniczył w walkach o Kojdanów, gdzie wsparł go 61 pułk piechoty.
Do 21 listopada 1920 roku pułk zabezpieczał linię demarkacyjną na odcinku Borowce–Ostrów–Nowinki–Kuciec, następnie przeszedł do rejonu Dereczyna. 21 grudnia pułk powrócił do swojego stałego garnizonu w Poznaniu.
Mapy walk pułku
Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari
Pułk w okresie pokoju
W trakcie zamachu Piłsudskiego w 1926 roku pułk został wysłany na pomoc wojskom rządowym. W czasie walk w Warszawie, jednostki pułku pod dowództwem pułkownika Lucjana Ruszczewskiego weszły w skład tzw. Grupy pułkownika Mariana Kukiela. W trakcie tych działań zginęło 13 podoficerów i żołnierzy pułku, w tym: st. sierż Józef Węglewski, sierż. Jan Suchocki oraz plut. Zygmunt Kufel.
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty z 1930 roku, wprowadzono nową organizację piechoty w Wojsku Polskim. 58 pułk piechoty został zaliczony do typu II pułków piechoty (tzw. wzmocnionych). W każdym roku przyjmował około 845 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 68 oficerów oraz 1900 podoficerów i żołnierzy. Na czas wojny przewidywany był do pierwszego rzutu mobilizacyjnego. W okresie zimowym posiadał dwa bataliony starszego rocznika oraz batalion szkolny, a latem trzy bataliony strzeleckie, co stanowiło 400-700 żołnierzy więcej niż w pułku „normalnym” (typ I).
58 pp w kampanii wrześniowej
Mobilizacja
W związku z narastającym zagrożeniem politycznym, 23 marca 1939 roku nastąpiła częściowa mobilizacja alarmowa dla oddziałów Okręgu Korpusu nr IX oraz częściowo dla OK nr IV. Na terenie OK nr VII zwiększono gotowość bojową, powołując część rezerwistów na dodatkowe ćwiczenia. Rozkazem dowódcy OK VII, gen. bryg. Edmunda Knoll-Kownackiego, w każdym pułku piechoty sformowano oddział ćwiczebny w sile batalionu piechoty na etatach wojennych, w skład którego wchodziły plutony kolarzy, pionierów, przeciwpancerny, przeciwgazowy oraz połowa plutonu artylerii piechoty. 58 pułk piechoty w Poznaniu sformował I batalion na pełnych etatach dopiero 23 maja 1939 roku. Od początku czerwca batalion prowadził prace fortyfikacyjne na zachodnich przedmieściach Poznania. 24 sierpnia o godz. 6.00 58 pułk piechoty rozpoczął mobilizację alarmową w Poznaniu. Był on jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” sformował:
- w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem brązowym: kompanię karabinów maszynowych przeciwlotniczych typ B nr 72, w czasie G20+30,
- w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym: baon strzelców nr 6, w czasie A+24,
- w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim: 58 pułk piechoty, w czasie od A+24 do A+48,
- samodzielną kompanię karabinów maszynowych i broni towarzyszącej nr 71, w czasie A+52,
- kolumnę taborową parokonną nr 703, w czasie A+52,
- batalion marszowy 58 pp, w czasie A+60,
- uzupełnienie marszowe samodzielnej kompanii karabinów maszynowych i broni towarzyszącej nr 71, w czasie A+60,
- w II rzucie mobilizacji powszechnej w czasie X+6,
- Ośrodek Zapasowy 14 Dywizji Piechoty w Kutnie i Łęczycy.
