5 złotych 1936 Żaglowiec

5 złotych 1936 Żaglowiec

5 złotych 1936 Żaglowiec to okolicznościowa moneta pięciozłotowa, wybita w srebrze, która została wprowadzona do obiegu 23 grudnia 1936 roku na mocy rozporządzenia Ministra Skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego z dnia 10 grudnia 1936 roku (Dz.U. z 1936 r. nr 92, poz. 644). Moneta ta została wycofana z obiegu na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy, które zostało wydane 22 listopada 1939 roku w okresie Generalnego Gubernatorstwa. Zgodnie z tym rozporządzeniem, monety bite w srebrze w czasie II Rzeczypospolitej były obowiązkowo wymieniane na pieniądze papierowe.

W niektórych publikacjach na początku XXI wieku jako data wprowadzenia pięciozłotówki do obiegu podawano 30 grudnia 1936 roku, jednak w późniejszych pracach tego samego autora poprawiono ją na 23 grudnia 1936 roku.

Moneta ta upamiętnia 15. rocznicę budowy portu w Gdyni.

Awers

W centralnej części awersu umieszczono godło – orła w koronie. Poniżej znajduje się rok „1936”, a dookoła widnieje napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”.

Rewers

Na rewersie monety przedstawiono rysunek żaglowca na wodzie, a także napis „5 ZŁOTYCH 5”. Po lewej stronie znajdują się inicjały projektanta AJ, natomiast po prawej stronie umieszczono herb Kościesza, który jest znakiem mennicy w Warszawie.

Nakład

Moneta została wybita w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 28 mm i masie 11 gramów, z rantem ząbkowanym. Projekt monety opracował Józef Aumiller, a jej produkcja miała miejsce w mennicy w Warszawie, z łącznym nakładem wynoszącym 1 000 000 sztuk.

Opis

Pięciozłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 roku, które zmieniało niektóre postanowienia wcześniejszego rozporządzenia z dnia 5 listopada 1927 roku. To rozporządzenie definiowało parametry monet: 2, 5, 10 złotych bite w srebrze próby 750 oraz masie 2,2 grama przypadającej na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668).

Godło na monecie odpowiada wzorowi Godła Rzeczypospolitej Polskiej, które zostało wprowadzone 13 grudnia 1927 roku (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980).

Parametry tej monety są zgodne z parametrami pięciozłotówek z lat 1932 i 1934, a także z pięciozłotówką 1934 z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego-Orła Strzeleckiego.

Wzór awersu i rewersu jest identyczny z tymi, które zastosowano w dwuzłotówce 1936 Żaglowiec.

Niektóre źródła literackie sugerują, że Józef Aumiller uwiecznił na monecie Dar Pomorza. W rzeczywistości jednak, ze względu na charakterystyczne ożaglowanie trzeciego masztu, przedstawiony żaglowiec to bark, prawdopodobnie Lwów – polski żaglowiec szkolny.

Razem z dwuzłotówką z żaglowcem z 1936 roku, moneta ta była ostatnią okolicznościową, która weszła do obiegu w II Rzeczypospolitej.

Wersje próbne

W katalogach można znaleźć informacje o wybiciu próbnych wersji monety:

  • w srebrze, stemplem zwykłym, z napisem „PRÓBA” (110 sztuk),
  • w srebrze, stemplem lustrzanym, z napisem „PRÓBA” (nieznana liczba sztuk),
  • w srebrze, z większym napisem „PRÓBA” (nieznana liczba sztuk).

Istnieje również wersja próbna monety w formie klipy o wymiarach 35 × 35 mm, bez napisu „PRÓBA”, która została wybita:

  • w srebrze (200 sztuk),
  • w brązie (200 sztuk),
  • w srebrze, wybita stemplem lustrzanym (nieznana liczba sztuk).

Zobacz też

Przypisy