5 batalion telegraficzny Legionów (5 btlgr)
Jest to jednostka łączności Wojska Polskiego działająca w okresie II Rzeczypospolitej.
Historia oddziału
Batalion czerpał z tradycji bojowych jednostek łączności Legionów Polskich, a data „8 sierpnia” wyszyta na jego sztandarze przypomina o wymarszu Oddziału Telefonicznego Oddziałów Strzeleckich z Krakowa w 1914 roku.
5 czerwca 1926 roku ogłoszono przeniesienie oficerów czynnych i rezerwowych do nowej jednostki – 5 samodzielnego batalionu łączności. Batalion stacjonował w garnizonie Kraków, w Okręgu Korpusu Nr V. W latach 1931–1933 batalion był podległy dowódcy 2 Grupy Łączności w Krakowie. 19 kwietnia 1939 roku powstało Dowództwo 2 Grupy Łączności w Warszawie, któremu podporządkowano m.in. 5 btlgr.
Kadra 5 batalionu telegraficznego
Dowódcy batalionu:
- mjr / ppłk łącz. Henryk Doskoczyński (VI 1926 – 7 VI 1933 → komendant kadry 4 batalionu telegraficznego)
- ppłk łącz. Edward Wolski (7 VI 1933 – XII 1934 → dyspozycja dowódcy OK V)
- mjr łącz. Ignacy Junosza-Drewnowski (1935–1939)
Zastępcy dowódcy batalionu:
- mjr łącz. Marian Michał Dorotycz-Malewicz (III 1932 – XII 1934 → dyspozycja dowódcy OK V)
- mjr łącz. Tadeusz Batowski (od XII 1934)
Kwatermistrzowie:
- mjr łącz. Stanisław Rausz (od VI 1926)
- kpt. / mjr łącz. Jan II Chałupa (od IV 1935)
Oficerowie:
- kpt. rez. łącz. Stanisław Jugendfein
Organizacja i obsada personalna w 1939:
W marcu 1939 roku, pokojowa obsada personalna batalionu przedstawiała się następująco:
- dowódca batalionu – ppłk Ignacy Junosza-Drewnowski
- I zastępca dowódcy – mjr Tadeusz Batowski
- adiutant – por. Bohdan Chełmoński
- lekarz – por. lek. Jan Szymański
- II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Jan II Chałupa
- oficer mobilizacyjny – por. Kępa Marian Bronisław
- zastępca oficera mobilizacyjnego – por. Tadeusz Józef Krokowski
- oficer administracyjno-materiałowy – kpt. piech. Wacław II Metelsld
- oficer gospodarczy – kpt. int. Bolesław Marian Moczulski
- oficer żywnościowy – por. Alfred Stanisław Burkot
- dowódca kompanii obsługi – vacat
- dowódca 1 kompanii – kpt. Florian Cerkaski
- dowódca plutonu – por. Apolinary Antoni Kowalewski
- dowódca plutonu – por. Bolesław Zygmunt Krawz
- dowódca plutonu – ppor. Stanisław Kostka Matwin
- dowódca 2 kompanii – kpt. Tadeusz Justyn Szulc
- dowódca plutonu – ppor. Michał Jan Wencel
- dowódca plutonu – ppor. Stanisław Salwa
- dowódca 3 kompanii – por. Aleksander Józef Iwańczyk
- dowódca plutonu – ppor. Jarosław Ładysław Moll
- dowódca 4 kompanii – por. Edward Mieczysław Tołubiński
- dowódca plutonu – ppor. Jerzy Indulski
- dowódca plutonu – ppor. Antoni Bartek
- dowódca 5 kompanii – kpt. Eugeniusz Zbigniew Sadowski
- dowódca plutonu – ppor. Tadeusz Andrzej Matusiak
- dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Taler
- dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Mieczysław Wołosz
- komendant parku – kpt. Eugeniusz Kozakiewicz
Symbole batalionu
Sztandar
W dniu 23 maja 1937 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru 5 btlgr.
18 czerwca 1937 roku, w Warszawie, marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz przekazał sztandar dowódcy batalionu, który został ufundowany przez społeczeństwo Krakowa.
Na lewej stronie płatu sztandarowego znajdują się następujące elementy: w prawym górnym rogu na tarczy wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, w lewym górnym rogu na tarczy symbol wojsk łączności, w prawym dolnym rogu na tarczy godło m. Krakowa, w lewym dolnym rogu na tarczy odznaka pamiątkowa 5 baonu telegraficznego, a na dolnym ramieniu krzyża kawalerskiego widnieje napis: „Kraków 8 VIII 1914”.
Aktualnie sztandar jest eksponowany w Instytucie gen. Sikorskiego w Londynie.
Odznaka pamiątkowa
16 października 1929 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 5 Samodzielnego Batalionu Łączności, a 11 kwietnia 1931 roku – wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 5 btlgr.
Odznaka o wymiarach 40×40 mm ma kształt równoramiennego krzyża z ostro zakończonymi ramionami, na których umieszczono numer i inicjały 5 BT oraz rok 1929. Pomiędzy ramionami znajdują się po dwie złote błyskawice, a w centrum umieszczono emaliowany medalion z orłem. Odznaka jest dwuczęściowa – oficerska, wykonana ze srebra, a orzeł mocowany jest dwoma nitami.
Dziedzictwo tradycji
Na mocy decyzji nr 66/MON ministra obrony narodowej z 14 maja 2021 roku, Regionalne Centrum Informatyki Kraków przejęło i z honorem pielęgnuje dziedzictwo tradycji 5 Batalionu Telegraficznego (1919–1939) oraz otrzymało imię płk. Ignacego Junosza-Drewnowskiego.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 1929, 1931, 1937 i 1939.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Aleksander Winiarski. Kadrówka łączności. „Przegląd Łączności”. 8 (151-152), sierpień 1938. Warszawa: Dowództwo Wojsk Łączności MSWojsk.