International 505
International 505 to łódka o monotypowej konstrukcji, jednokadłubowa i przeznaczona dla dwóch osób, wyposażona w symetryczny spinaker oraz jeden trapez dla żeglarza. Charakteryzuje się wysokimi osiągami i staje się wymagająca w silnych warunkach wiatrowych. Model 5O5 jest znany z wyjątkowej stabilności, co ułatwia jego kontrolowanie w porównaniu do wielu mniejszych łodzi z trapezem.
Historia
W 1953 roku, John Westell zaprojektował łódź „Coronet” o długości 18 stóp (5,5 m) oraz powierzchni żagli wynoszącej prawie 200 stóp kwadratowych (19 m2). Projekt ten brał udział w selekcjach organizowanych przez International Yacht Racing Union (IYRU) w La Baule, Francja, na nową klasę dwuosobowych łodzi olimpijskich. Klasa „Latającego Holendra” została wybrana rok wcześniej w Holandii, a do prób w La Baule dopuszczono po dwie łodzie tej klasy oraz po jednej z innych. Mimo że obie „Latające Holendry” płynęły różnymi trasami, jedna z nich zazwyczaj osiągała pierwsze miejsce na górnym znaku. Mimo tego, „Coronet” prowadził w punktacji w wszechstronnej serii prób.
W 1954 roku, Alain Cettier, prezydent Stowarzyszenia Caneton (AS.PRO.CA) we Francji, zwrócił się do Westella o modyfikację konstrukcji „Coronet” w celu stworzenia pięciometrowej łodzi spełniającej wymagania klasy Caneton, a jednocześnie nowoczesnej dla dwóch średnich zawodników. Westell zmniejszył powierzchnię żagla o 25 stóp kwadratowych (2,3 m2) oraz długość z 18 stóp (5,5 m) do pięciu metrów z dokładnością do jednego procenta. Stowarzyszenie Caneton zbudowało prototyp i zagłosowało za jego przyjęciem na dorocznym walnym zgromadzeniu. Dzięki temu nowa łódka „Caneton 5O5” uzyskała status francuskiej klasy narodowej, zanim jeszcze stworzono pierwszy egzemplarz.
W ciągu niespełna dwóch lat od premiery, „Caneton 5O5” zdobył znaczną popularność wśród żeglarzy. Klasa uzyskała międzynarodowy status od IYRU w 1955 roku, po spełnieniu wymogu wyprodukowania 100 łodzi. Od tego momentu łódka przestała być nazywana „Caneton 5O5”, przyjmując jedynie nazwę 5O5, wymawianą po angielsku jako „five-o-five”.
Polskie Stowarzyszenie Klasy 505
Inicjatywa powołania Stowarzyszenia zrodziła się 12 grudnia 2007 roku z rąk Piotra Żółtowskiego, który rozpoczął dyskusję na ten temat. Stowarzyszenie zostało zarejestrowane 12 września 2008 roku w Gdyni i wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000313296.
Floty
Klasa 5O5 cieszy się ogromną popularnością na całym świecie, z aktywnymi zawodnikami w 18 krajach, z największą liczbą uczestników w Niemczech, USA, Wielkiej Brytanii i Australii. Mistrzostwa świata odbywają się corocznie w różnych lokalizacjach, na przemian w Europie, Ameryce Północnej i na półkuli południowej, regularnie przyciągając ponad 100 łodzi. Na Mistrzostwach Świata w 2012 roku w La Rochelle we Francji wystartowało 188 łodzi. 5O5 może również brać udział w mieszanych flotach, korzystając z systemu HCP Portsmouth Yardstick, gdzie numer Portsmouth wynosi 902, a D-PN w USA to 79.8.
W tradycyjnym rozumieniu, nie ma zbyt wielu flot, gdzie łódki stoją obok siebie w klubach. Typowe „wyścigi klubowe” są rzadkością. Dzięki łatwości transportu i przechowywania, a także złożoności wymagającej zaangażowania w majsterkowanie, wielu właścicieli trzyma swoje łodzie „pod domem”. Floty to przede wszystkim grupy żeglarzy, którzy utrzymują kontakt i szkolą się w dogodnych lokalizacjach, zazwyczaj zgodnie z regionalnym kalendarzem imprez 5O5, obejmującym cykle całoroczne, regaty regionalne, krajowe oraz mistrzostwa świata. Europa ma dobrze zorganizowany kalendarz wydarzeń, przyciągający żeglarzy z całego kontynentu, zwłaszcza w latach, gdy odbywają się Mistrzostwa Świata. Najlepsze miejsca, ze względu na łatwość podróżowania, to Hyeres, Jezioro Garda i Kilonia.
