5 złotych 1930 Sztandar – to okolicznościowa moneta pięciozłotowa, bita w srebrze, która weszła do obiegu 29 listopada 1930 roku na mocy rozporządzenia Ministra Skarbu z dnia 14 listopada 1930 roku (Dz.U. z 1930 r. nr 80, poz. 634). Została wycofana z obiegu 30 września 1934 roku (Dz.U. z 1934 r. nr 52, poz. 482).
W niektórych publikacjach z początku XXI wieku jako data wprowadzenia do obiegu pięciozłotówki podawano 29 grudnia 1930 roku, jednak w późniejszych opracowaniach tego samego autora wskazano 29 listopada 1930 roku.
Moneta ta upamiętniała 100-lecie powstania listopadowego.
Awers
W centralnej części umieszczono godło – orła w koronie, z dwiema cyframi „5” po obu stronach orła, poniżej napis „ZŁOTYCH”, a na samym dole rok „1930”.
Rewers
Na rewersie monety znajduje się sztandar z drzewcem zakończonym głowicą w formie orzełka. Na płacie sztandaru widnieje napis „HONOR i OJCZYZNA”, poniżej zaś napis „1830 1930 W SETNĄ ROCZNICĘ POWSTANIA”. Na samym dole, po obu stronach drzewca, znajdują się inicjały projektanta WJ, a z lewej strony u dołu herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej.
Rant
Na rancie umieszczono wklęsły napis:
(pol. dobro Rzeczypospolitej najwyższym prawem).
Nakład
Pięciozłotówkę wybito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 33 mm i masie 18 gramów, według projektu Wojciecha Jastrzębowskiego, w mennicy w Warszawie, w nakładzie 1 000 000 sztuk.
Opis
Była to pierwsza moneta okolicznościowa wprowadzona do obiegu w II Rzeczypospolitej.
Pięciozłotówka została wybita zgodnie z ustrojem monetarnym wprowadzonym Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 listopada 1927 roku (Dz.U. z 1927 r. nr 97, poz. 855).
Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 roku (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980).
Projekt rewersu monety był efektem zamkniętego konkursu ogłoszonego we wrześniu 1930 roku. Początkowo, po rozstrzygnięciu konkursu, rozpoczęto bicie monety stemplem głębokim, jednak z powodu licznych problemów technicznych proces ten przerwano i opracowano stemple płytkie, którymi dokończono emisję. Najwcześniejsze monety bite stemplem głębokim są obecnie jednymi z najrzadszych monet II Rzeczypospolitej. Cechą charakterystyczną rewersu wybitego tym stemplem są cieńsze kreski przy obrzeżu monety, z jedną z nich wypadającą dokładnie w środku korony orzełka będącego głowicą sztandaru. Nakład tej wersji szacowany jest na około 1000 sztuk. W przeszłości w niektórych katalogach podawano liczbę 200 sztuk.
Parametry monety są identyczne z parametrami pięciozłotówki wzór 1928.
Stopień rzadkości odmian przedstawiono w tabeli:
Wersje próbne
W katalogach znajduje się informacja o próbnych wersjach monety wybitych:
- w brązie, stempel głęboki, z wklęsłym napisem „PRÓBA” (20 sztuk).
- w srebrze, stempel płytki, z wklęsłym napisem „PRÓBA” (nieznana liczba sztuk).
Istnieją także wersje lustrzane dla obu odmian, tzn. bite zarówno stemplem głębokim (nieznana liczba sztuk), jak i płytkim (200 sztuk).
Zobacz też
Przypisy