58 Armia (ros. 58-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej w czasie II wojny światowej.
Historia
Pierwsze formowanie
Armia została po raz pierwszy utworzona 10 listopada 1941 roku w Syberyjskim Okręgu Wojskowym, działając pod bezpośrednim nadzorem Stawki. W skład jej struktur wchodziły dowództwo oraz dywizje: 362., 364., 368., 370., 380., 384 oraz 77 Dywizja Kawalerii. Po sformowaniu armia została przetransportowana do Archangielskiego Okręgu Wojskowego, gdzie rozpoczęto wzmacnianie linii obronnych od jeziora Onega do jeziora Białego. 25 maja 1942 roku zadania armii zostały przekierowane na formowanie 3 Armii Pancernej, a jej jednostki przekazano innym armiom, z wyjątkiem 154 Dywizji Strzeleckiej, która weszła w skład nowo tworzonej armii.
Drugie formowanie
Armia została sformowana po raz drugi 25 czerwca 1942 roku w ramach Frontu Kalinińskiego. W skład jej struktur weszły dowództwo oraz dywizje: 16., 27 Gwardyjska, 215., 375 Dywizja Strzelecka oraz 35. i 81 Brygada Pancerna. Armia miała swoją bazę w mieście Ostaszków w strefie przyfrontowej, jednak nie brała aktywnego udziału w walkach. 8 sierpnia 1942 roku armia została rozwiązana, a jej jednostki przekazano do formowania 39 Armii.
Trzecie formowanie
Armia została sformowana po raz trzeci 30 sierpnia 1942 roku w ramach Frontu Zakaukaskiego, bazując na strukturach 24 Armii. Początkowo w skład armii wchodziły dowództwo, dywizje: 317., 328., 337, Machaczkalska Dywizja Strzelecka NKWD, 3 Brygada Strzelecka oraz jednostki artylerii i inżynieryjne. Armia stacjonowała w regionach Czeczenii i Dagestanu, gdzie zajmowała się tworzeniem linii obronnych oraz walką z grupami rebeliantów. Pod koniec listopada 1942 roku główne siły armii zostały przegrupowane w rejon rzeki Terek w okolicach Małgobeku, gdzie w grudniu prowadziły walki obronne na linii Mozdok – Wierchni Kurp.
W styczniu 1943 roku 58 Armia uczestniczyła w sowieckiej kontrofensywie na Północnym Kaukazie. 1 stycznia 1943 roku oddziały armii przekroczyły rzekę Terek, a 3 stycznia wyzwoliły miasta Mozdok i Małgobek. Kontynuując pościg za wycofującym się wrogiem razem z innymi formacjami Frontu Zakaukaskiego, armia dotarła do rejonu na północ od Nowoaleksandrowska do 24 stycznia, gdzie została przeniesiona na Front Północno-Kaukaski.
Podczas kolejnej ofensywy, na początku lutego, oddziały armii dotarły do wybrzeży Morza Azowskiego. Następnie, jako część grupy uderzeniowej frontu, wzięły udział w operacji krasnodarskiej. Mimo silnego oporu wroga na terenach zalewowych i w trudnych warunkach pogodowych, formacje 58 Armii dotarły nad rzekę Protok. W drugiej połowie marca kontynuowały ofensywę, osiągając przedpola miasta Tiemriuk do 4 kwietnia. Od tego momentu do września armia broniła wybrzeża Morza Azowskiego od Margartówki do Aczujewa.
10 września 1943 roku armia została przeniesiona do rezerwy Stawki. 15 listopada 1943 roku została rozwiązana, a jej dowództwo przekazano jako uzupełnienie do administracji Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego, podczas gdy żołnierze zostali przydzieleni do innych armii.
