44 / Czterdzieści i Cztery. Magazyn Apokaliptyczny to czasopismo kulturalne, które mocno akcentuje tematy religijne i mesjanistyczne. Podejmuje różnorodne zagadnienia dotyczące cywilizacji, metapolityki, sztuki oraz literatury.
Środowisko „44 / Czterdzieści i Cztery”
Periodyk został stworzony przez byłych redaktorów „Frondy”, którzy w listopadzie 2007 roku postanowili odejść po odwołaniu Marka Horodniczego, który przez ponad dwa lata zarządzał czasopismem.
Na czoło redakcji „44 / Czterdzieści i Cztery” stanął Marek Horodniczy. W skład kolegium redakcyjnego wchodzą obecnie: Nikodem Bończa-Tomaszewski, Michał Dylewski, Łukasz Łangowski, Michał Łuczewski, Filip Memches, Rafał Tichy oraz Jan Zieliński.
W gronie współpracowników pisma znajdują się m.in. poeci Szymon Babuchowski i Artur Nowaczewski, prozaik Wojciech Chmielewski (na początku także Szczepan Twardoch), literaturoznawcy Maciej Urbanowski i Aleksander Kopiński, publicyści Andrzej Fiderkiewicz, Nelson Pereira i Rafał Porzeziński, artyści Robert Trojanowski i Maciej M. Michalski, a także muzyk alternatywny Schmaletz (Grzegorz Martecki).
Profil pisma
Twórcy „44 / Czterdzieści i Cztery” podkreślają, że ich celem jest „skoncentrowanie się na tematyce związanej z tradycją oraz współczesnością idei mesjanistycznej, opartej na katolickiej teologii historii i ekonomii zbawienia”.
Zgodnie z podtytułem periodyku, „Magazyn Apokaliptyczny” zajmuje się istotnymi tematami w sposób przystępny i atrakcyjny. Artykuły, debaty, wywiady, opowiadania, wiersze oraz recenzje są wzbogacone prezentacjami dzieł współczesnych artystów, muzyków i twórców komiksów, często z zastosowaniem cyfrowych nośników.
Redakcja szczególnie dba o estetykę pisma. „44 / Czterdzieści i Cztery” ma na celu nie tylko przekazywanie wartości prawdy, dobra i piękna, ale również aspiruje do bycia prawdziwym dziełem sztuki edytorskiej. Projekt graficzny czasopisma stworzył Jan Zieliński.
Pierwszy numer magazynu ukazał się po długim oczekiwaniu, na przełomie listopada i grudnia 2008 roku (pierwotnie planowano premierę na początek 2008 roku). Do pisma dołączono bezpłatny CD Michała Jacaszka pt. 44 słowa / Audioryngraf, zawierający elektroakustyczną medytację nad hymnem Bogurodzica, a także reprodukcje prac młodego rysownika Macieja Banasia.
Jak relacjonował internetowy serwis kulturalny Polskiego Radia, w trakcie premierowej prezentacji czasopisma jeden z jego założycieli, Rafał Tichy, wygłosił Manifest neomesjanistyczny. „Mesjanizm jest jedną z idei, która stała się punktem wyjścia dla redakcyjnych debat. «Największą przegraną chrześcijańskiego mesjanizmu w XX wieku wydaje się całkowite oddanie idei mesjańskiej w ręce fałszywych mesjanizmów politycznych» – pisze w artykule programowym Rafał Tichy. […] Zespół kierujący nowym czasopismem będzie starał się zainicjować debatę na temat współczesnego polskiego mesjanizmu, aby był on nie tylko rzeczywiście polski, ale także zgodny z nauką Kościoła katolickiego. – Zrehabilitujemy naszych wieszczów – zapowiadał Rafał Tichy podczas spotkania.”
Na przełomie stycznia i lutego 2010 roku ukazało się drugie wydanie pisma, datowane na rok 2009, które oprócz kontynuacji tematów z poprzedniego numeru zawierało galerię prac Macieja M. Michalskiego.
„Koniec końców”
W okresie od września do listopada 2009 roku część środowiska „44 / Czterdzieści i Cztery” współtworzyła program publicystyczny Koniec końców, emitowany na antenie TVP1. Prowadzącymi byli Marek Horodniczy oraz muzyk Paweł Kukiz, pomysłodawcą i reżyserem był Maciej Stanecki, Filip Memches autorem scenariuszy, Jan Zieliński stworzył krótkie filmy animowane, a Rafał Porzeziński pełnił rolę producenta. Po wyemitowaniu 10 odcinków umowy na program nie przedłużono z powodu niższej niż oczekiwana oglądalności.
