5 groszy 1939 z otworem

Moneta pięciogroszowa, wykonana z cynku, została wprowadzona do obiegu w Generalnym Gubernatorstwie na mocy rozporządzenia z dnia 11 maja 1943 roku. Została wycofana podczas reformy walutowej, która miała miejsce 30 października 1950 roku.

Awers

Na awersie znajduje się stylizowany orzeł w koronie, a powyżej umieszczono rok „1939”. Wokół orła widnieje napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, a także inicjały projektanta, WJ. Pod łapą orła umieszczono herb Kościesza, który stanowi znak mennicy w Warszawie. W centralnej części orła znajduje się otwór.

Rewers

Na rewersie monety widoczna jest cyfra „5”, ozdobiona elementami po obu stronach, a poniżej znajduje się napis „GROSZY”. W centralnym miejscu cyfry „5” także znajduje się otwór.

Nakład

Pięciogroszówka została wybita w cynku na krążku o średnicy 16 mm i centralnym otworze o średnicy 4 mm. Masa monety wynosi 1,6 grama, a jej rant jest gładki. Została stworzona według zmodyfikowanego projektu Wojciecha Jastrzębowskiego w mennicy w Warszawie, a jej nakład wyniósł 15 324 000 sztuk.

Opis

Dekret PKWN z 24 sierpnia 1944 roku pozwalał na pozostawienie monet groszowych w obiegu aż do reformy walutowej z 30 października 1950 roku. Po tej dacie w obrocie mogły funkcjonować tylko monety emitowane przez Narodowy Bank Polski, co spowodowało, że pięciogroszówka z otworem przestała być automatycznie uznawana za monetę obiegową.

Jest to jedyna moneta bita w okresie Generalnego Gubernatorstwa w ramach emisji z cynku, mająca na celu uzupełnienie znikającego bilonu II Rzeczypospolitej (wartość surowca), w której dokonano istotnych zmian w średnicy oraz rodzaju używanego krążka. Zmiana ta była konieczna, ponieważ przedwojenne monety 5 i 20 groszy miały tę samą średnicę, co mogłoby prowadzić do problemów z ich odróżnieniem w obiegu. W Generalnym Gubernatorstwie 20-groszówkę bito w cynku od 1941 roku, natomiast pięciogroszówkę z otworem od 1943 roku.

Monetę z niezmienioną datą 1939 wybito w latach 1943 oraz 1944. W obrocie kolekcjonerskim sporadycznie można spotkać egzemplarze bez otworu, ale z wyraźnym miejscem przeznaczonym na otwór, które są uznawane za destrukty mennicze.

Moneta ta ma taką samą średnicę jak 5 groszy z wzoru 1958.