Stawiennictwo rezerwistów było wzorowe, większość z nich, 80%-90%, pochodziła z Poznania i powiatu poznańskiego. Wysoka frekwencja rezerwistów wymusiła natychmiastowe zorganizowanie Oddziału Zbierania Nadwyżek 58 pp, który powstał w Gimnazjum im. K. Marcinkowskiego przy ul. Bukowskiej. W koszarach pułku trwała mobilizacja dowództwa, kompanii oraz plutonów specjalistycznych. I batalion mobilizowano w Gimnazjum im. Czajkowskiego przy ul. Mylnej, a III batalion w szkole powszechnej. Konie dla pułku mobilizowano w Cyrku „Olimpia” przy ul. Poznańskiej. 24 sierpnia pułk inspekcjonował dowódca 14 Dywizji Piechoty, gen. bryg. Franciszek Wład. 27 sierpnia pułk osiągnął gotowość marszową i o godz. 14.00 wyruszył w rejon Kutna transportem kolejowym. Do ochrony koszar i rejonów kwaterowania pułku sformowano 10 kompanię wartowniczą. 28 sierpnia 58 pp złożył przysięgę wojskową. 27 i 28 sierpnia zgrywano pododdziały, prowadzono marsze i zajęcia szkoleniowe. 29 sierpnia bataliony pułku rozpoczęły zajmowanie stanowisk osłonowych wokół Poznania. VI batalion strzelców został wysłany w rejon Miłosławia, do dyspozycji dowódcy Armii „Poznań”, gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby.
Działania bojowe 58 pp
Działania i walki w obronie Wielkopolski
1 września o świcie 58 pp był rozmieszczony na pozycji osłonowej wokół Poznania. III batalion obsadzał północny odcinek osłony, na Winiarach i Golęcinie oraz w rejonie fortu nr VIa. II batalion stanowił odwód dowódcy 14 DP rozlokowany w rejonie szosy warszawskiej i stacji kolejowej Poznań-Wschód, a I batalion wzdłuż Warty na odcinku Owińska-Bolechowo. Kompania zwiadu dozorowała odcinek Warty od Głównej do mostu w Biedrusku, kompania przeciwpancerna stacjonowała w Bolechowie, a dowództwo pułku znajdowało się w Owińskach. W trakcie popołudniowego bombardowania Poznania, III batalion został ostrzelany, co doprowadziło do śmierci pierwszego żołnierza 58 pp, plut. pchor. Emanuela Skibińskiego z 3 kompanii ckm. 1 września po południu 58 pp, bez III batalionu, przeszedł na odcinek Murowana Goślina na północny zachód od Poznania, który objął w godzinach wieczornych. W nocy z 2 na 3 września, po zluzowaniu 14 DP przez Podolską Brygadę Kawalerii, 58 pp, bez III/58 pp, przy wsparciu III dywizjonu 14 pułku artylerii lekkiej, przeszedł przez Rakwonicę, Kramsko, Tuczno, Jerzykowo, Pobiedziska do lasów na południowy wschód od Pobiedzisk. Dowództwo pułku wraz z kompanią zwiadu stacjonowało w Jerzykowie, a III batalion samodzielnie przeszedł do rejonu Biskupic. 3 września pułk odpoczywał w nowym miejscu postoju. O godz. 6.00 w ślad za pułkiem podjęła marsz z koszar w Poznaniu 10 kompania wartownicza do rejonu Kobylegopola. Około godz. 15.00 rejon stacjonowania pułku stał się celem bombardowania niemieckiego lotnictwa. Zgodnie z rozkazem dowództwa armii, 14 DP rozpoczęła marsz do rejonu Czerniejewo, Września. O zmierzchu 58 pp wraz z III/14 pal wyruszył w marsz poprzez Pobiedziska, Czerniejewo. 4 września o godz. 6.00 pułk zajął las majątku Czerniejewo jako miejsce postoju. Następnie przeprowadzono nocny marsz w kierunku głównej linii obrony armii, do rejonu Skulska. Kontynuowano marsz przez Czeluścin, Mileżyn, Witkowo, aż 58 pp dotarł na postój w lasach w rejonie Skorzęcin-Skurbaczewo.
