54 Dywizja Strzelców to związek taktyczny piechoty Armii Czerwonej, który działał w czasie wojny domowej w Rosji oraz wojny polsko-bolszewickiej.
Formowanie i walki
Dywizja została sformowana latem 1919 roku i brała udział w walkach w rejonach północnej Dźwiny, jeziora Onega oraz Archangielska. W czerwcu 1920 roku weszła w skład 15 Armii i uczestniczyła w drugiej ofensywie Tuchaczewskiego. W trakcie bitwy nad Autą udało jej się przerwać front polskiej VII Brygady Piechoty Rezerwowej, zdobyć Głębokie oraz kontynuować natarcie na północ od linii kolejowej Głębokie – Mołodeczno. W sierpniu, jako część 4 Armii, walczyła nad Wkrą, m.in. w rejonie Sochocina oraz pod Małużynem.
Na dzień 1 sierpnia 1920 roku dywizja liczyła w stanie bojowym 7242 żołnierzy piechoty oraz 208 kawalerzystów. W jej uzbrojeniu znajdowały się 136 ciężkich karabinów maszynowych oraz 32 działa.
17 sierpnia pod Sarbiewem dywizja została wymanewrowana przez 9 Brygadę Jazdy i nie zdążyła na pole bitwy pod Płońskiem, co przyczyniło się do klęski 18 Dywizji Strzelców. W trakcie odwrotu Armii Czerwonej przekroczyła granicę Prus Wschodnich i została internowana. Resztki dywizji zdołały uciec za Niemen i zostały włączone do 18 Dywizji Strzeleckiej.
Dowódcy dywizji
W.D. Cwietajew (XII 1919 – X 1920)
Struktura organizacyjna
W składzie dywizji w sierpniu 1920 roku znajdowały się:
- 160 Brygada Strzelców
- 478 pułk strzelców
- 479 pułk strzelców
- 480 pułk strzelców
- 161 Brygada Strzelców
- 481 pułk strzelców
- 482 pułk strzelców
- 483 pułk strzelców
- 162 Brygada Strzelców
- 484 pułk strzelców
- 485 pułk strzelców
- 486 pułk strzelców
Przypisy
Bibliografia
Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Mieczysław Wrzosek: Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1990, seria: Monografie Instytutu Nauk Społecznych.
Józef Moszczeński: Rosyjski plan bitwy nad Wisłą w 1920. W: Izabela Borańska-Chmielewska (projekt): Polskie zwycięstwo dla wolności Europy; księga pamiątkowa arma virumque cano; 100-lecie bitwy warszawskiej 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy; Centralna Biblioteka Wojskowa, 2020. ISBN 978-83-955800-5-5.
Materiały do historii wojny 1918-1920 r. T. I/1 Bitwa Warszawska – Bitwa nad Bugiem 27 VII – 7 VIII 1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1935.
Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.