5 Armia (bułg. Пета армия) to bułgarska jednostka operacyjna funkcjonująca w czasach Trzeciego Carstwa od 1913 do 1944 roku.
Formowanie i działania
30 maja 1913 roku został podpisany traktat pokojowy pomiędzy Imperium Osmańskim a państwami bałkańskimi, kończący I wojnę bałkańską. Mimo to, napięcia na Bałkanach nie zostały rozwiązane. Wśród byłych sojuszników ujawniły się poważne różnice dotyczące podziału wyzwolonych terytoriów. W obliczu braku innych opcji, Bułgaria postanowiła zaatakować swoich dotychczasowych aliantów, co skłoniło dowództwo Armii Polowej do zorganizowania nowych jednostek. W maju 1913 roku powołano 5 Armię, którą objął dowództwo gen. mjr. Stefan Toszew.
Dowództwo Armii Polowej przystąpiło do przerzutu wojsk na nowy front. Oddziały zajęły pozycje wzdłuż linii oddzielającej wojska greckie, serbskie i bułgarskie, rozciągając się od wybrzeża Morza Egejskiego aż po Dunaj. 5 Armia została rozmieszczona w rejonie Kiustendił – Radomir, gdzie miała wspólnie z 4 Armią prowadzić operacje w Macedonii Wardarskiej.
Operacja rozpoczęła się nocą z 29 na 30 czerwca atakiem bułgarskich sił w Macedonii. Z powodu sprzecznych rozkazów oraz zamieszania w dowodzeniu, działania 5 Armii przybrały formę nieskoordynowanych akcji. Próba natarcia wzdłuż starej granicy bułgarsko-serbskiej, mimo lokalnych sukcesów, nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. Sytuacja z dnia na dzień stawała się coraz bardziej krytyczna, a 21 lipca car Bułgarii zwrócił się do króla Rumunii z prośbą o pośrednictwo w celu jak najszybszego zawarcia pokoju. 30 lipca w Bukareszcie rozpoczęły się rozmowy pokojowe, a dzień później wprowadzono zawieszenie broni.
Po podpisaniu traktatu pokojowego w Bukareszcie car Ferdynand I ogłosił demobilizację armii. Zgodnie z rozkazem o demobilizacji, w sierpniu 1913 roku rozformowano sztab armii.
Struktura organizacyjna
Stan w czerwcu 1913 roku:
- dowództwo armii
- 4 Presławska Dywizja Piechoty
- 12 Dywizja Piechoty
- Odrinska Brygada Piechoty
- 2 BP z 10 Zbiorczej Dywizji Piechoty
Przypisy
Bibliografia
Dariusz Faszcza: Zapomniany sojusznik kajzerowskich Niemiec. Armia Bułgarska w czasie pierwszej wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2015. ISBN 978-83-7889-339-4.