Podporządkowanie
- Stawka (listopad 1941 – maj 1942)
- Front Kaliniński (czerwiec – sierpień 1942)
- Front Zakaukaski (sierpień 1942 – styczeń 1943)
- Front Północno-Kaukaski (styczeń – wrzesień 1943)
- Stawka (wrzesień – listopad 1943)
Skład
Pierwsze formowanie
W dniu 10 listopada 1941
- dowództwo
- 362 Dywizja Strzelecka
- 364 Dywizja Strzelecka
- 368 Dywizja Strzelecka
- 370 Dywizja Strzelecka
- 380 Dywizja Strzelecka
- 384 Dywizja Strzelecka
- 77 Dywizja Kawalerii
W dniu 1 kwietnia 1942
- dowództwo
- 152 Dywizja Strzelecka
- 166 Dywizja Strzelecka
- 170 Dywizja Strzelecka
- 235 Dywizja Strzelecka
- 282 Dywizja Strzelecka
- 150. rejon umocniony
Drugie formowanie
W dniu 25 czerwca 1942
- dowództwo
- 16 Gwardyjska Dywizja Strzelecka
- 27 Gwardyjska Dywizja Strzelecka
- 215 Dywizja Strzelecka
- 375 Dywizja Strzelecka
- 35 Brygada Pancerna
- 81 Brygada Pancerna
- szereg samodzielnych jednostek inżynieryjnych i artyleryjskich
Trzecie formowanie
W dniu 30 sierpnia 1942
- dowództwo
- 317 Dywizja Strzelecka
- 328 Dywizja Strzelecka
- 337 Dywizja Strzelecka
- Machaczkalska Dywizja Strzelecka NKWD
- 3 Brygada Strzelecka
- szereg samodzielnych jednostek inżynieryjnych i artyleryjskich
W dniu 1 stycznia 1943
- dowództwo
- 89 Dywizja Strzelecka
- 176 Dywizja Strzelecka
- 317 Dywizja Strzelecka
- 337 Dywizja Strzelecka
- 417 Dywizja Strzelecka
- 52 Brygada Pancerna
- 562 samodzielny batalion pancerny
- szereg samodzielnych jednostek inżynieryjnych i artyleryjskich
W dniu 1 lutego 1943
- dowództwo
- 77 Dywizja Strzelecka
- 276 Dywizja Strzelecka
- 317 Dywizja Strzelecka
- 351 Dywizja Strzelecka
- 417 Dywizja Strzelecka
- szereg samodzielnych jednostek inżynieryjnych i artylerii
W dniu 1 września 1943
- dowództwo
- 77 Dywizja Strzelecka
- 414 Dywizja Strzelecka
- 77 samodzielny batalion przeciwpancerny
- szereg samodzielnych jednostek inżynieryjnych i artylerii
Dowództwo
Dowódcy
- Wasilij Kuzniecow (listopad 1941)
- Nikołaj Moskwin (listopad 1941 – maj 1942)
- Aleksiej Zygin (czerwiec – sierpień 1942)
- Wasilij Chomienko (wrzesień – listopad 1942)
- Kondrat Mielnik (listopad 1942 – październik 1943)
- p.o. Jakow Daszewski (marzec 1943)
Szefowie sztabu
- Nikołaj Moskwin (listopad 1941)
- Konstantin Żurawlow (listopad 1941 – maj 1942)
- Pawieł Ilinych (czerwiec – sierpień 1942)
- Aleksandr Barmin (wrzesień – listopad 1942)
- Aleksandr Wasiliew (listopad 1942 – grudzień 1942)
- Michaił Filippowski (grudzień 1942 – maj 1943)
Członkowie Rady Wojennej
- Filip Jaszeczkin
- Aleksander Bobrow
- Wasilij Bojko
- Wiktor Sawkin
- Nikołaj Cwietajew
- Aleksiej Usenko
- Konstantin Gruszewoj
- Usenko, Aleksiej
Zastępca dowódcy armii ds. sił pancernych
- Pawieł Szmyrow (20 września 1942 – 15 grudnia 1943)
Szef artylerii
- Michaił Siomin (styczeń – maj 1942)
Przypisy
Bibliografia
58-я армия. samsv.narod.ru. [dostęp 2024-01-04]. (ros.).