5 Szpital Okręgowy

5 Szpital Okręgowy – jednostka organizacyjna systemu ochrony zdrowia Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Historia szpitala

5 Szpital Okręgowy w Krakowie (z filią w Rajczy) miał za zadanie leczenie żołnierzy oraz osób uprawnionych do korzystania z wojskowej opieki zdrowotnej w Okręgu Korpusu nr V. W skład jego usług wchodziły ambulatoria dentystyczne, chirurgiczne, okulistyczne, laryngologiczne oraz przychodnia ogólna dla pacjentów. Komendant szpitala miał uprawnienia dowódcy pułku.

Minister spraw wojskowych wydał rozkaz nr O.I.Szt.Gen. 7980 Org. dotyczący częściowej likwidacji zakładów opieki zdrowotnej, w którym polecił dowódcy Okręgu Korpusu Nr V zakończenie do 25 lipca 1924 roku działalności Zakładu Leczniczo-Protezowego dla Inwalidów Wojennych w Krakowie, z wyjątkiem fabryki protez, która została przyłączona do Szpitala Okręgowego Nr V jako pododdział. W tym samym czasie etat szpitala został zwiększony o personel fabryki protez.

W październiku 1931 roku zlikwidowano 5 batalion sanitarny, a w jego miejsce w ramach szpitala utworzono Kadrę Zapasową 5 Szpitala Okręgowego.

Struktura organizacyjna

Struktura organizacyjna szpitala w 1923 roku obejmowała:

  • komendant, kancelaria i komisja gospodarcza,
  • oficer administracji budynków i magazynów,
  • oddziały chorych i pracownie kliniczne: chorób wewnętrznych, zakaźny, chirurgiczny, ginekologiczny, dermatologiczny, neurologiczny, okulistyczny oraz laryngologiczny;
  • pracownia bakteriologiczna,
  • pracownia rentgenowska,
  • prosektorium,
  • ambulatorium dentystyczne,
  • apteka okręgowa,
  • trzy plutony obsługi sanitarnej.

Szpital dysponował 600 łóżkami. Plutony obsługi sanitarnej były pododdziałami wyodrębnionymi z 5 Baonu Sanitarnego.

Kadra szpitala

Komendanci szpitala:

  • płk lek. dr Ignacy Zieliński (od XI 1918),
  • płk lek. Józef Krysakowski (1922 – 30 IX 1927 → stan spoczynku),
  • ppłk / płk lek. Ksawery Maszadro (XI 1927 – VI 1930 → szef sanitarny OK VII),
  • płk lek. dr Adam Maciąg (od VI 1930),
  • ppłk / płk lek. Mieczysław Henoch (X 1931 – VI 1934 → szef sanitarny DOK III),
  • ppłk lek. Nikodem Butrymowicz (VI 1934 – III 1936 → komendant 9 Szpitala Okręgowego),
  • ppłk dr Władysław Jan Rymaszewski (1939 → szef służby zdrowia Dowództwa OWar. „Wilno”),
  • ppłk lek. dr Marian Dietrich (1939).

Obsada personalna i struktura w marcu 1939 roku

„Pokojowa” obsada personalna szpitala:

  • komendant szpitala – ppłk dr Władysław Jan Rymaszewski,
  • zastępca komendanta – ppłk dr Józef Oktawiec,
  • starszy ordynator oddziału chirurgicznego – mjr dr Henryk Mazanek,
  • ordynator oddziału – kpt. dr Stanisław Kostarczyk,
  • starszy ordynator oddziału wewnętrznego – ppłk dr Adolf Antoni Stanoch,
  • ordynator oddziału – kpt. dr Boguchwał Ignacy Panas,
  • starszy ordynator oddziału ocznego – mjr dr Ignacy Bernard Chrzanowski,
  • starszy ordynator oddziału uszno-gardłowego – ppłk dr Walenty Popek,
  • starszy ordynator oddziału skórno-wenerycznego – ppłk dr Stanisław Jan Malinowski,
  • ordynator oddziału – kpt. dr Edward Eustachy Małkiewicz,
  • starszy ordynator oddziału nerwowego – mjr dr Stefan Krudowski,
  • starszy ordynator oddziału gazoterapii – mjr dr Antoni Bednarski,
  • kierownik pracowni rentgenowskiej – mjr dr Mieczysław I Ossowski,
  • kierownik pracowni bakteriologicznej – mjr dr Władysław Pęksa,
  • pomocnik kierownika pracowni bakteriologicznej – kpt. Adam Lukas,
  • kierownik przychodni dentystycznej – kpt. lek. dent. Manswet Rudolf Pyrka,
  • kierownik apteki – mjr mgr Henryk Polaczek,
  • zastępca kierownika apteki – por. mgr Karol Sodolski,
  • na praktyce szpitalnej – kpt. lek. Bolesław Euzebiusz Herchold,
  • na praktyce szpitalnej – kpt. lek. Józef Piotr Jankiewicz,
  • na praktyce szpitalnej – por. dr Stanisław Józef Grochmal,
  • pomocnik komendanta ds. gospodarczych – mjr. Ferdynand Antoni Wanke,
  • oficer gospodarczy – kpt. int. Józef Franciszek Gróger,
  • dowódca plutonu gospodarczego – kpt. Adam Lukas,
  • kapelan – kpl. ks. Wacław Jabłoński.

Kadra zapasowa 5 Szpitala Okręgowego:

  • komendant kadry – ppłk dr Józef Oktawiec,
  • lekarz kadry – por. lek. Jan Marian Suchomel,
  • oficer mobilizacyjny – kpt. Józef II Jaworski,
  • oficer ewidencji personalnej – kpt. adm. (piech.) Stefan Rzepecki,
  • oficer materiałowy – por. mgr Wiktor Emil Bawankiewicz,
  • zastępca oficera materiałowego – chor. Alojzy Macura,
  • dowódca kompanii szkolnej – kpt. Andrzej Gwardjan †1940 Charków,
  • dowódca I plutonu – vacat.

Żołnierze Szpitala – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych można znaleźć na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].

Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.

Andrzej Felchner. Szpitale wojskowe II Rzeczypospolitej. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (157), 1996. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 0043-7182.

Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.

Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.