6 września o godz. 7.00 58 pp stanął w: Skulsku – dowództwo pułku, pododdziały specjalne oraz III batalion, w Skulskiej Wsi – II batalion, a w Lenartowie – I batalion. W związku z wycofaniem się z linii Warty sąsiedniej Armii „Łódź”, na rozkaz Naczelnego Wodza Armia „Poznań” otrzymała rozkaz odwrotu w rejon Łęczycy. 14 DP otrzymała rozkaz marszu początkowo w rejon Kłodawy, a po zmianie celu marszu do Brdowa. W nocy z 6 na 7 września, podczas kolejnego marszu przez Ślesin, Sompolno, 58 pp z III/14 pal dotarł do rejonu Zakrzewa, Brzezie na północny zachód od miejscowości Babiak. Dowódca armii, uwzględniając sytuację operacyjną, zdecydował się na stoczenie bitwy zaczepnej, a po uzyskaniu akceptacji Naczelnego Wodza, marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, przystąpiono do koncentracji głównych sił armii. W tym celu wydano dla 14 DP rozkaz marszu w okolice Krośniewic. Po zmroku 58 pp rozpoczął marsz w kierunku Krośniewic. O godz. 9.00 8 września 58 pp wraz z III/14 pal osiągnął rejon położony na północ od Krośniewic, zatrzymując się na postój. I/58 pp w miejscowości Ostrowy, II/58 pp i III/14 pal w lesie Ostrowy, III/58 pp w Lipinach, a dowództwo pułku w leśniczówce Ostrów. 14 DP weszła w skład Grupy Operacyjnej gen. bryg. Edmunda Knolla-Kownackiego. 58 pp, w ramach zajęcia podstaw wyjściowych do natarcia w kierunku na Stryków, nocnym marszem z 8 na 9 września przemieścił się na północny brzeg Bzury na południowy wschód od Kutna.
Udział pułku w bitwie nad Bzurą
Udział w natarciu na Stryków
O świcie 9 września 58 pp osiągnął stanowiska wyjściowe i zajął pozycje: I batalion w Stodółkach, II batalion wraz z III dywizjonem 14 pal w Sklęczkach, III batalion w Bielawkach. W ciągu dnia do pułku dołączyła 10 kompania wartownicza, która przeszła przez Kobylepole, Czerlejno, Gozdowo, Słupcę, Ślesin. W ciągu dnia 58 pp otrzymał zadanie, aby podczas natarcia poruszać się w II rzucie dywizji za 57 pułkiem piechoty, który miał prowadzić natarcie na Piątek, z zadaniem wsparcia go w walce lub przedłużenia lewego skrzydła 14 DP. Po południu 58 pp przeszedł do rejonu Młogoszyna. Po zdobyciu Piątku przez 57 pp, 10 września po południu, 58 pułk otrzymał rozkaz dowódcy 14 DP wykonania marszu przez Piątek, aby zluzować 57 pp. Wieczorem 58 pp przyjął ugrupowanie bojowe, zajmując punkty terenowe: I batalion na zachód od folwarku Sułkowice, II batalion w folwarku Jasionna, III batalion w północnej części Witowa. Po południu 11 września pułk otrzymał rozkaz podjęcia pościgu za oddziałami niemieckimi poprzez Mąkolice, Wola Mąkowska, las Pludwiny. Pościg opóźnił się, ponieważ rozpoznano obsadę niemiecką w lesie Witów. Aby otworzyć drogę do pościgu, dowódca pułku, ppłk Stanisław Tomiak, wydał rozkaz wykonania czołowego natarcia na las Witów dla III/58 pp. Wycofujący się przed natarciem III batalionu oddział niemiecki został