W Polsce od lat organizowany jest cykl Pucharu Polski, składający się z 6 regat w kilku dogodnych miejscach: Gdynia, Krynica Morska, Świnoujście, Szczecin i Zbąszyń.
Oto miejsca, gdzie znajdują się ośrodki z dużą liczbą żeglujących na 5O5:
Łódka
Kadłuby 5O5 z początku lat pięćdziesiątych XX wieku były wykonane z wodoodpornej sklejki i wiele z nich nadal jest konkurencyjnych. Nowe kadłuby budowane są z kompozytów: mat z włókna szklanego, włókna węglowego oraz żywic winyloestrowych lub epoksydowych. Rdzenie kadłubów wypełnione są pianką, balsą lub Nomexem w celu zwiększenia ich sztywności i wytrzymałości. Kadłuby pozostają konkurencyjne przez ponad dziesięć lat, a łodzie w tym wieku wielokrotnie wygrywały w dużych mistrzostwach. Tradycyjnie, drzewca były wykonane z aluminium, jednak ostatnie zmiany w regułach pozwoliły na zastosowanie włókna węglowego w bomach i spinakerbomach. Wyjątek stanowią maszty, które muszą pozostać aluminiowe lub drewniane.
Kształt kadłuba oraz żagli podlega ścisłej kontroli, podczas gdy omasztowanie, płetwy oraz takielunek pozostają dowolne. To pozwala na różnorodność okuwania łodzi, zgodną z preferencjami żeglarza, a nie narzuconą przez reguły klasowe (jak w przypadku klasy Laser). Sprzęt oferuje ogromne możliwości regulacji, co pozwala dostosować go do warunków wiatrowych i morskich, umożliwiając pływanie w szerokim zakresie prędkości wiatru i obsługę przez różnorodne załogi. Zespoły występują w różnych kombinacjach wieku i płci. Do 2009 roku powstało ponad 9 tysięcy egzemplarzy 5O5, a w czerwcu 2018 roku numery zaczynają się powyżej 9200. Należy podkreślić, że numery nadawane są od początku istnienia klasy w porządku chronologicznym, co wyklucza powtarzanie się numerów narodowych (poza kilkoma drobnymi przypadkami, znanych jest trzy: 7772, 7847, 8556). Zmiana kraju nie wpływa na numer kadłuba, zmieniają się jedynie litery na żaglu, które kodują kraj.
W ciągu sześćdziesięcioletniej historii klasy, łódka była produkowana przez wiele firm. Obecnie, najczęściej produkują ją firmy Rondar oraz Ovington. Ovington, która wcześniej była podwykonawcą dla Rondara, teraz buduje własne kadłuby oraz dostarcza gotowe do pływania łodzie.
Lista aktualnych producentów:
Łódka jest przeznaczona dla żeglarzy, którzy kupują nieokute kadłuby, drzewca i płetwy, a następnie samodzielnie okuwają swoje łodzie. W rezultacie, istnieje wiele różnych konfiguracji, z wyraźnymi regionalnymi preferencjami. Na przykład, amerykańskie łodzie często mają tradycyjnie szoty umieszczone na noku bomu, co w Europie praktycznie się nie zdarza. Doprowadziło to do powstania kilku firm prowadzonych przez odnoszących sukcesy żeglarzy 5O5, które opracowały standardowe konfiguracje olinowania i sprzedają kompletne łodzie na bazie odkrytych kadłubów. Należą do nich Holger Jess z SegelsportJESS w Kilonii oraz Ian Pinnell z Pinnell & Bax w Northampton. Dla wielu zestawów konfiguracji opublikowano dokładne ustawienia olinowania, co podnosi poziom regat.
Jeśli chodzi o żagle, rynek jest zdominowany przez kilka firm: Pinnell & Bax w Wielkiej Brytanii, Bojsen-Møller w Europie oraz Glaser i North w Ameryce Północnej.
W Polsce, do produkcji kadłubów próbowała się firma BlueBlue, jednak po wytworzeniu trzech kadłubów, nie kontynuowała ich budowy. Posiadają oni jednak kopyta potrzebne do wytworzenia kadłuba. Żagle szyje i klei firma Narval.
