53 Czytyjska Armia Rakietowa
53 Czytyjska Armia Rakietowa to związek operacyjny Strategicznych Wojsk Rakietowych Związku Radzieckiego, a później Rosji. Sztab Armii miał swoją siedzibę w mieście Czyta, znajdującym się w Kraju Zabajkalskim, pod numerem JW 74102.
Dowództwo tej armii zostało utworzone 8 czerwca 1970 roku na bazie 8 Samodzielnego Korpusu Rakietowego w Czycie, w oparciu o dyrektywę Głównodowodzącego Wojsk Rakietowych Przeznaczenia Strategicznego ZSRR z dnia 23 kwietnia 1970. W 2002 roku 53 Armia Rakietowa została rozformowana.
Skład
W skład nowo utworzonego związku operacyjnego weszły:
- 4 Harbińska Dywizja Rakietowa. Jednostki tej dywizji zlokalizowane są w miejscowości Gornyj w obwodzie czytyjskim, znanej również jako Uljetowsk-45, co jest zamkniętym miastem ZATO Drowianaja – JW 44039.
- 27 Dywizja Rakietowa. Jej jednostki stacjonują w m. Liodianaja w obwodzie amurskim, co jest zamkniętym miastem ZATO Swobodnyj-18. Część jednostek dywizji rozmieszczono w rejonie miejscowości Małaja Sazanka – JW 33983.
- 47 Dywizja Rakietowa. Jednostki tej dywizji były rozmieszczone w m. Jasnaja w obwodzie czytyjskim, faktycznie w zamkniętym mieście ZATO Ołowiannaja – JW 33967. Dywizja została rozformowana w 1992 roku.
W latach 80. do 53 Armii Rakietowej dołączono kolejne dwie dywizje:
- 23 Gwardyjska Orłowsko-Berlińska Dywizja Rakietowa – JW 93791. Dowództwo tej dywizji stacjonowało w m. Wałga w Estońskiej SRR, a jednostki podległe były rozmieszczone w Estońskiej i Łotewskiej SRR. W latach 1981–1982 sztab dywizji oraz większość jednostek przeniesiono do m. Kansk w Kraju Krasnojarskim, a część jednostek bojowych do Dywizji Rakietowej w m. Ostrow w obwodzie pskowskim.
- 29 Gwardyjska Witebska Dywizja Rakietowa – JW 42341. Dowództwo stacjonowało w m. Szauliaj w Litewskiej SRR, a większość jednostek znajdowała się na terenie Łotewskiej SRR. W latach 1983–1984 sztab dywizji oraz jednostki przeniesiono do zamkniętego mikrorejonu Zielionyj w obwodzie irkuckim, a numer JW dowództwa dywizji zmieniono na 59968.
Na początku swojego istnienia, związki taktyczne 53 Armii Rakietowej dysponowały rakietami typu R-14 (kod NATO: SS-5 Skean) oraz R-16 (kod NATO: SS-7 Saddler).
W 1979 roku do uzbrojenia wprowadzono rakiety RSD-10 Pionier (kod NATO: SS-20 Saber), które jako pierwsze trafiły do pułków dywizji rakietowej w Drowianaja.
W 1990 roku rozpoczęto wyposażanie jednostek w rakiety typu RS-22 (kod NATO: SS-24 Scalpel), które w pierwszej kolejności otrzymały jednostki dywizji rakietowej w Kansku.
Od 1995 roku podstawowe uzbrojenie stanowiły rakiety typu Topol-M (kod NATO: Stalin).
Dowództwo armii zostało rozwiązane pod koniec 2002 roku, a dywizje zostały włączone do 33 Armii Rakietowej z siedzibą w Omsku.
Dowódcy 53 Armii Rakietowej
- Od czerwca 1970 – gen. por. Jurij Zabiegajłow
- Od lipca 1974 – gen. por. Nikołaj Kotłowcew
- Od maja 1981 – gen. por. Wiaczesław Jegorow
- Od grudnia 1987 – gen. por. Władimir Murawjow
- Od listopada 1992 – gen. por. Nikołaj Sołowcow
- Od czerwca 1994 – gen. por. Jurij Kiriłłow
- Od grudnia 1996 – gen. mjr Siergiej Chutorcew
- Od września 1997 – gen. por. Wiktor Driomow
- Od maja 2000 – gen. mjr Leonid Siniakowicz
- Od listopada 2001 – gen. mjr Władimir Gagarin
Przypisy
Bibliografia
- B. Potyrała, W. Szlufik – „Dowództwo sił Zbrojnych ZSRR od rewolucji naukowo-technicznej do równowagi strategicznej”, wyd. WSP Częstochowa, 2000 r.
- I. Drogowoz – „Wojska rakietowe ZSRR”, wyd. Harwest, Mińsk, 2007 r.
- „Perechen woinskich czastiej 1946-1991”, wyd. Tomsk, 2002 r.
- W. Fieskow, K. Kałasznikow, W. Golikow – „Armia Radziecka w latach zimnej wojny 1946-1991”, wyd. Tomsk, 2004 r.
- „Czytyjska Armia Rakietowa”, wyd. Czyta 2003 r.
- Stanisław Zarychta: Broń jądrowa w kształtowaniu bezpieczeństwa 1945–2015. Warszawa: Bellona SA, 2016. ISBN 978-83-11-14235-0.