Galicyjski Pułk Piechoty Nr 45 (IR. 45) to jednostka piechoty cesarskiej i królewskiej Armii.
Historia
Jednostka została powołana do życia w 1816 roku. W Sanoku znajdowała się rezerwowa komenda pułku, gdzie w połowie 1882 roku świętowano 200-lecie jego istnienia.
W roku 1914 pułk wchodził w skład 47 Brygady Piechoty, która należała do 24. Dywizji Piechoty X Korpusu Armijnego, natomiast II batalion był częścią 12 Brygady Górskiej w 48 DP XVI Korpusu. Sztab regimentu miał swoją siedzibę w Przemyślu, a rejon rekrutacji obejmował Sanok. Koszary znajdowały się przy obecnej ulicy Adama Mickiewicza.
Skład narodowościowy jednostki przedstawiał się następująco: 46% Polaków, 47% Rusinów, a 7% stanowili inni. Święto pułkowe obchodzono corocznie 6 maja, w dniu św. Łucji. Regiment nosił guziki w kolorze żółtym oraz szkarłatne wyłogi. Język dowodzenia był niemiecki.
W ramach planów Ministerstwa Obrony Austro-Węgier, Sanok miał być zapleczem mobilizacyjnym dla X Korpusu Przemyskiego. W przypadku wojny, z Sanoka planowano wysłać odsiecz dla obleganego Przemyśla. Sanok zaznaczono również na mapie administracyjnej Armii jako komendę Pułku Landwehry oraz miejsce rekrutacji dla powiatów: sanockiego, leskiego i brzozowskiego.
W 1911 roku na Błoniach w Sanoku odbyły się manewry w których uczestniczyło 6 tysięcy żołnierzy z korpusu lwowskiego.
Obiekty koszar i zaopatrzenia początkowo znajdowały się w rejonie Posady Olchowskiej i Wójtostwa. Obecnie budynki po byłych koszarach znajdują się przy ulicy Adama Mickiewicza (koszary 4. i 5. batalionu) oraz ulicy Jana III Sobieskiego (koszary 57. batalionu Landwehry – obecny budynek szkoły). Od lutego do listopada 1918 roku sanockie koszary były miejscem stacjonowania oddziałów węgierskich, a następnie 54 pułku piechoty czeskiej.
W latach 1914–1915 jednostka brała udział w walkach na linii Gorlice-Przemyśl. 23 grudnia 1914 roku Rosjanie zainstalowali 12 dział nad stacją kolejową w Zarszynie oraz 4 działa przy moście kolejowym na Pielnicy, prowadząc intensywny ostrzał na miejscowości Odrzechowa i Pastwiska. Wieczorem bój ustał, ale rano, w wigilię Bożego Narodzenia 1914 roku, słychać było ciągły dźwięk karabinów maszynowych na pierwszym łańcuchu górskim. Wnioskując, piechota rosyjska stoczyła walkę z piechotą austriacką, składającą się z pułków polskich 10 i 45, rekrutowanych z powiatów Brzozów, Sanok i Lesko. Żołnierzy zachęcano do ataku obietnicą, że jeśli będą dzielni, to spędzą święta w domach rodzinnych. 2 maja 1915 roku, wieczorem, po powrocie z nieszporów majowych, usłyszeliśmy z zachodu donośny i nieustający grzmot dział – rozpoczęła się ofensywa niemiecko-austriacka pod Gorlicami, o czym wówczas nie mieliśmy pojęcia. Bitwa na linii Wisłoka trwała od 8 do 10 maja 1915 roku. W nocy z 9 na 10 maja pułki bośniackie kilkakrotnie usiłowały sforsować Wisłok w Besku, gdzie rzeka płynie głębokim wąwozem. Rosjanie zaciekle się bronili, za każdym razem zatrzymując natarcie. […] Z uwagi na to, że Wisłok w Besku okazał się przeszkodą nie do pokonania, piechota bawarska 11 dywizji uderzyła przez Wzdów na pola jaćmiersko-góreckie, gdzie szturmem przełamała pozycje rosyjskie, a straż tylna obsadziła pozycje wzdłuż drogi Zarszyn-Odrzechowa. […] W tym czasie przez Zarszyn w kierunku Sanoka maszerowały pułki polskie w służbie austriackiej, czyli 10 i 45 pp, te same regimenty, które nie mogły zejść z gór do doliny na Boże Narodzenie. Od lutego do listopada 1918 roku pułk walczył na froncie włoskim.
