5 Pułk Strzelców Granicznych – to jednostka organizacyjna Strzelców Granicznych w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Proces formowania 5 pułku Strzelców Granicznych rozpoczął się na początku marca 1920 roku w Lesznie. Grupa organizacyjna była dowodzona przez rotmistrza Tyczyńskiego. W jej skład weszli oficerowie z Poznańskiego pułku garnizonowego, w tym ppor. Leon Dopierała, ppor. Franciszek Rogoziński oraz ppor. Wrzyszczyński. Z zapasowego szwadronu taborów przydzielono ppor. Erzepke, natomiast z dowództwa Straży Granicznej do pułku dołączyli mjr Żółkiewski, rtm. Goebel, mjr Goetzendorf-Grabowski, por. Leon Prawdzic-Wajman, ppor. Badt, por. Wiczyński, por. Jerzy Scheibler, ppor. Ulatowski oraz inni oficerowie. Kadrę podoficerską stanowili głównie byli podoficerowie armii niemieckiej, a w mniejszym stopniu armii gen. Hallera i rosyjskiej. Szeregowcy w przeważającej części rekrutowali się z rezerwistów armii niemieckiej oraz z ochotników, którzy nie mieli wcześniejszej służby wojskowej.
19 czerwca 1920 roku dowództwo pułku wystąpiło z wnioskiem o przeniesienie sztabu pułku z Wronek do Międzychodu. W lipcu pułk stacjonował w Międzychodzie.
Służba graniczna
27 marca 1920 roku granicę zachodnią OGen. „Poznań” od rejonu Zbąszynia do granicy OGen. „Kielce” zabezpieczał 155 pułk piechoty, przy czym odcinek od Krotoszyna do OGen. Kielce znajdował się pod ochroną dowódcy 7 Brygady Piechoty rezerwowej. W tamtym czasie dowództwo pułku stacjonowało w Lesznie.
20 maja 1920 roku dowódca 3 szwadronu otrzymał rozkaz objęcia odcinka granicy od Jabłonowa do małej Wysocki (Klein Wisseck).
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku
ppłk Apoloniusz Wysocki (od 25 II 1920)
ppłk Jeziorański (był 30 VI 1920 – 9 X 1920)
ppłk Michał Pomian-Cieński (do 1921)
Obsada personalna pułku w kwietniu 1920 roku:
dowódca pułku – płk Apoloniusz Wysocki
zastępca dowódcy pułku – ppłk Jeziorański
adiutant – por. Prawdzic-Wajman (ppor. Tadeusz Wróblewski)
oficer płatnik – ppor. Ulatowski
dowódca I dywizjonu – mjr Goetzendorf-Grabowski
dowódca II dywizjonu – mjr Żółkiewski
dowódca III dywizjonu – mjr Rudolf Wirski
Wykaz dowódców szwadronów w lipcu 1920 roku:
dowódca szwadronu szkolnego – rtm. Władysław Kozubski (od 18 maja)
dowódca 1 szwadronu – por. Stanisław Romiszewski (od 10 maja)
dowódca 2 szwadronu – por. Franciszek Rogoziński (od 18 lutego)
dowódca 3 szwadronu – ppor. Marian Wrzyszczyński (od 21 lutego)
dowódca 4 szwadronu – por. Marian Mucke (od 19 czerwca)
dowódca 5 szwadronu – ppor. Jan Benth (od 15 maja)
dowódca 6 szwadronu – ppor. Leon Dopierała (od 16 marca)
dowódca 7 szwadronu – ppor. Władysław Potrykowski (od 18 maja)
dowódca 8 szwadronu – por. Roman Gochel (od 24 czerwca)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83874246.
Wykazy imienne 3 pułku Strzelców Granicznych → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Imienne spisy oficerów inspektoratu, pułków, samodzielnych dywizjonów i szkoły podoficerskiej Wojskowej Straży Granicznej. 1919–1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.6/112.)
Korespondencja dotycząca spraw organizacyjnych 6 pułku Strzelców Granicznych lipiec–sierpień 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Dyslokacja oddziałów Strzelców Granicznych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.15/86.)