5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski

Moneta pięciozłotowa, znana jako 5 złotych wzór 1934, została wybita w srebrze i wprowadzona do obiegu 5 grudnia 1934 roku na mocy rozporządzenia Ministra Skarbu z 24 listopada 1934 roku (Dz.U. z 1934 r. nr 105, poz. 939). Została wycofana na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy, które weszło w życie 22 listopada 1939 roku, w czasie Generalnego Gubernatorstwa. Zgodnie z tym rozporządzeniem, monety bite w srebrze z okresu II Rzeczypospolitej musiały być wymieniane na pieniądze papierowe.

W niektórych publikacjach z początku XXI wieku datą wprowadzenia pięciozłotówki do obiegu był podawany 14 grudnia 1934 roku, jednak w późniejszych pracach tego samego autora wskazano poprawną datę – 5 grudnia 1934 roku.

Monetę produkowano z datami rocznymi: 1934–1936 oraz 1938.

Awers

W centralnej części awersu znajduje się godło – orzeł w koronie. Poniżej umieszczono rok bicia, a wokół napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”. Na samym dole widnieje napis „5 ZŁOTYCH 5”.

Rewers

Na rewersie monety przedstawiono lewy profil marszałka Józefa Piłsudskiego. U dołu, z lewej strony, pod brodą, umieszczono herb Kościesza – symbol Mennicy Państwowej w Warszawie. Wzdłuż obrzeża, pod profilem, znajduje się słabo widoczne, niemal nieczytelne nazwisko projektanta.

Nakład

Moneta została wybita w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 28 mm i masie 11 gramów, z rantem ząbkowanym. Została zaprojektowana przez Stanisława Ostrowskiego w mennicy w Warszawie. Nakłady monety w różnych rocznikach przedstawiały się następująco:

Według literatury, nakład rocznika 1934 może być mniejszy niż podawano. Sprawozdania Mennicy Państwowej wskazują, że w 1934 roku wybito 7 060 000 sztuk trzech typów pięciozłotówek:

Polonia,
Józef Piłsudski, oraz
Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki.

Częstość występowania pięciozłotówki Polonia z 1934 roku na rynku kolekcjonerskim sugeruje, że mogła być wybita w większej liczbie egzemplarzy niż dotychczas opisywano w katalogach, co potencjalnie oznaczałoby mniejszy nakład monety 5 złotych 1934 Józef Piłsudski.

Opis

Moneta została wprowadzona do obiegu w sześćdziesiątą siódmą rocznicę urodzin marszałka Józefa Piłsudskiego.

Pięciozłotówka została wybita na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 roku, które zmieniało niektóre postanowienia wcześniejszego rozporządzenia Prezydenta z 5 listopada 1927 roku, definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668).

Godło umieszczone na monecie odpowiada wzorowi Godła Rzeczypospolitej Polskiej, które zostało wprowadzone 13 grudnia 1927 roku (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980).

Monety obiegowe 2 i 10 złotych były bite według tego samego wzoru.

W Mennicy Państwowej w Warszawie w 1988 roku, z okazji 70. rocznicy odzyskania niepodległości, wybito kwadratowe klipy pamiątkowe z monetą 5 złotych 1934 Józef Piłsudski, stylizowane na przedwojennej klipie 10 złotych 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki. Klipy te wykonano w srebrze próby 999 w dwóch wersjach: z znakiem mennicy (MW) na rewersie i bez znaku, w nakładach 1250 oraz 2100 sztuk odpowiednio.

Wersje próbne

Niektóre katalogi wskazują, że dla pięciozłotówki wzór 1934 nie istnieją wersje próbne. Jednak nieliczne publikacje podają istnienie monety 5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski, która została wybita w nakładzie 100 sztuk stemplem polerowanym (lustrzanym).