5 Chersoński pułk konny – jednostka kawalerii Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W grudniu 1919 roku, w wyniku rozmów przeprowadzonych przez atamana Symona Petlurę z naczelnikiem państwa oraz naczelnym wodzem wojsk polskich Józefem Piłsudskim, uzyskano zgodę na formowanie ukraińskich jednostek wojskowych na terenie Polski.
W październiku Armia URL zrealizowała mobilizację, co znacząco zwiększyło liczebność jej jednostek. Z powodu podpisania przez Polskę układu o zawieszeniu broni na froncie przeciwbolszewickim, od 18 października oddziały ukraińskie były zmuszone do prowadzenia działań zbrojnych samodzielnie.
Na mocy rozkazu nr 79 z 20 października 1920 roku, polecono utworzenie oddziału kawalerii dla 5 Chersońskiej Dywizji Strzelców, a rozkazem Dowództwa Armii Czynnej nr 183 oficjalnie nadano jednostce nazwę – 5 pułk konny Chersońskiej Dywizji. Mimo formalnego sformowania pułku, panował w nim znaczny chaos. Po przejściu przez Zbrucz, niemal cały stan osobowy oraz prawie wszystkie konie pułku zaginęły. W tych trudnych warunkach, na mocy rozkazu nr 102 z 9 grudnia 1920 roku, pułk został rozwiązany, a jego żołnierze przeniesieni do 15 Brygady Strzelców.
Wobec dowódcy pułku, sot. Antina Achtanija, wszczęto postępowanie sądowe. Jednak w wsi Borki Wielkie, dowódca jednostki wraz z żołnierzami pułkowej szkoły podoficerskiej opuścił szeregi 5 Chersońskiej Dywizji Strzelców i samowolnie dołączył do eszelonu Samodzielnej Dywizji Kawalerii, który zmierzał do Wadowic. Pod koniec września 1921 roku, w obozie dla internowanych w Łańcucie, odtworzono kadrowy 5 pułk konny z dowódcą sot. Mykołą Peretiatką.
W związku z demobilizacją Armii URL oraz likwidacją obozów internowania żołnierzy ukraińskich w Polsce, pułk został rozformowany w 1924 roku.
Żołnierze oddziału
Przypisy
Bibliografia
Jacek Legieć: Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w kampanii polsko-bolszewickiej 1920 r. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002. ISBN 83-7322-529-3.
Andrij Rukkas: Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej–Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8098-843-9.
Sebastian Szajdak: Polsko – ukraiński sojusz polityczno–wojskowy w 1920 roku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-132-8.