rozbity przez pododdziały I i II batalionów znajdujące się przy południowo-wschodnich wyjściach z lasu. Maszerujące oddziały 58 pp, w późnych godzinach popołudniowych 11 września, na skraju lasu Pludwiny, zostały ostrzelane przez broniące go oddziały niemieckie. Idąca w straży przedniej 5 kompania strzelecka stoczyła zaciętą walkę, w wyniku której poległo wielu jej żołnierzy, w tym jej dowódca, kpt. Jan Sochacki, co zmusiło kompanię do odwrotu. II/58 pp zajął obronę na wschód od Pludwin. Nadchodzący 58 pp rozwinął do natarcia II/58 pp z zadaniem opanowania wzgórza 124, wsi Karnków, Popówek oraz północnego skraju lasu Pludwiny. Na prawo od II batalionu rozwinął się I/58 pp z zadaniem zdobycia wsi Pludwiny i zachodniego skraju lasu Pludwiny. III/58 pp pozostał w odwodzie pułku. Atakujące czołowe kompanie I batalionu, siłami 1 kompanii strzeleckiej, zajęły środkową część Pludwin, a 2 kompania strzelecka zdobyła wzgórze 126 położone na zachód od Pludwin. Przeprowadzony przez stronę niemiecką silny kontratak z lasu Pludwiny zepchnął I/58 pp do północno-zachodniej części Pludwin. Nocny wypad plutonu 1 kompanii strzeleckiej na las Pludwiny nie powiódł się, co doprowadziło do dostania się do niewoli rannego ppor. Wojciecha Futro.
12 września rano na stanowiska II/58 pp oddział niemieckiej piechoty wykonał natarcie, które doprowadziło do zepchnięcia 4 kompanii strzeleckiej ze stanowisk obronnych. Kontratak 6 kompanii strzeleckiej i kompanii zwiadowców 58 pp doprowadził do odzyskania utraconych pozycji 4 kompanii. Wraz z kontratakiem przeprowadzonym na korzyść II/58 pp, natarcie na zachodnią część lasu Pludwiny wykonał I/58 pp, czołowa 3 kompania strzelecka uchwyciła skraj lasu Pludwiny, jednak silny ostrzał niemieckiej artylerii i broni maszynowej zmusił do wycofania się I/58 pp na stanowiska wyjściowe. Las Pludwiny i okoliczne wsie broniły oddziały 41 pp niemieckiej 10 Dywizji Piechoty oraz 31 pp niemieckiej 24 Dywizji Piechoty. Wobec zaistniałej sytuacji, dowódca pułku wprowadził do działań III/58 pp, który z pozycji II/58 pp przeszedł na południowo-wschodnią część wsi Pludwiny i las Pludwiny. Natarcie 7 kompanii strzeleckiej na północno-zachodnią część lasu utknęło pod silnym ostrzałem niemieckim, podczas gdy pozostała część III batalionu prowadziła ciężkie walki o południowo-zachodnią część wsi Pludwiny, która pięciokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Wieczorem 12 września nastąpiła zmiana koncepcji natarcia Armii „Poznań”. W związku z tym gen. bryg. Edmund Knoll-Kownacki wydał rozkaz oderwania się od sił niemieckich i wycofania się na północny brzeg Bzury. Jako pierwsze od wroga oderwały się I i II bataliony, a jako ostatni III batalion, pułk prowadził odwrót przez Wólkę Mąkowską, Mąkolice, Piątek do Młogoszyna. Odwrót osłaniały kompania zwiadowców 58 pp oraz wzmocniony pluton 9 kompanii strzeleckiej.
