5 Pułk Litewski Przedniej Straży

5 Pułk Litewski Przedniej Straży

5 Pułk Litewski Przedniej Straży był oddziałem jazdy w armii Wielkiego Księstwa Litewskiego, wchodzącym w skład wojsk I Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Pułk został sformowany w 1733 roku z chorągwi tatarskich Józefa Potockiego. Początkowo włączono go do wojsk saskich, lecz od 1764 roku służył w armii I Rzeczypospolitej. W 1776 roku jego etat wynosił 327 żołnierzy. Zgodnie z „ratą marcową” z 1777 roku, stan pułku oszacowano na 301 żołnierzy, a w rzeczywistości w służbie znajdowało się 302 żołnierzy. W wyniku reform przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni, etat pułku wzrósł do 612 żołnierzy, a w grudniu 1790 roku w pułku służyło 608 osób. Tuż przed wybuchem powstania kościuszkowskiego, liczba żołnierzy w pułku wynosiła 532, a jednostka składała się z sześciu chorągwi.

Stanowiska

  • Suchowola (1772)
  • Krynki (1789)
  • Wielona (październik 1792)

Żołnierze pułku

Etatowa obsada oficerska była regulowana przez etat stutysięczny armii, który przewidywał obecność w pułku: pułkownika, podpułkownika, dwóch majorów, kwatermistrza, audytora, dwóch adiutantów, czterech rotmistrzów z chorągwiami, czterech rotmistrzów sztabowych, ośmiu poruczników oraz ośmiu chorążych.

Pułkownicy:

  • Hallaszewicz
  • A. M. Korycki
  • Ignacy Poniatowski (1774-1780)
  • Jan Gorycz (1780-1787)
  • gen. mjr Stanisław Byszewski (1787-)
  • Ludwik Lissowski

Bitwy i potyczki

Żołnierze 5 Pułku Litewskiego Przedniej Straży brali udział w walkach podczas wojny siedmioletniej oraz w bitwie pod Pragą, która miała miejsce 2 listopada 1794 roku.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.

Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sztab, kawaleria, artyleria, wojska inżynieryjne i piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-7188-239-4.

Zdzisław Sułek: Wojskowość polska w latach 1764-1794. W: Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Tom II (1648-1864). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966.