W listopadzie 1917 roku w austriackiej prasie szeroko opisywano rzekomo nieludzkie traktowanie niemieckich żołnierzy z Dolnej Austrii, którzy zostali przeniesieni w liczbie około 400 z 84 pułku piechoty do 45 pułku piechoty w Przemyślu. W szczególności relacjonowano wypadki w szeregach batalionu marszowego stacjonującego w Siedmiogrodzie, gdzie dowódca kompanii porucznik Polityński miał wielokrotnie policzkować niemieckich żołnierzy.
Dyslokacje
Rejony dyslokacji jednostki obejmowały:
W skład oddziałów rozlokowanych w Sanoku wchodziły bataliony 4. i 5. oraz 57. batalion Landwehry (Obrony Krajowej).
Szefowie
Wśród kolejnych szefów pułku byli:
FML arcyksiążę Sigismund von Österreich (1826 –†15 XII 1891),
książę Fryderyk August Herzog zu Sachsen (1892 – 1904),
arcyksiążę Józef Ferdynand (od 1905).
Żołnierze
Komendanci pułku:
płk Karl Veyder von Malberg (1816),
płk Gustav Depaix (1859 – 1863),
płk Carl von Ripper (1863 – 1866),
płk August Frantzl von Franzensburg (1876 – 1879),
płk Julius Gerstenkorn (1879 – 1881 → stan spoczynku),
płk Carl von Reimann (1881 – 1882 → komendant 3 Brygady Piechoty),
płk Paul Bernnart (1882 – 1885 → komendant 31 Brygady Piechoty),
płk Rudolph von Friess (1885 – 1890 → komendant 57 Brygady Piechoty),
płk Joseph Hugelmann (1890 – 1894 → komendant Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Innsbrucku),
płk Alphons Dragoni von Rabenhorst (1894 – 1900 → komendant 71 Brygady Piechoty),
płk Alfred Hausenblas (1900 – 1904 → komendant 3 Brygady Piechoty),
płk Norbert Knopp von Kirchwald (1905 – 1907 → komendant 48 Brygady Piechoty),
płk Rudolf Králiček (1907 – 1910 → komendant 65 Brygady Piechoty),
płk Leonard Petelenz (1910 – 1913 → stan spoczynku),
płk Franz Ullsperger (1913 – 1918).
Oficerowie i żołnierze:
płk Paweł Bernard (nadetatowy),
kpt. Stefan Błocki,
Tadeusz Brudnik,
por. Adam Dembicki von Wrocień,
chor. Janusz Dukiet,
Jan Ergietowski,
ppłk Władysław Gniewosz,
Piotr Guziorski,
por. pd SG Euzebiusz Hauser (nadetatowy),
chor. Ryszard Hesse,
ppor. rez. Jan Kosina,
ppor. rez. Stanisław Kosina,
ppor. rez. Szymon Kocur,
płk Franciszek Krajowski,
ppor. Fryderyk Krasicki,
chor. rez. Stanisław Kudelski,
chor. Feliks Langenfeld,
ppor. rez. Wojciech Lorencowicz,
por. Alois Lukavský (1899–1911),
kpt. Kazimierz Ładoś,
ppor. rez. Walerian Mercik,
Tadeusz Ochęduszko,
ppor. rez. Jerzy Pajączkowski,
por. Aureliusz Passelli,
Edward Pisula,
por. Bronisław Polityński,
por. Bronisław Sapecki,
Tomasz Silarski,
szer. Jan Szczepanik (od X 1900, uznany wtedy za najsłynniejszego rekruta armii austro-węgierskiej),
ppor. rez. Wojciech Ślączka,
Franciszek Wanic,
ppor. Juliusz Zaleski,
chor. Władysław Józef Zaleski,
ppor. Władysław Żarski,
lekarz sztabowy Stanisław Gilewicz,
lekarz I klasy Bronisław Obfidowicz.
Marsze pułkowe
„Regiments Abschieds Marsch”
„Sigmunds Kriegersklänge Marsch” nach Rameis („45er Kriegerklänge Marsch”), autorem był Wenceslas Hugo Zavertal (Zavrtal) (1821–1899), który w latach 1855–1859 był członkiem kapeli 59 pp i 45 pp, a od 1859 roku wstąpił do 4 pułku włoskich grenadierów.
„Santa Lucia Marsch” z włoskimi motywami
„Oberst Petelenz Marsch” z 1912 roku
„Oberst Ullsberger Marsch”
Przypisy