5 Kresowy Pułk Artylerii Przeciwpancernej (5 pappanc) to jednostka artylerii przeciwpancernej wchodząca w skład Polskich Sił Zbrojnych.
Oddział ten został utworzony w 1942 roku jako część 5 Kresowej Dywizji Piechoty. Brał udział w działaniach 2 Korpusu podczas kampanii włoskiej w latach 1944-1945.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Pułk miał na celu zwalczanie różnych typów pojazdów pancernych przy użyciu pocisków o dużej prędkości początkowej oraz płaskim torze lotu. W związku z wysokimi stratami poniesionymi przez 2 Korpus w bitwie o Monte Cassino, zdecydowano się na reorganizację części pułków artylerii, aby wzmocnić jednostki piechoty. W rezultacie, 4 czerwca 1944 roku, w każdym dywizjonie rozformowano jedną baterię armat 6-funtowych. Po zakończeniu działań bojowych, na przełomie lipca i sierpnia 1945 roku, pułk został przeznaczony do pełnienia służby wartowniczej. Wszedł w skład Zgrupowania Brygadowego „Wołyń” w Grupie „Straż” (Polish Guard Group). Ochronił składnice zaopatrzenia w Carvi i Casenatico, a także linie wysokiego napięcia „A”, „B” oraz Cervia. W skład jednej zmiany wchodziło 120 żołnierzy.
Struktura organizacyjna pułku
Dowództwo
I dywizjon
II dywizjon
III dywizjon
IV dywizjon
Każdy dywizjon składał się z trzech baterii, z których każda miała po cztery działony.
W ramach czterech dywizjonów, dwie baterie były uzbrojone w armaty przeciwpancerne 57 mm, podczas gdy trzecia bateria dysponowała armatami 76,2 mm.
Na podstawie etatu, pułk liczył 39 oficerów oraz 611 podoficerów i kanonierów. W jego wyposażeniu znajdowało się 32 armaty 6-funtowe (kal. 57 mm) oraz 16 armat 17-funtowych (kal. 76,2 mm).
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku:
ppłk dypl. kaw. Emil Gruszecki (1942 – 19 VI 1944) († 6 VII 1944)
mjr Franciszek Benrot (p.o. 20 VI – 29 VIII 1944), (od 30 VIII 1944)
Zastępcy dowódcy:
mjr Franciszek Benrot
mjr Zenon Offenkowski
adiutant pułku – por. Wawrzyniec Solecki (stan na dzień 21 VI 1944)
dowódca I dywizjonu – kpt. Marian Kuźniewicz
zastępca dowódcy dywizjonu – por. Dyonizy Michelis
dowódca 1 baterii – por. Władysław Zaniewski
dowódca 2 baterii – por. Mieczysław Jaworski
dowódca II dywizjonu – kpt. Ludwik Szamocki
zastępca dowódcy dywizjonu – rtm. Edward Różycki
dowódca 4 baterii – ppor. Stanisław Wiącek
dowódca 5 baterii – ppor. Bolesław Wiłkojć
dowódcy III dywizjonu:
rtm. Jan Chludziński
rtm. Kazimierz Garbacki
zastępca dowódcy dywizjonu – rtm. Piotr Medyna
dowódca 7 baterii – ppor. Jan Wybranowski
dowódca 8 baterii – ppor. Bolesław Jadczak
dowódcy IV dywizjonu:
rtm. Stefan Bogusławski
mjr Zenon Offenkowski
zastępca dowódcy dywizjonu – por. Franciszek Bidny
dowódca 10 baterii – por. Jan Mogielnicki
dowódca 11 baterii – ppor. Tadeusz Ciepły
Przypisy
Bibliografia
Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim i Środkowym Wschodzie, Warszawa 1981
A. Blum, M. Przedrzymirski, J. Wisz, J. Paśnicki: Artyleria polska Bitwa o Bolonie. Koło Oficerów Artylerii. Londyn 1990
Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
Kronika 5 Kresowego Pułku Artylerii Przeciwpancernej. 1 czerwca 1944 – 5 maja 1945, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. C.458/I
Michał M. Polak: Grot – Zeszyty Historyczne nr 18/19 2004. „Obsada dowództw Armii Polskiej na Wschodzie według stanu na 1 stycznia 1943 r.”, Leszno: Wydawnictwo Instytutu im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Lesznie, 2004, ISSN 1509-9792.