5 Batalion Strzelców Karpackich (5 bsk) – to jednostka piechoty w ramach Polskich Sił Zbrojnych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
5 Batalion Strzelców Karpackich został utworzony w maju 1942 roku w Palestynie, jako część 2 Brygady Strzelców Karpackich, na mocy rozkazu dowódcy Wojsk Polskich na Środkowym Wschodzie L.dz.2130/I/Tjn./42. Jednostka ta powstała z żołnierzy 26 pułku piechoty 9 Dywizji Piechoty Polskich Sił Zbrojnych, którzy dotarli do Palestyny w ramach pierwszej ewakuacji z ZSRR.
Działania bojowe
Batalion brał udział w kampanii włoskiej, uczestnicząc między innymi w bitwie o Monte Cassino, a także w walkach o Ankonę i Bolonię.
Po zakończeniu działań wojennych, batalion, jako część wojsk okupacyjnych, pełnił funkcje wartownicze. W lutym 1946 roku ochraniał obiekty wojskowe w rejonie Monopoli.
W 1946 roku jednostka została przetransportowana do Wielkiej Brytanii, gdzie w następnym roku została rozformowana.
Żołnierze batalionu
Dowódcy batalionu:
- ppłk Franciszek Gudakowski (6 V – 29 VI 1942)
- mjr / ppłk piech. Karol Józef Piłat (29 VI 1942 – 10 VI 1944)
- ppłk Adam Szymański (11 VI – 21 X 1944)
- mjr dypl. Michał Rybikowski (22 X 1944 – 1 II 1945)
- mjr dypl. Zygmunt Ludwik Stanisław Zawadzki (1 II – 4 IX 1945)
- mjr dypl. Czesław Hanus (15 IX 1945 – 1947)
Zastępcy dowódcy batalionu:
- mjr Antoni Piotrowski (10.XI 1942 – IV 1944)
- mjr Ludomir Tarkowski
- mjr Leon Franciszek Firczyk (do 21 X 1944)
- mjr Karol Hareńczyk
- kpt. Tadeusz Westwalewicz (XII 1944 – 1947)
Oficerowie batalionu:
- kwatermistrz – por. Kazimierz Belof
- dowódca 1 kompanii strzelców – por. Stanisław Irlik
- dowódca 2 kompanii strzelców – por. Bolesław Tumiłowicz
- dowódca 3 kompanii strzelców – por. Adam Puzoń
- dowódca 4 kompanii strzelców – por. Józef Bachman
- dowódca kompanii dowodzenia – kpt. mgr Tadeusz Krzyżanowski
- ppor. Władysław Majcher
- ppor. Stanisław Dróżdż
- por. Marian Łoziński
Odznaka batalionu
Odznaka specjalna batalionu wykonana była z białego metalu i oksydowana na stare srebro. Jej kształt przypominał kompozycję z ośmiu liści ostu ułożonych promieniście, na które nałożony był okrągły wieniec świerkowy. W centrum znajdowało się koło z ząbkowanym brzegiem, a na wieńcu widniały inicjały 2 BSK, z cyfrą 5 w środku.
Odznakę noszono na berecie, na podkładce z ciemnozielonego sukna, umieszczonej po lewej stronie, w odległości 10 cm od środka orzełka. Na patkach kołnierza zezwolono na noszenie oznak o średnicy 2 cm, bez podkładki sukiennej. Wykonanie odznaki zlecono firmie F. M. Lorioli, Milan – Roma.
Dyslokacja, marsze i walki
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Mieczysław Młotek (red.): 3 Dywizja Strzelców Karpackich 1942-1947. Londyn: Zarząd Główny Związku Karpatczyków, 1978.
- Jan J. Partyka, Odznaki i oznaki PSZ na Zachodzie 1939-1945. Wojska Lądowe, Rzeszów: Wydawnictwo Libri Ressovienses, 1997, ISBN 83-902021-9-0.
- Harvey Sarner, Piotr K. Domaradzki: Zdobywcy Monte Cassino: generał Anders i jego żołnierze. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2006. ISBN 83-7506-003-8. Brak numerów stron w książce.
- Witold Biegański: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie: formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967. Brak numerów stron w książce.
- Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
- Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa 1981: KAW RSW „Prasa- Książka – Ruch, 1981. Brak numerów stron w książce.
- Marian Łoziński, Przechodniu, powiedz Polsce… Wspomnienia z lat 1941-1945 rozpoczęte w Ahwazie, 150 km od Zatoki Perskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1985, wyd. III, ISBN 83-08-01317-1.
- Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945, zeszyt nr 14. Londyn: 1973.
- Tadeusz Panecki (red.): 2 Korpus Polski w bitwie o Monte Cassino z perspektywy półwiecza. Warszawa: 1994. ISBN 83-11-08291-X.
- Zbigniew Wawer: 3 Dywizja Strzelców Karpackich w kampanii włoskiej 1944-1945. Białystok: 1994. ISBN 83-86232-40-4.