Charakterystyka żeglowania
5O5 to stosunkowo duża łódka, jak na standardy dinghy, z potężnym spinakerem, który został zwiększony w 2000 roku i wprowadzony do użytku od października 2001 roku. Klasa ta jest uważana za dorosłą, a łączna masa załóg zazwyczaj waha się od 150 do 185 kg. Łódka jest wyjątkowo dobrze zrównoważona podczas używania foka i grota, nawet w silnym wietrze. Wiele łodzi wyposażonych jest w niepodnoszoną płetwę sterową, co przy starcie z plaży wymaga odpłynięcia na głębszą wodę. Na kursach pod wiatr, 5O5 wchodzi w ślizg przy wietrze już od 10 węzłów. Pływanie z wiatrem jest bardzo ekscytujące, a sama łódka zachowuje się stabilnie. Przy wiatrach powyżej 12 węzłów korzystne jest pływanie baksztagami, wykorzystując zalety tego kierunku względem wiatru, co umożliwia poruszanie się w ciągłym ślizgu. Z dużym spinakerem i pojedynczym bomem spinakera, zwrot z wiatrem to szczególnie wymagający manewr, który jest często określany jako „rytuał przejścia” pomiędzy nowicjuszami a zaawansowanymi załogami. Od wielu lat to rozwiązanie zastępowane jest przez podwójny bom spinakera, co ogranicza konieczność przebywania załoganta w pobliżu masztu podczas zwrotu oraz pozwala na bezpieczniejszy i szybszy zwrot przez rufę.
Nawet po sześćdziesięciu latach, 5O5 pozostaje jedną z najbardziej wyrafinowanych i satysfakcjonujących żaglówek. Lista żeglarzy 5O5 obejmuje wielu najlepszych zawodników na świecie, z których wielu bierze udział w dużych imprezach. Na podium w regatach europejskich i światowych często goszczą olimpijczycy oraz uczestnicy Pucharu Ameryki.
Przyszłość
Klasa 5O5 bez problemu przystosowuje się do nowinek technologicznych, utrzymując aktualność i znaczenie, jednocześnie nie ryzykując wykluczenia istniejących łodzi. Próbowano wprowadzić kilka eksperymentalnych modyfikacji reguł klasowych, w tym system podwójnych trapezów, instalację bukszprytu oraz użycie asymetrycznego spinakera. Do tej pory nie zostały one zaakceptowane przez Stowarzyszenie Klasy 5O5.
Wydarzenia
Mistrzostwa świata
Mistrzostwa świata w klasie 5O5 to coroczne regaty, które wyłaniają najlepszych żeglarzy w tej klasie.
Polacy na Mistrzostwach Świata
Klasyfikacja medalowa
Według zawodników
Poniższa tabela przedstawia zestawienie zawodników, którzy zdobyli przynajmniej jeden medal na mistrzostwach świata w klasie 5O5.
Według państw
W poniższej tabeli pokazano państwa, których reprezentanci zdobyli przynajmniej jeden medal na mistrzostwach świata w klasie 5O5.
Mistrzostwa Europy
Polacy na Mistrzostwach Europy
Klasyfikacja medalowa
Według zawodników
Poniższa tabela zawiera zestawienie zawodników, którzy zdobyli przynajmniej jeden medal na mistrzostwach europy w klasie 5O5.
Według państw
W poniższej tabeli przedstawione zostały państwa, których reprezentanci zdobyli przynajmniej jeden medal na mistrzostwach europy w klasie 5O5.
Mistrzostwa Ameryki Północnej
Klasyfikacja medalowa
Według zawodników
Poniższa tabela zawiera zestawienie zawodników, którzy zdobyli przynajmniej jeden medal na mistrzostwach ameryki północnej w klasie 5O5.
Mistrzostwa Polski
Wyniki uwzględniają tylko miejsca zajęte przez w pełni polskie załogi.
Klasyfikacja medalowa
Poniższa tabela przedstawia zestawienie zawodników, którzy zdobyli przynajmniej jeden medal na mistrzostwach polski w klasie 5O5.
Uwagi
Przypisy
Linki zewnętrzne
International 505. [dostęp 2018-06-07]. (ang.).
Klasa 5O5. [dostęp 2018-06-07].
505 sailing Australia. [dostęp 2018-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-12)]. (ang.).
Tank Talk. [dostęp 2018-06-07]. (ang.).