5 groszy (1811–1812) – pięciogroszowa moneta Księstwa Warszawskiego, wyprodukowana na mocy dekretu Fryderyka Augusta, króla saskiego oraz księcia warszawskiego, z dnia 25 czerwca 1810 roku.
Awers
W centralnej części monety znajduje się herb sasko-polski – na dwupolowej tarczy, nakrytej królewską koroną saską. W lewym polu widnieje herb saski, natomiast w prawym polu znajduje się orzeł polski. Po bokach tarczy umieszczono dwie gałązki palmowe, które są skrzyżowane u dołu.
Rewers
Na rewersie umieszczono nominał 5, poniżej znajduje się napis „GROSZY”, a pod nim rok bicia – 1811 lub 1812. Na samym dole widnieją inicjały intendenta mennicy warszawskiej – I.S. (Jan Stockman 1811) lub I.B. (Jakub Benik 1811, 1812).
Opis
Monetę bito w mennicy warszawskiej, w bilonie o próbie 194, na krążku o średnicy 20 mm i masie 2,1 grama, z gładkim rantem. Zgodnie z raportami mennicy, w latach 1811–1812 w obiegu znalazło się 15 000 000 sztuk. Poziom rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli:
Główne elementy różnicujące rysunek to:
- skrzyżowanie gałązek na awersie (w 1811 roku nastąpiła niewielka zmiana w rysunku awersu),
- szerokość oraz kąt nachylenia cyfry 5 nominału,
- szerokość napisu „GROSZY” oraz cyfr roku.
Odmian rysunku monety może być znacznie więcej niż wymieniono w dziewiętnastowiecznej publikacji, głównie z powodu dużej liczby nakładów oraz metod przygotowywania stempli. Występują również egzemplarze bite na krążkach o mniejszej średnicy.
Niektóre katalogi wskazują, że dla roczników 1811 i 1812 istnieją odmiany będące przebitkami monet 1/24 talara pruskiego, przypisując im stopień rzadkości R3 oraz R2 odpowiednio. Jednak mikroskopowa analiza zachowanych egzemplarzy, które są w stanie pozwalającym na ocenę tła monety, sugeruje, że wszystkie pięciogroszówki Księstwa Warszawskiego są przebitkami z 1/24 talara pruskiego, a ślady przebicia często są niewidoczne gołym okiem.
Zobacz też
monety epoki napoleońskiej
Przypisy