Walki na linii rzeki Bzury i bój w rejonie Sochaczewa
Po przeprawieniu się na północny brzeg Bzury, 58 pp skoncentrował się w rejonie Stefanów, Micin, Szewce, Łękierzyn. Po odpoczynku 13 września wieczorem, zgodnie z rozkazem, pułk podjął marsz nad Bzurę, aby obsadzić odcinek od Woli Kałkowej do Urzecza. Rano 14 września, wraz z III/14 pal, zajął pozycje obronne nad Bzurą. Ugrupował się w następujący sposób: I batalion w Woli Kałkowej, II batalion w rejonie Soboty, III batalion w odwodzie w rejonie Zakrzewa. Zgodnie z rozkazem dowódcy Grupy Operacyjnej, 14 DP odeszła w rejon Sochaczewa, a 58 pp, wraz z III/14 pal, został podporządkowany dowódcy Oddziału Wydzielonego „Sobota”, podlegającemu bezpośrednio dowódcy Grupy Operacyjnej, gen. bryg. Edmundowi Knollowi-Kownackiemu. 15 września 58 pp zabezpieczał linię Bzury, a III batalion obsadził przeprawę w Sobocie, dozorując odcinek Wierzchowice-folwark Zakrzew, podczas gdy II batalion zajmował odcinek folwark Zakrzew-folwark Gosławice. Kompania zwiadowców 58 pp prowadziła rozpoznanie na kierunkach Sobota-Bielawy i Sobocka Wieś-Chruślin Kościelny. Pododdziały pułkowe oraz I batalion przygotowywały II linię obrony na odcinku Kościuszki-Zawady. Rozkazem dowódcy Grupy Operacyjnej, Oddział Wydzielony „Sobota” został rozwiązany, a 58 pp, bez III batalionu, wraz z III dywizjonem 14 pal (bez 9 baterii haubic), podjął marsz do Karnkowa. III/58 pp, wraz z 9/14 pal, pozostał na linii Bzury i został podporządkowany dowódcy Oddziału Wydzielonego, płk. Konkiewiczowi. III/58 pp zajmował stanowiska na odcinku Sobota-Przezwiska-Wola Kałkowa. 16 września o godz. 7.00, w obliczu nacisku oddziałów niemieckich, III/58 pp, wraz z 9/14 pal, został zmuszony do opuszczenia linii Bzury i rozpoczął powolny odwrót na północny zachód. Zajął przejściowo stanowiska na linii Zakrzew-kolonia Kościuszki, a po zmroku podjął dalszy marsz, docierając przed północą do rejonu Złakowa Borowego.
16 września o godz. 9.00 58 pp, bez III/58 pp, przybył do rejonu Karnków-Wicie. Około godz. 13.00 niemieckie czołgi z 1 pułku pancernego 1 Dywizji Pancernej, które wcześniej rozbiły III/57 pp, II/14 pal i 14 dywizjon artylerii ciężkiej, dotarły do rejonu Karnkowa. Uprzedzony o wdarciu się w szyki 14 DP, 58 pp, wraz z III/14 pal (bez 9/14 pal), zorganizował obronę przeciwpancerną. II/58 pp zajmował pozycje obronne na wschód od Błędowa, a I/58 pp obsadził odcinek od Karkowa po Różyce. 58 pp, wspierany przez III/14 pal, odparł niemieckie natarcie, unieruchamiając 27 niemieckich czołgów i innych pojazdów pancernych. Czołgi były ostrzeliwane ogniem na wprost przez haubice 7 i 8 baterii, armaty 6 baterii 14 pal oraz działo z 14 dac, a także armaty i karabiny przeciwpancerne 58 pp. O godz. 15.00 gen. bryg. Franciszek Wład wysłał 58 pp do natarcia naprzeciw spodziewanej niemieckiej piechoty, która miała postępować za czołgami, w kierunku na Kocierzew Południowy, Litynek i Wicie. Wszystkie przedmioty natarcia zostały zajęte przez 58 pp bez walki, ponieważ niemiecka piechota została zatrzymana przez 57 pp. 58 pp stanął na postoju w okolicach Kocierzewia. 17 września, zgodnie z rozkazem dowódcy 14 DP, 58 pp, bez III/58 pp, o godz. 3.00 podjął marsz w kierunku Budy Stare, poprzez Błędów, Iłów, gdzie zamierzano przekroczyć Bzurę i przedrzeć się do Puszczy Kampinoskiej. Jako straż przednia pułku jechała kompania zwiadowców. Po południu pułk przekroczył szosę Ruszki-Kiernozia, skąd przez Brzozów dotarł do Bud Starych i zatrzymał się w lesie na północ od wsi. Na miejscu 58 pp był bombardowany przez wiele godzin, ponosząc ogromne straty w wyniku nalotów.
