5 Eskadra Pilotażu Przejściowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. F. Żwirki i S. Wigury
5 Eskadra Pilotażu Przejściowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. F. Żwirki i S. Wigury (5 epb OSL-5) to jednostka wchodząca w skład wojsk lotniczych.
Historia – formowanie, zmiany organizacyjne
5 Eskadra Pilotażu Przejściowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. F. Żwirki i S. Wigury została utworzona na mocy dyrektywy Nr 0020/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 lutego 1951 roku, a następnie na podstawie rozkazu Nr 0036/Org. z dnia 7 kwietnia 1951 roku. Jej powstanie miało miejsce pod koniec maja 1951 roku na lotnisku Piastów w Radomiu, z wykorzystaniem plutonu samolotów UT-2 oraz doświadczalnego klucza samolotów Po-2, wcześniej należących do 2 Eskadry Pilotażu Myśliwskiego w OSL-4 w Dęblinie, dowodzonej przez kpt. pil. Eugeniusza Robaka. Pierwszym dowódcą eskadry został kpt. pil. Zdzisław Plezia. Po zakończeniu etapu formowania, w lipcu 1951 roku, eskadra została przeniesiona na lotnisko Słomczyn koło Grójca na podstawie rozkazu komendanta OSL-5. Przebazowanie odbyło się w trzech rzutach. Pod koniec lipca eskadra rozpoczęła praktyczne szkolenie podchorążych na samolotach Jak-9 w zakresie pilotażu bojowego.
W 1953 roku eskadra wzbogaciła się o samoloty Jak-11.
W 1955 roku OSL nr 5, posiadająca dziewięć eskadr, przeszła reorganizację etatową z 20/283 na 20/343. W wyniku tej zmiany, 5 lutego 1955 roku nastąpiła zmiana nazw eskadr:
- 9 Eskadra stała się 1 Eskadrą Pilotażu Bojowego;
- 4 Eskadra przekształciła się w 2 Eskadrę Pilotażu Bojowego;
- 3 Eskadra przyjęła nazwę 3 Eskadry Pilotażu Bojowego;
- 1 Eskadra została 4 Eskadrą Pilotażu Przejściowego;
- 2 Eskadra zmieniła nazwę na 5 Eskadrę Pilotażu Przejściowego;
- 7 Eskadra stała się 6 Eskadrą Pilotażu Przejściowego;
- 5 Eskadra przyjęła nazwę 7 Eskadry Pilotażu Podstawowego;
- 6 Eskadra zmieniła nazwę na 8 Eskadrę Pilotażu Podstawowego;
- 8 Eskadra została 9 Eskadrą Pilotażu Podstawowego.
12 maja 1956 roku miało miejsce ostatnie przebazowanie eskadry z lotniska w Grójcu na lotnisko w Radomiu na Sadkowie. Oprócz szkolenia podchorążych, personel eskadry przygotowywał się do wprowadzenia nowych samolotów odrzutowych Jak-23 oraz Mig-15 i UTI Mig-15, zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym.
W 1958 roku rozpoczęła się nowa reorganizacja systemu wojskowego szkolnictwa lotniczego. Opracowany projekt przewidywał przekształcenie organizacji eskadrowych w pułkowe, co wiązało się z koniecznością dostosowania systemu zaopatrzenia i zabezpieczenia do nowego sprzętu. Zmiany te zostały wprowadzone na podstawie rozkazu MON nr 075/Org. z 31 grudnia 1957 oraz rozkazu DWL i OPL OK nr 02/Org. z 29 stycznia 1958. W wyniku tych działań, OSL-5 przeszła na etat nr 20/466. Historia 5 Eskadry zakończyła się w lutym 1958 roku, kiedy to jednostka weszła w skład 60 Lotniczego Pułku Szkolnego sformowanego w Radomiu. Ostatnim dowódcą eskadry był kpt. pil. Aleksander Cymbalski.
Dowódcy eskadr 1951-1958
- kpt. pil. Zdzisław Plezia (1951-1952)
- kpt. pil. Władysław Sobaczewski (1952-1953)
- kpt. pil. Marian Lipczyński (1954-1956)
- mjr pil. Henryk Gotlib (1956-1957)
- kpt. pil. Aleksander Cymbalski (1957-1958)
Struktura etatowa eskadry
- dowódca eskadry
- zastępca dowódcy eskadry ds. politycznych
- sekretarz POP
- instruktor ZMP
- szef sztabu
- szef łączności
- instruktor WF
- szef eskadry
- kancelista
- maszynistka
- instruktor wyszkolenia spadochronowego
- układacz spadochronowy
- nawigator eskadry
- pomocnik dowódcy eskadry ds. wyszkolenia bojowego
- dowódcy klucza
- piloci instruktorzy
- technik klucza
- starszy mechanik lotniczy
- mechanik lotniczy
- starszy silnikowy
- mechanik przyrządów lotniczych
- mechanik instalacji elektrycznej
- mechanik uzbrojenia lotniczego
- majster radiowy
- pomocnik dowódcy eskadry ds. liniowych
- lekarz
- felczer
- dowódca kompanii podchorążych
- szef kompanii podchorążych
- podoficer gospodarczy
- pomocnik dowódcy eskadry ds. inż.-eksploatacyjnych
- inżynier osprzętu
- inżynier uzbrojenia
- starszy technik eksploatacyjny
- technik osprzętu
- technik uzbrojenia
Samoloty
Na wyposażeniu eskadry znajdowały się następujące samoloty:
- UT-2
- Po-2
- Jak–9
- Jak-9P
- Jak-11
- Jak-23
- MiG-15
- UTI MiG-15
Przypisy
Bibliografia
- Józef Zieliński: Dowódcy pułków lotnictwa polskiego 1921-2000. Poznań: Redakcja Czasopism WLOP, 2001. ISBN 83-909008-6-6.
- Józef Zieliński, Marian Mikołajczuk: Historia polskiego lotnictwa wojskowego 1945 -1962. Warszawa: ZP Grupa Sp. z o.o.; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2010. ISBN 978-83-61529-78-1.
- Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, Zeszyty Naukowe, Radom Zasłużony Ośrodek Wojskowego Szkolnictwa Lotniczego, Materiały z Konferencji Naukowej 15-16 IV 2005r. Dęblin: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, 2006. ISSN 1641-9723.
- Janusz Ziółkowski, Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, 75 lat Dęblińskiej Szkoły Orląt. Toruń-Dęblin: Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-711-X.
- Leonard Woroniecki [red.]: Oficerska Szkoła Lotnicza w Radomiu 1951 – 1964. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1967, s. 59-60; mps. Biblioteka WAP, obecnie Akademia Obrony Narodowej.
- D. Kondej [red.]: Oficerska Szkoła Lotnicza im. kpt. pil. F. Żwirki i inż. S. Waligóry w Radomiu 1951-1964. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 2000, s. 56; mps. Biblioteka Akademii Obrony Narodowej.
- Tadeusz Kmiecik [red]: Polskie lotnictwo wojskowe 1945-1962: organizacja, szkolenie i problemy kadrowe. Warszawa: 2002. ISBN 83-87226-29-7.