Opinie o piśmie i jego twórcach
Działalność środowiska „44 / Czterdzieści i Cztery” jest regularnie omawiana i komentowana przez większość prasy i mediów opiniotwórczych, takich jak „Gazeta Wyborcza”, „Polityka”, „Rzeczpospolita” i inne, spotykając się z skrajnymi ocenami we wszystkich obozach polskiej sceny ideowej.
Publicysta Adam Szostkiewicz zauważył, że jest to „nowe pismo nurtu katolickiej kontrkultury”, które stanowi „myślowe i ideowe przeciwieństwo pokolenia katolickiej inteligencji, kształtowanej przez Jana Pawła II, «Tygodnik Powszechny» Jerzego Turowicza czy «Więź» Tadeusza Mazowieckiego”. Z kolei filozof religijny Zbigniew Mikołejko stwierdził, że „agnostyk może rozmawiać ze środowiskiem neomesjanistów katolickich […] bez jakiegokolwiek skrępowania, mimo że różnice pozostają”. Paweł Kukiz, piosenkarz, dodał: „Zaskoczyło mnie, że z ludźmi z «Czwórek» można się różnić, ale to nie zamyka drogi do rozmowy. Nie czuję u nich tej straszliwej nienawiści, która uniemożliwia dialog naszym czołowym polskim politykom. Podczas nagrania programu, który dotyczył m.in. mojej piosenki «Sztajnbach», ja – związany z Platformą Obywatelską – rozmawiałem z sympatykiem LPR i PiS, a także z katolikami, często ortodoksyjnymi, i potrafiliśmy się dogadać”. Adam Leszczyński podsumował swoją recenzję drugiego numeru pisma: „Nie wiem, dlaczego narody muszą mieć misję i metafizyczny sens swojego istnienia; nie rozumiem, na czym miałaby polegać polska wyjątkowość na tle Europy czy reszty świata […]. Nie sądzę, że sacrum najbardziej brakuje polskiej polityce. Niemniej jednak szanuję odświeżającą odwagę utopijnego myślenia, która w czasach, gdy o polityce najczęściej mówią eksperci od PR, nie jest łatwa. «44» to fascynująca lektura”.
Konserwatywny politolog Marek Cichocki zarzucił autorom „Czwórek” przyjmowanie perspektywy „antysystemowego rewolucyjnego mesjanizmu” oraz „ultra-moralistykę rodem z katakumb”. Natomiast Rafał Ziemkiewicz uznał publikacje Magazynu Apokaliptycznego za jedno z ciekawszych wydarzeń w polskim życiu intelektualnym ostatnich miesięcy. Malarz chrześcijański Michał Świder uznał publikację pierwszego numeru za jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych 2009 roku.
Często „44 / Czterdzieści i Cztery” spotyka się z krytyką w prasie kościelnej. Tradycjonalistyczny magazyn „Polonia Christiana” pisał po premierze pisma, że „graficzna strona pisma […] jest trudna do zaakceptowania dla odbiorcy o tradycyjnej wrażliwości estetycznej”. Publicysta Szymon Hołownia, chwaląc „świetną szatę graficzną”, zarzucił czasopismu „nagromadzenie lęków oraz konstrukcji mistyczno-tajemno-katastroficznych w jednym miejscu”. Dodał: „Jak dla mnie – to rzecz dla podrośniętych ultrakatolików – fanów komiksów itp. […] Kiedy czytam takie rzeczy, myślę – ok, to strasznie fajny sport tropienie Antychrysta, sprawdzanie, czy papież zna jakieś tajne objawienia, w których podano nazwisko Antychrysta, ale gdy będziemy zajmować się tym chrześcijańskim RPG, miną nas ludzie, którzy tracą wiarę albo nie mają co jeść”. Wyjątkowe były pozytywne reakcje w „Gościu Niedzielnym”, który zapowiadał, że „Nadchodzi czas «44»”.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona kwartalnika „44 / Czterdzieści i Cztery”
Blog na portalu Salon24 prowadzony przez redakcję „44 / Czterdzieści i Cztery”: czterdziesciicztery.salon24.pl (zarchiwizowane z tego adresu 2017-03-06).
Witryna programu Koniec końców na stronach TVP: tvp.pl (zarchiwizowane z tego adresu 2013-01-27).