49 pułk piechoty (49 pp)
Jest to jednostka piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Pułk został utworzony w 1945 roku w Koronowie, bazując na etacie wojennym sowieckiego pułku strzeleckiego. Wchodził w skład 14 Dywizji Piechoty i stacjonował w Koronowie, a następnie we Włodawie i Wałczu.
Formowanie i zmiany organizacyjne
49 pp został sformowany na podstawie rozkazu naczelnego dowódcy WP nr 58/org. z 15 marca 1945 roku, w ramach koncepcji tworzenia 3 Armii WP oraz powstających wówczas 13 i 14 Dywizji Piechoty. Po dokładnej analizie możliwości organizacyjnych zdecydowano się na ograniczenie planów do utworzenia trzech dywizji odwodowych Naczelnego Dowództwa (13, 14, 15 DP). W związku z tym 49 pp formował się w ramach 14 Dywizji Piechoty, która początkowo podlegała Dowództwu Morskiego Okręgu Wojskowego (DOW – II), a od 27 września przeszła do DOW – III „Poznań”. Proces formowania pułku miał zakończyć się do 1 lipca 1945 roku. Koronowo zostało wyznaczone jako miejsce formowania. W rzeczywistości formowanie jednostek 14 DP zakończono do 8 czerwca, a dowódca dywizji potwierdził wykonanie rozkazu Naczelnego Dowódcy rozkazem nr 0017. 10 czerwca zakończono okres formowania 49 pp i rozpoczęto programowe szkolenie, a dzień święta pułku ustalono na 24 czerwca.
W 1957 roku pułk przeszedł przekształcenie w jednostkę zmechanizowaną.
Szkolenie i działania pułku
Po rozpoczęciu szkolenia, w połowie czerwca 1945 roku, najlepsi żołnierze zostali wytypowani do Dywizyjnej Szkoły Podoficerskiej i skierowani do Bydgoszczy. Z okazji święta pułku w Koronowie odbyła się defilada wszystkich pododdziałów, która wywarła ogromne wrażenie na zebranych. Dowódca dywizji, płk Józef Solecki, za bardzo dobre wyszkolenie pułku i wzorową postawę żołnierzy podczas defilady udzielił pochwały dowódcy pułku, szefowi sztabu (kpt. Aleksy Mozdgo) oraz zastępcy dowódcy ds. liniowych (mjr Paweł Orłow). W dniach 7–13 lipca 1945 roku pułk realizował alarmowy marsz na dystansie 200–250 km w okolice Lidzbarka, mając na celu przeprowadzenie akcji żniwno-osiedleńczej w najbardziej wysuniętym na północny wschód rejonie kraju. Pomimo ogromnego zmęczenia żołnierzy, w każdym mijanym mieście odbywały się defilady. Na dźwięk orkiestry żołnierze prezentowali się w pełnej okazałości, co robiło duże wrażenie na społeczności lokalnej. W ramach walki o chleb żołnierze pułku zagospodarowali plony z ponad 13 tys. hektarów. 19 września, po zakończeniu akcji żniwnej, stałym miejscem pobytu 49 pp wyznaczono Chełmno Pomorskie. 3 października pułk otrzymał rozkaz, aby przemaszerować ponad 190 km do Chełmna Pomorskiego, gdzie miał rozpocząć pokojowe szkolenie w warunkach garnizonowych. 28 października 1945 roku w Bydgoszczy pułkowi wręczono sztandar, a wszyscy żołnierze uroczyście złożyli przysięgę wojskową. W okresie do 1 listopada pułk przeszedł na etat pokojowy. W ramach redukcji personalnej część żołnierzy została zwolniona do rezerwy, a większość nadwyżek skierowano do formujących się Wojsk Ochrony Pogranicza. Stan etatowy pułku zmniejszył się z około 2500 do 1300 żołnierzy.
Dowódcy pułku
płk Robert Satanowski (1945–46)
ppłk Wacław Zwierzański (1946–48)
mjr Aleksander Szczesin (1948)
płk Jan Piróg (1948–49)
ppłk Jan Szwedyk (1949–52)
płk Wawrzyniec Boczan (1952–57)
Skład etatowy
dowództwo i sztab
3 bataliony piechoty
kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony chemicznej, żandarmerii
Stan etatowy pułku wynosił:
żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów – 872, szeregowców – 1765).
Sprzęt:
162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm.
Przypisy
Bibliografia
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek: Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.