5 groszy polskich (1816–1832)

5 groszy polskich (1816–1832) to moneta pięciogroszowa, która funkcjonowała w Królestwie Kongresowym w czasach autonomii. Została wprowadzona na podstawie ukazu cara Aleksandra I z dnia 1 grudnia 1815 roku i była bita w bilonie w latach 1816–1832, zgodnie z systemem monetarnym opartym na grzywnie kolońskiej.

Moneta została wycofana z obiegu 1 stycznia 1891 roku.

Awers

Na awersie umieszczono średni herb Królestwa Kongresowego, przedstawiający orła rosyjsko-polskiego – dwugłowego orła z trzema koronami: jedną dużą pośrodku oraz dwiema mniejszymi na głowach orła. W prawej łapie trzyma miecz i berło, a w lewej jabłko królewskie. Na piersi, na tle gronostajowego płaszcza, widnieje tarcza herbowa z polskim orłem. Po obu stronach dużej korony znajduje się rok bicia, od 1816 do 1832. Na dole, po obu stronach ogona orła, umieszczono znak intendenta mennicy w Warszawie: I.B. (Jakuba Benika 1816–1827), F.H. (Fryderyka Hungera 1827–1830) lub K.G. (Karola Gronaua 1831–1832).

Rewers

Na rewersie umieszczono nominał „5″, a pod nim napis „GROSZY”, poniżej „POLS•”, a całość otoczona jest wieńcem.

Opis

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w bilonie o próbie 194, na krążku o średnicy 17 mm i masie 1,45 grama, z gładkim rantem. Według sprawozdań mennicy, w latach 1816–1832 w obiegu znalazło się łącznie 26 567 071 sztuk.

Stopień rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli:

Dla rocznika 1827 dostępne są monety z oznaczeniami intendenta mennicy I.B. oraz F.H..

W roku 1836 moneta została zastąpiona przez pięciogroszówkę polsko-rosyjską.

Ze względu na fakt, że okres bicia monety przypada na rządy dwóch carów, w numizmatyce rosyjskiej moneta, w zależności od daty wybicia, klasyfikowana jest w dwóch odrębnych kategoriach:

  • monety cara Aleksandra I (1816–1825)
  • monety cara Mikołaja I (1826–1832)

Istnieją także monety 5 groszy polskich z rocznika 1818 z perełkowym otokiem zarówno na awersie, jak i na rewersie, które w opracowaniach uznawane są za monety próbne lub ewentualnie nowego bicia.

Nowe bicie

Występują również monety nowego bicia z 1857 roku z mennicy w Warszawie, datowane na 1829 K.G. oraz 1832.

Zobacz też

Przypisy