Pułk 5 Strzelców Konnych – jednostka szaserów Wojska Polskiego w Królestwie Kongresowym oraz podczas powstania listopadowego.
Formowane w 1815 roku szwadrony wzorcowe strzelców konnych 20 czerwca 1815 roku przyjęły nazwę Pułku Strzelców Konnych Gwardii. 15 marca 1818 roku na stanowisko szefa pułku został mianowany cesarz Aleksander I Romanow. 19 stycznia 1831 roku pułk otrzymał nową numerację jako nr 5 strzelców konnych. W trakcie wojny pułk zdobył 2 krzyże kawalerskie, 28 złotych i 39 srebrnych medali.
Stanowisko: Warszawa.
Strzelcy konni gwardii
Dowódcy pułku:
- płk Tomasz Jan Siemiątkowski (do 1817)
- gen. dyw. Zygmunt Kurnatowski (1818-1830)
- płk Bonifacy Jagmin (od 7 grudnia 1830)
- płk Benedykt Zielonka (od 24 marca 1831)
Oficerowie:
- ppłk Seweryn Krzyżanowski
- por. Kazimierz Szamowski
- ppor. Edmund Krasicki
Żołnierze:
- Wincenty Morze
Walki pułku
Pułk uczestniczył w bitwach podczas powstania listopadowego.
Bitwy i potyczki:
- Warszawa (29 i 30 listopada 1831);
- Wyszków (11 lutego);
- Wawer i Nowa Wieś (19 lutego);
- Białołęka (25 lutego);
- Niwiska (17 kwietnia);
- Beresteczko (19 kwietnia);
- Trzebucza (30 kwietnia);
- Nur (17 i 22 maja);
- Gostery (25 maja);
- Ostrołęka (26 maja);
- Raciąż (23 lipca).
Przypisy
Bibliografia
- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie. Tom IV. Od 1815 do 1831 roku. Warszawa: 1966.
- Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815-1830. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-48-3.
- Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.