5 groszy (1836–1840)

Moneta pięciogroszowa Królestwa Kongresowego, wprowadzona do obiegu po powstaniu listopadowym, była kontynuatorką monety 5 groszy polskich (1816–1832). Zatwierdzona przez cara Mikołaja I 18 maja 1835 roku, opierała się na zmodyfikowanych rysunkach monet miedzianych i bilonowych przeznaczonych dla Królestwa Polskiego. Produkcja tej monety odbywała się na podstawie ukazu cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 roku, w bilonie, w latach 1836–1863, z datą na monecie 1836–1840, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej. Z obiegu została wycofana 1 stycznia 1891 roku.

Awers

Na awersie umieszczono orła cesarstwa rosyjskiego – dwugłowego orła z trzema koronami. W prawej łapie trzyma miecz i berło, a w lewej jabłko królewskie. Na piersi znajduje się tarcza herbowa ze Św. Jerzym na koniu pokonującym smoka. Wokół tarczy widoczny jest łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja. Na skrzydłach orła umieszczono sześć tarcz z herbami – po lewej stronie Kazania, Astrachania i Syberii, a po prawej Królestwa Polskiego, Krymu oraz Wielkiego Księstwa Finlandii. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak mennicy w Warszawie – litery M W.

Rewers

Na rewersie, w wieńcu, umieszczono nominał 5, poniżej znajduje się napis „GROSZY”, a pod nim rok bicia 1836, 1838, 1839 lub 1840.

Opis

Moneta była bita w mennicy w Warszawie, w bilonie o próbie 194, na krążku o średnicy 17 mm i masie 1,45 grama, z gładkim rantem. Z danych mennicy wynika, że w latach 1836–1863 w obieg wypuszczono 7 808 088 sztuk tej monety.

Stopień rzadkości poszczególnych roczników monet przedstawiono w tabeli:

Moneta z datą 1840 była bita do 1863 roku.

W przypadku pięciogroszówki, odmiany z dodatkowymi kropkami na rewersie występują dla rocznika 1840. Poniżej zebrano rozpoznane odmiany kropkowe:

Ze względu na daty na monecie, które przypadają na okres panowania Mikołaja I, w numizmatyce rosyjskiej jest ona klasyfikowana jako moneta tego cara.

W obiegu istnieją także próbne monety z datą 1841.