17 września o godz. 3.00 III/58 pp prowadził odwrót do rejonu Luszyn, Model, a o godz. 9.00 dotarł do lasu na północ od folwarku Poddębina. Tu w skład III/58 pp włączono pozostałości 7 batalionu strzelców. O godz. 18.00, z uwagi na niemiecki napór, batalion podjął dalszy marsz odwrotowy przez Lubików, Osmolin, Byki, Wszeliwy, Kaptury, Brzozów Stary. III/58 pp, wraz z 9/14 pal, maszerował jako straż przednia Grupy Operacyjnej gen. bryg. Stanisława Grzmota-Skotnickiego.
Wieczorem 17 września ppłk Stanisław Tomiak otrzymał rozkaz marszu na przeprawę przez Bzurę na południe od Witkowic. Marsz był bardzo powolny, ze względu na zatarasowanie dróg przez tabory wojskowe i porzucony sprzęt. 58 pp dotarł do przeprawy około północy, gdzie była ona broniona przez oddziały niemieckie ogniem broni maszynowej, armat i moździerzy. Następny rozkaz skierował 58 pp na przeprawę w rejon Kamiona. Z pozostałości 58 pp, na bazie II/58 pp, sformowano batalion zbiorczy, do którego dołączył III/58 pp wraz z 9/14 pal. Bezpośrednio dowódca 14 DP skierował III/58 pp przez Kamion do Bzury na odcinku Łaźnia-Przęsławice. 18 września o godz. 9.00 III/58 pp wykonał natarcie, w wyniku czego przyczółek na wschodnim brzegu Bzury uchwyciły dwie kompanie strzeleckie. O godz. 13.00 na przyczółek wyszło niemieckie przeciwnatarcie, które wyrzuciło obie kompanie na zachodni brzeg Bzury.
O godz. 17.00 III/58 pp i 55 pułk piechoty ponowiły natarcie przez Bzurę w rejonie Przęsławic, za III batalionem przemieszczał się batalion zbiorczy 58 pp. Pod silnym ostrzałem artylerii niemieckiej III batalion sforsował Bzurę, jednak przed Przęsławicami niemiecki kontratak czołgów rozbił III/58 pp. Dowódca batalionu, mjr Franciszek Zajączkowski, został ciężko ranny i trafił do niewoli, gdzie wkrótce zmarł. W ciężkich walkach poległ również dowódca I batalionu, mjr Albin Michalewski. Niektórym grupom żołnierzy pułku udało się przedrzeć do Puszczy Kampinoskiej. Do niewoli nad Bzurą dostało się wielu żołnierzy 58 pp, w tym dowódca pułku ppłk Stanisław Tomiak.
Walki w Puszczy Kampinoskiej
Grupa dowódcy II batalionu, mjr Pawła Kołyszko, przebiła się do Puszczy Kampinoskiej i dotarła pod Czerwińsk, gdzie ukrywając się na łasze wiślanej, stoczyła ostatnią walkę z czołgami niemieckimi 19 września. W tym dniu grupa kpt. Stanislawa Jaroszewicza, podczas walki z czołgami, unieruchomiła przy pomocy armaty ppanc. trzy niemieckie czołgi. W trakcie walki niemieckie czołgi ostrzelały grupę poddających się do niewoli żołnierzy polskich. Po południu 19 września pozostali dostali się do niewoli. Grupa żołnierzy 6 kompanii strzeleckiej pod dowództwem por. Witolda Doleszyc-Dalskiego przebiła się do Puszczy Kampinoskiej, 19 września dotarła do Palmir. Do Palmir, po nocnej walce, przebiła się grupa pod dowództwem kpt. Ksawerego Masiaka, dowódcy 2 kompanii ckm, w której znaleźli się żołnierze z 7 i 8 kompanii strzeleckiej. Wraz z grupą por. Doleszyc-Dalskiego, nocą 20/21 września dotarli w pobliże Łomianek, a przed świtem 21 września przebili się do Warszawy. Żołnierze 58 pp, którym udało się przedrzeć do Warszawy, weszli głównie w skład 25 Dywizji Piechoty i uczestniczyli w walkach aż do kapitulacji stolicy.
