5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana

5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana im. Króla Bolesława Chrobrego

5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana im. Króla Bolesława Chrobrego to związek taktyczny Sił Zbrojnych RP, który powstał w okresie transformacji ustrojowej.

Historia

W 1990 roku, w wyniku restrukturyzacji w Wojsku Polskim, 5 Saską Dywizję Pancerną przekształcono w zmechanizowany związek taktyczny. W ramach tego procesu rozwiązano 23 pułk czołgów średnich ze Słubic, a pozostałe pułki ogólnowojskowe zmieniono na pułki zmechanizowane (zunifikowane). Dywizja otrzymała nazwę 5 Dywizja Zmechanizowana.

Przejęto z 4 Dywizji Zmechanizowanej 22 pułk artylerii, 24 dywizjon rakiet taktycznych, 97 dywizjon artylerii przeciwpancernej oraz 5 batalion saperów. W zamian za to przekazano jednostki garnizonu kostrzyńskiego.

11 października 1996 roku, w ramach kontroli realizacji organizacyjnych związanych z powstaniem i funkcjonowaniem MSS (Miejsce Składowania Sprzętu), w Gubinie gościł dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego, generał dyw. Janusz Ornatowski, któremu towarzyszył płk Lech Kamiński, pełniący obowiązki dowódcy 5 KDZ.

24 września 1998 roku miasto odwiedził ostatni prezydent RP na uchodźstwie, Ryszard Kaczorowski. Spotkanie z kadrą sztabu dywizji, podczas którego prezydent interesował się losami żołnierzy po rozwiązaniu dywizji, odbyło się pod przewodnictwem płk Lecha Kamińskiego.

30 grudnia 1998 roku, płk Lech Kamiński złożył meldunek zastępcy dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego, gen. Aleksandrowi Topczakowi, o rozwiązaniu 5 Kresowej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Bolesława Chrobrego.

W wyniku zmniejszania liczebności wojsk III RP, w 1998 roku dywizję rozformowano, a na bazie oddziałów stacjonujących w Gubinie powołano 5 Kresową Brygadę Zmechanizowaną, która funkcjonowała do 2001 roku.

Tradycje

15 września 1993 roku dywizja przyjęła dziedzictwo tradycji Wojska Polskiego oznaczonego cyfrą „5”, nadając sobie nazwę „Kresowa” oraz imię Króla Bolesława Chrobrego. Z tej okazji przed budynkiem sztabu odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci żołnierzy wszystkich piątych dywizji piechoty WP. Honorowym gościem uroczystości była Irena Anders, żona generała Andersa, a replikę sztandaru 5 Kresowej Dywizji Piechoty przekazał dowódcy 5 DZ ppłk Walter Szczepański, prezes Związku Żołnierzy 5 Kresowej Dywizji Piechoty. Symbolem dywizji został szarżujący żubr. Nowe tradycje przyjęły również podporządkowane 5 KDZ oddziały: 5 pułk artylerii przeciwlotniczej w Gubinie, 13 pułk zmechanizowany w Kożuchowie oraz 5 pułk artylerii w Sulechowie.

Były to:

  • Dywizja Polska 1808 – 1813
  • 5 Dywizja Piechoty 1831
  • 5 Lwowska Dywizja Piechoty 1918 – 1939
  • 5 Lwowska Dywizja Piechoty AK 1944
  • 5 Wileńska Dywizja Piechoty 1941 – 1943
  • 6 Lwowska Dywizja Piechoty 1941 – 1943
  • 5 Kresowa Dywizja Piechoty 1943 – 1946

Odznaka dywizyjna

Odznakę zaprojektowano w kształcie krzyża kawalerskiego z srebrnymi krawędziami oraz kulkami na końcach ramion. Na ramionach pokrytych granatową emalią widnieje napis 5 KDZ. Między ramionami krzyża umieszczono oksydowane orły Księstwa Krośnieńskiego, które mają na piersi półksiężyc oraz krzyż. W centrum odznaki znajduje się tarcza herbowa o czarnym obramowaniu, wypełniona żółtą emalią, na której nałożono sylwetkę żubra w kolorze brązowym.

Odznaka ma wymiary 42×42 mm i została zaprojektowana przez Zbigniewa Góralewicza, Zbigniewa Matuszczyka oraz Jeremiasza Sliwca. Wykonano ją w pracowni grawerskiej Andrzeja Panasiuka w Warszawie, a pierwsze odznaki wręczono 15 września 1993 roku.

Struktura organizacyjna

Dowództwo i sztab – Komorów 2

73 pułk zmechanizowany Ułanów Karpackich – Gubin

89 pułk zmechanizowany / 102 pułk zmechanizowany – Komorów 1, później Opole, a następnie w składzie 10 DZ

13 pułk zmechanizowany – Kożuchów

5 pułk artylerii – Sulechów

5 Kresowy pułk artylerii przeciwlotniczej – Komorów 3

6 Kresowy batalion rozpoznawczy – Komorów 1

5 Kresowy batalion saperów – Krosno Odrzańskie

5 batalion dowodzenia – Komorów 2

5 batalion zaopatrzenia – Komorów 3

5 batalion remontowy – Komorów 2

5 batalion medyczny – Komorów 1

60 kompania przeciwchemiczna – Gubin

Orkiestra dywizyjna – Komorów 2

Żołnierze dywizji

Dowódcy dywizji:

płk dypl. Zbigniew Jabłoński (1990 – 1992)

płk dypl. Antoni Tkacz (1992 – 1993)

gen. bryg. Zbigniew Jabłoński (1993 – 1996)

płk dypl. Mieczysław Stachowiak (1996 – 1997)

p.o. płk dypl. Lech Kamiński (1997 – 1998)

Przekształcenia

19 Dywizja Zmechanizowana → 19 Dywizja Pancerna → 5 Saska Dywizja Pancerna → 5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana → 5 Kresowa Brygada Zmechanizowana

Zobacz też

  • 5 Saska Dywizja Pancerna
  • Garnizon Gubin
  • Garnizon Słubice

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Zdzisław Sawicki: Mundur i odznaki Wojska Polskiego: czas przemian. Warszawa: „Bellona”, 1997. Brak numerów stron w książce.

Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury, czerwiec 2010 – Kalendarium Gubina 1945-2009 ISBN 978-83-927655-6-1.

Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].