49 samodzielny batalion obserwacyjno-meldunkowy (49 sbomel) – nieistniejący batalion obserwacyjno-meldunkowy Wojska Polskiego.
Historia
Formowanie
Na podstawie rozkazu Nr 020/Org. z dnia 29 marca 1950 roku, Minister Obrony Narodowej polecił dowódcy WLiOPL sformowanie 49 samodzielnego batalionu obserwacyjno-meldunkowego, korzystając z zasobów 1 Okręgowego Batalionu Łączności w Legionowie. Stan osobowy batalionu wynosił 634 wojskowych oraz 2 kontraktowych. W lipcu 1950 roku sztab batalionu przeniesiono do Wałcza, aby ułatwić dowodzenie w północno-zachodniej części Polski. Trzy kompanie obserwacyjno-meldunkowe batalionu, rozmieszczone w Pucku, Koszalinie i Szczecinie, utworzyły linię 45 posterunków, obejmując odcinek 600 km wzdłuż granicy morskiej oraz części lądowej. 15 października 1950 roku 49 samodzielny batalion obserwacyjno-meldunkowy osiągnął gotowość bojową.
Zadania, szkolenie, stacjonowanie, sprzęt
Głównym zadaniem batalionu było wykrywanie celów przeciwnika, realizowane wzrokowo i słuchowo za pośrednictwem posterunków obserwacyjno-meldunkowych. Wśród dostępnych środków technicznych znajdowały się stoliki kursowe, lornetki, dwa aparaty telefoniczne AP-48, busola, zegar – budzik oraz pięć kilometrów kabla telefonicznego. W razie potrzeby, żołnierze batalionu budowali drewniane wieże, doły nasłuchowe i schrony. Posterunki 49 batalionu były rozmieszczone w pasie przygranicznym, w odległości 4–5 km od granicy, z dystansem 8–10 km między sobą oraz głębokością 10–12 km, tworząc kompanijne rejony obserwacyjno-meldunkowe o szerokości 60 km i głębokości 30 km, lub batalionowy rejon o szerokości 80 km i głębokości 60 km. 3 kompania stacjonująca w Szczecinie miała 15 posterunków na odcinku Międzyzdroje – Helze (na południe od Cedyni), w tym 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy w Drawnie, który był częścią plutonu obserwacyjno-meldunkowego z 3 kompanii 49 batalionu. Dowódca plutonu z 3 kompanii, odpowiedzialny za posterunek w Drawnie, miał swoją siedzibę w Czaplinku, a dowództwo kompanii znajdowało się w Wałczu. Oprócz Drawna i Studnicy, pluton miał posterunki w Czaplinku, Kaliszu Pomorskim i Budowie. Od 1950 roku, 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy funkcjonował w budynku Urzędu Miejskiego w Drawnie.
Rozformowanie batalionu
W 1952 roku rozpoczęto intensywną modernizację techniczną i strukturalną systemu obserwacyjno-meldunkowego, co było efektem potrzeby pełnego zabezpieczenia granic powietrznych kraju przed obcymi samolotami. Wzrost ich obecności skłonił Ministerstwo Obrony Narodowej do wprowadzenia nowocześniejszego sprzętu oraz technik wykrywania, w tym stacji radiolokacyjnych. Wprowadzenie stacji radiolokacyjnych wymusiło reorganizację istniejących batalionów obserwacyjno-meldunkowych. W pierwszej połowie 1952 roku przystąpiono do częściowego przeformowania ich w pułki o mieszanej strukturze organizacyjnej, które w swoim składzie miały kompanie radiotechniczne. Na podstawie rozkazu nr 0048/Org. z 14 maja 1952 roku, wydanego przez dowódcę wojsk OPL OK gen. bryg. Nikołaja Trawina, powstał 8 samodzielny pułk obserwacyjno-meldunkowy (8spobsmeld) w Bydgoszczy, złożony z 49 batalionu obserwacyjno-meldunkowego oraz dwóch kompanii z Gdyni i Świnoujścia, liczący 1784 wojskowych i 16 kontraktowych. Dowódcą 8 pułku został dotychczasowy dowódca 49 batalionu – mjr Wiktor Kamiński.
Skład etatowy, uzbrojenie, sprzęt
Struktura, skład etatowy
49 batalion składał się z trzech kompanii obserwacyjno-meldunkowych zlokalizowanych w Pucku, Koszalinie i Szczecinie, które tworzyły linię 45 posterunków, obejmującą odcinek 600 km wzdłuż granicy morskiej oraz części lądowej północno-zachodniej.
Skład etatowy batalionu w 1950
Dowództwo i sztab
3 kompanie obserwacyjno-meldunkowe
3 plutony obserwacyjno-meldunkowe
5 posterunków obserwacyjno-meldunkowych
drużyna zaopatrzenia
kompania szkolna
kwatermistrzostwo
magazyn techniczny
drużyna gospodarcza
Skład etatowy batalionu w 1952
Dowództwo i sztab
3 kompanie obserwacyjno-meldunkowe
3 plutony obserwacyjno-meldunkowe
5 posterunków obserwacyjno-meldunkowych
drużyna zaopatrzenia
kompania szkolna
kompania radiotechniczna
trzy radiolokacyjne posterunki (RLP)
stacja radiolokacyjna P-3M
kwatermistrzostwo
magazyny techniczne
drużyna gospodarcza
drużyna remontowa
Uzbrojenie, sprzęt, zaopatrzenie
Żołnierze batalionu byli wyposażeni w broń etatową, w tym PM wz. 43, amunicję, granaty ręczne RG-42 oraz F-1 (po 5 sztuk). Dowódca batalionu dysponował samochodem GAZ-67 oraz ciężarowym GAZ-MM. Wyposażenie mundurowe i kwaterunkowe żołnierze otrzymywali z kompanii, natomiast zaopatrzenie w żywność organizowane było na podstawie ryczałtu pieniężnego.
Przekształcenia
1 Okręgowy Batalion Łączności w Legionowie (1950) → 49 samodzielny batalion obserwacyjno-meldunkowy (JW 2820) w Wałczu (1950-1952) ↘ rozformowany w 1952
8 samodzielny pułk obserwacyjno-meldunkowy (JW 5665) w Bydgoszczy (1952-1956) ↘ przeformowany w 1956
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Andrzej Szutowicz, Jan Brycki: W zbroi i mundurze po ziemi drawieńskiej. Piła: PPR Tongraf, 2016. ISBN 978-83-62581-95-5.
Jan Ginowicz, Zbigniew Kuśmierek, Bronisław Peikert, Adolf Stachula, Kazimierz Walkowiak: 60 lat Wojsk Radiotechnicznych. Zarys historii. Warszawa: Szefostwo Wojsk Radiotechnicznych Sił Powietrznych, 2011. ISBN 978-83-930536-7-4.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Linki zewnętrzne
Zapomniana jednostka. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-31)].