Oddziały II rzutu mobilizacyjnego
Batalion marszowy
Po zmobilizowaniu batalion stacjonował w prochowni. 2 września wyruszył w kierunku Kutna, prawdopodobnie przemieszczał się przed czołowymi oddziałami armii. Został wcielony w skład pułku 8 września zgodnie z rozkazem dowódcy dywizji, uzupełniając jego skład na północnym brzegu Bzury podczas postoju i wypoczynku. Poszczególne kompanie weszły w skład batalionów: 1 kompania do III batalionu, 2 kompania do II batalionu, a 3 kompania do I batalionu.
Obsada dowódcza batalionu marszowego 58 pp:
- dowódca batalionu – NN
- dowódca 1 kompanii – por. rez. Edward Liczbański
- dowódca 2 kompanii – ppor. rez. Józef Patelka
- dowódca 3 kompanii – NN
- dowódca kompanii km i bt. – NN
Oddział Zbierania Nadwyżek 58 pp
Po ukończeniu mobilizacji alarmowej, 26 sierpnia 1939 roku, zorganizowano Oddział Zbierania Nadwyżek 58 pp z nadwyżek rezerwistów oraz części żołnierzy służby stałej. Dowódcą OZN 58 pp został wyznaczony mjr Jan Janikowski, jednak z nieznanych przyczyn nie objął on dowództwa Oddziału. 27 sierpnia o godz. 10.00 OZN 58 pp został załadowany do transportu kolejowego i odjechał do stacji kolejowej Kutno Azory, skąd przeszedł do Strzelca koło Kutna, gdzie został zakwaterowany w szkole powszechnej. Podczas mobilizacji powszechnej, od 31 sierpnia 1939 roku, przybyła duża ilość rezerwistów, dla których zabrakło umundurowania i broni. Dowództwo OZN 58 pp, wraz z dowództwem Ośrodka Zapasowego 14 Dywizji Piechoty, sprawował ppłk Józef Kokoszka, pokojowy zastępca dowódcy 58 pp. Oficerowie i szeregowi 58 pp stanowili kadrę dowództwa OZ 14 DP. 1 września w skład nadwyżek 58 pp wchodziło 1810 żołnierzy. OZN 58 pp wszedł w skład OZ 14 DP. 4 września OZN 58 pp, w składzie OZ 14 DP, podjął marsz pieszy w kierunku południowo-wschodnim. 6 września dotarł do Łowicza, jednak z powodu braku rozkazów od przełożonych, ppłk Józef Kokoszka wydał rozkaz marszu OZ 14 DP do Warszawy. 8 września, po dalszym marszu, osiągnął rejon Wiskitki, Aleksandrów na północ od Żyrardowa. Podczas marszu przez Żyrardów, z uwagi na zagrożenie atakami lotniczymi, dowódca OZ 14 DP nakazał marsz poszczególnym oddziałom nadwyżek w rozczłonkowani kolumnami batalionowymi do Warszawy, a następnie zarządził ześrodkowanie się w Sulejówku. Podczas marszu nadwyżek 58 pp w rejonie Błonia zostały one zbombardowane, ponosząc znaczne straty osobowe i ulegając całkowitemu rozproszeniu. W rejonie Błonia pojawiły się też niemieckie patrole pancerne, które wzięły