438R – czteroosiowy wagon cysterna przeznaczony do transportu kwasu solnego.
Historia
Tło historyczne
Kwasy odgrywają kluczową rolę jako surowce w przemyśle, jednak ich transport jest problematyczny z uwagi na ich właściwości. Z powodu zasad bezpieczeństwa przewóz drogowy jest wykluczony. Do lat 70-tych kwasy transportowano w wagonach garnkowych, które były podatne na uszkodzenia. Dodatkowo, przelewanie kwasu wymagało stosowania syfonów. W latach 70-tych opracowano pierwszą w Polsce cysternę przeznaczoną do przewozu stężonego kwasu, która powstała w wyniku modyfikacji wagonu 408R przez dodanie gumowej okładziny odpornej na działanie kwasu. Nowa cysterna zyskała oznaczenie 408Rc.
Projekt i budowa
W 1984 roku, w ramach prac nad nowymi wagonami, które miały spełniać wymagania UIC i RID, zaprojektowano cysterny 438R. Wagony te charakteryzowały się wieloma częściami zunifikowanymi z innymi cysternami, co ułatwiało ich eksploatację. Prototyp nowej cysterny został wykonany w 1985 roku, a testy przeprowadzono w Zakładach Azotowych w Tarnowie.
Produkcję seryjną rozpoczęto w 1986 roku, która trwała do 1989 roku, w wyniku czego wyprodukowano 233 wagony tego typu. Dodatkowo stworzono dwie wersje 438Ra do transportu oleju rzepakowego oraz 438Rb do polioctanu winylu, których łączna liczba wyniosła 91.
Konstrukcja
Wagon jest klasyczną cysterną jednozbiornikową, osadzoną na ostoi, wspierającą się na dwóch dwuosiowych wózkach. Większość elementów jest zunifikowanych w stosunku do innych wagonów. Cysterna jest wyposażona w hamulec zespolony Oerlikona oraz indywidualny hamulec ręczny postojowy. Całkowita długość wagonu wynosi 13040 mm, szerokość 3100 mm, a wysokość 4210 mm od główki szyny. Masa własna wagonu to 23 tony, podczas gdy maksymalne obciążenie wynosi 57,5 t.
Zbiornik
Zbiornik ma pojemność 53,3 m³ i został wykonany z 8 mm blachy ze stali węglanowej. Armatura, ze względu na rodzaj transportowanego ładunku, została pokryta gumową wykładziną. Zbiornik został usztywniony czterema pierścieniami z ceownika. Na górze, w środkowej części zbiornika, znajdują się zawory: wlewowy o średnicy 150 mm oraz wylewowy o średnicy 80 mm. Wagon ma również dwa wejścia służące do czyszczenia zbiornika.
Układ jezdny
Wagon opiera się na dwóch dwuosiowych wózkach 26TNa. Konstrukcja ostoi umożliwia jazdę z maksymalną prędkością 120 km/h przy pustym zbiorniku oraz 100 km/h przy pełnym. Wagon może bezpiecznie poruszać się po łukach o minimalnym promieniu 35 m. Rozstaw czopów skrętu wynosi 8 m.
Oznaczenie literowe
Wagon posiada oznaczenie Zacs:
- Z – wagon cysterna
- a – wagon 4-osiowy
- c – rozładunek pod ciśnieniem
- s – wagon przystosowany do poruszania się z prędkością 100 km/h
Przypisy