4U 0142+61

4U 0142+61 to anomalny pulsar rentgenowski, który znajduje się w odległości około 12 tysięcy lat świetlnych od Słońca, w gwiazdozbiorze Kasjopei.

Przypuszcza się, że 4U 0142+61 powstał na skutek eksplozji gwiazdy o masie od 10 do 20 mas Słońca, do której doszło mniej więcej 100 tysięcy lat temu. Pulsar ten należy do grupy anomalnych pulsarów rentgenowskich (AXP), które mogą być odmianą magnetarów. Jego okres pulsacji wynosi około 8,7 sekundy (Israel i in. 1994).

Dysk protoplanetarny

Otaczający pulsar dysk wokółgwiazdowy został odkryty w 2006 roku przez Zhongxianga Wanga, Deeptę Chakrabarty’ego oraz Davida L. Kaplana z Kavli Institute for Astrophysics and Space Research w Massachusetts Institute of Technology. Szacuje się, że masa tego dysku wynosi około 10 mas Ziemi. Dysk emituje intensywne promieniowanie podczerwone, które zostało zarejestrowane za pomocą Teleskopu Spitzera. Obserwacje te były częścią systematycznych badań pulsarów prowadzonych przez odkrywców, mających na celu weryfikację teorii „niekompletnego” wybuchu supernowej. Zgodnie z tą teorią, część odrzuconej materii miałaby wracać do pulsara, tworząc tymczasowy dysk akrecyjny, w którym zachodzą procesy lepkie (Ertan i in. 2007).

Bibliografia

Adrienne M. Juett, Herman L. Marshall, Deepto Chakrabarty, Claude R. Canizares, Norbert S. Schulz: Chandra/HETGS Spectroscopy of the Anomalous X-ray Pulsar 4U 0142 61. arXiv, 2001-11-27. [dostęp 2013-03-20]. (ang.).
G.L. Israel, S. Mereghetti, L. Stella. The discovery of 8.7 second pulsations from the ultrasoft X-ray source 4U 0142+61. „Astrophysical Journal Letters”. 433 (1), s. L25-L28, wrzesień 1994. DOI: 10.1086/187539.
Michał Różyczka. Brakujące ogniwo. „Świat Nauki”. Lipiec 2006. 7 (179). s. 18.
Ü. Ertan, M. H. Erkut, K. Y. Ekşi, M. A. Alpar. The Anomalous X-Ray Pulsar 4U 0142+61: A Neutron Star with a Gaseous Fallback Disk. „Astrophysical Journal”. 657 (1), s. 441-447, marzec 2007. DOI: 10.1086/510303.
McGill SGR/AXP Online Catalog. [dostęp 2012-11-01]. (ang.).