57 Armia (ros. 57-я армия) to związek operacyjny Armii Czerwonej funkcjonujący w trakcie II wojny światowej.
Historia
I formowanie
Po raz pierwszy armia została utworzona w październiku 1941 roku w Północnokaukaskim Okręgu Wojskowym, w rejonie Stalingradu, z bezpośrednim podporządkowaniem Stawce Naczelnego Dowództwa. W jej skład weszły pierwotnie 333, 335, 337, 341, 349 i 351 Dywizje Strzeleckie, 60 i 79 Dywizje Kawalerii oraz wiele jednostek lotniczych i innych.
1 stycznia 1942 roku armia została włączona do Frontu Południowego. Uczestniczyła w operacji barwienkowsko-łozowskiej oraz w bitwie pod Charkowem (od 21 maja jako część Frontu Południowo-Zachodniego). 13 lipca 1942 roku została przekazana Frontowi Stalingradzkiemu i brała udział w bitwie pod Stalingradem (od 6 sierpnia do 27 września wchodziła w skład Frontu Południowo-Wschodniego, a od 1 stycznia 1943 – Frontu Dońskiego). W lutym 1943 roku dowództwo 57 Armii zostało przekształcone w dowództwo 68 Armii, a wojska przeniesiono do innych jednostek.
II formowanie
Druga formacja 57 Armii miała miejsce pod koniec kwietnia 1943 roku na Froncie Południowo-Zachodnim, bazując na 3 Armii Pancernej. W jej skład weszły 14, 48 i 58 Gwardyjskie, 19, 52, 113, 303 Dywizje Strzeleckie, 1 Myśliwska, 173 i 179 Brygady Pancerne, a także wiele jednostek artyleryjskich, saperskich i innych.
Armia zajmowała linię obrony na rzece Północny Doniec, brała udział w bitwie pod Kurskiem (od 9 sierpnia jako część Frontu Stepowego) oraz w wyzwoleniu lewobrzeżnej Ukrainy (od 20 października jako część 2 Frontu Ukraińskiego). W czasie bitwy kurskiej (5 lipca – 23 sierpnia 1943) dowództwo 47 Armii tworzyli: dowódca Nikołaj Gagen, szef sztabu W. Karpuchin, członkowie rady wojennej L. Boczarow i G. Galijew, oraz szef zarządu politycznego G. Ciniew.
22 lutego 1943 roku armia została przydzielona do 3 Frontu Ukraińskiego i uczestniczyła w ofensywnych operacjach bierezniegowato-snigirowskiej, odeskiej i jasko-kiszyniowskiej, w wyzwoleniu Bułgarii, a także w operacjach belgradzkiej, budapeszteńskiej, balatońskiej i wiedeńskiej.
Dowódcy 57 Armii
I formowanie
- gen. por. Dmitrij Riabyszew (październik 1941 – luty 1942);
- gen. por. Kuźma Podłas (12 luty – maj 1942);
- gen. mjr Aleksandr Batiunia (maj – czerwiec 1942);
- p.o. gen. mjr Dmitrij Nikiszow (czerwiec – lipiec 1942);
- gen. mjr Fiodor Tołbuchin (lipiec 1942 – styczeń 1943) – od stycznia 1943 generał porucznik.
II formowanie
- gen. por. Nikołaj Gagen (maj 1943 – październik 1944);
- gen. por. Michaił Szarochin (październik 1944 – maj 1945) – od kwietnia 1945 generał pułkownik.
Przypisy
Bibliografia
- Iwan Jakubowski: Ziemia w ogniu. Warszawa: 1976.
- G. Kołtunow, B. Sołowjow: Bitwa pod Kurskiem. Warszawa: 1971.
- Fryderyk Zbiniewicz: Armia Radziecka w wojnie z hitlerowskimi Niemcami 1941–1945. Warszawa: 1988. ISBN 83-11-07489-5.
Linki zewnętrzne
57-я армия, „Память” – Воронежский государственный университет; 2021