42 batalion pionierów

42 zmotoryzowany batalion pionierów – jednostka Wermachtu.

Historia

42 zmotoryzowany batalion pionierów (Batalion inżynieryjny 42 (Pio.Btl. 42) D) został założony na przełomie lat 1934 i 1935 z personelu oraz żołnierzy 2 batalionu pionierów (Pionier Bataillon 2) z 32 Dywizji Piechoty oraz 12 batalionu pionierów (Pionier Bataillon 12) z 12 Dywizji Piechoty, które należały do II Okręgu Wojskowego z siedzibą w Szczecinie – Podjuchach.

12 sierpnia 1939 roku, 42 batalion pionierów został załadowany w porcie szczecińskim i otrzymał rozkaz przemieszczenia się do Prus Wschodnich. Sztab oraz 3 kompanię umieszczono na motorowcu „Levante”, natomiast 1 i 2 kompanie oraz kolumnę mostową załadowano na parowiec „Hindenburg”, a lekka kolumna pionierów została z kolei umieszczona na parowcu „Jonia”.

13 sierpnia 1939 roku statki wyruszyły z portu, a ich celem był port w Królewcu. Po rozładunku batalion przemaszerował w okolice Tolkmicka. Sztab został ulokowany w Kadynach, 1 kompania pionierów zakwaterowała się w Hucie Żuławskiej, 2 kompania w Suchaczu, 3 kompania w Nadbrzeżu, kolumna mostowa w Ogrodnikach, a lekka kolumna pionierów w Kikolskim Młynie koło Kadyn.

17 sierpnia 1939 roku 1 kompania stacjonowała w Dzietrzychowie, 2 kompania w rejonie leśniczówki Sarnowo na północno-zachodnim skraju Ryjewa, a 3 kompania zajmowała pozycje we wschodniej części lasu blisko Ryjewa, gdzie doskonaliła umiejętności w rozkładaniu mostu pontonowego.

1 września 1939 roku 2 kompania miała za zadanie zajęcie pozycji wzdłuż wschodniego brzegu Wisły oraz współpracę z 1 sekcją straży granicznej „Ziegesar”, podczas gdy 1 kompania zajmowała pozycję w rejonie Grucza.

2 września 1939 roku kompanie batalionu otrzymały rozkaz budowy przeprawy na Wiśle w okolicach Ryjewa. O godzinie 17:00, na zdobyty przyczółek – przy użyciu tratw i promów – przeprawiła się 3 kompania pionierów, a kolumna transportowa batalionu zajęła się przewozem sprzętu mostowego.

3 września 1939 roku 1 kompania dotarła do Szałwinka, 2 kompania do Białej Góry, a 3 kompania do okolic Nowych Lignów. Kolumna mostowa oraz lekka kolumna saperska pozostały w Ryjewie.

Sztab batalionu przeniósł się z Kadyn do Szkaradowa Szlacheckiego, położonego na północnym-wschodzie od Gniewa, gdzie rozpoczęto budowę mostu. Dowódcą budowy został kapitan Hans Franzke, a kapitan Truschnigg pełnił rolę specjalisty ds. budowy. Porucznik Marufke był odpowiedzialny za transport całego sprzętu wraz z kolumną mostową (Brücken-Bau-Bataillon 521).

Wszystkie kompanie batalionu miały przypisane konkretne zadania związane z budową mostu. Drewno potrzebne do budowy dostarczono z magazynu w Malborku, a niezbędne śruby, gwoździe i klamry zakupiono w pobliskich miejscowościach. 6 września 1939 roku o godzinie 18:00 most pontonowy na Wiśle został ukończony, a o godzinie 19:00 jako pierwsza po moście przeszła 2 Dywizja Piechoty. 1 kompania miała za zadanie osłonę przeprawy, a 3 kompania pozostawała w odwodzie batalionu. W kolejnych dniach września 42 batalion pionierów maszerował przez Łomżę, Zambrów, Nagórki Jabłoń, Śniadowo, Jeżewo, Mężenin do Białegostoku. W trakcie marszu zadaniem batalionu było ocenianie stanu oraz użyteczności dróg i mostów, oczyszczanie terenu z min oraz budowanie przepraw.

Pod koniec września 1939 roku 42 batalion pionierów wchodził w skład XXI Korpusu 3 Armii – Grupy Armii Północ, dowodzonej przez Generalleutnanta Nikolausa von Falkenhorsta. 25 września 1939 roku nastąpiło wycofanie korpusu na linii demarkacyjnej między Niemcami a ZSRR. 16 października 1939 roku batalion został przetransportowany na zachód, kończąc swoją rolę w kampanii wrześniowej.

42 batalion pionierów brał również udział w kampanii francuskiej, gdzie w dniach 10 i 11 czerwca 1940 roku budował przeprawę mostową na rzece Osie w Compiègne. Następnie wszedł w skład 94 Dywizji Piechoty. W 1941 roku batalion uczestniczył w operacji „Barbarossa”, związanej z atakiem na ZSRR, prowadząc działania w centralnej Rosji. Działał w rejonach Orel i Newel, a potem walczył pod Tarnopolem na Ukrainie. Pod koniec 1944 roku batalion zmienił podporządkowanie, przyjmując nazwę 2 batalion pionierów 42 brygady pionierów (II Batalion Heeres Pionier Brigade 42) i brał udział w walkach o Śląsk. Później część batalionu została włączona do 9 Armii – Grupy Armii Środek. Dalsze losy batalionu nie są znane; najprawdopodobniej został rozbity, a pozostali przy życiu żołnierze trafili do radzieckiej niewoli.

Skład batalionu

Sztab

1, 2, 3 kompania pionierów

kolumna mostowa

lekka kolumna pionierów

Dowódcy

pułkownik von Schlieben (do 30 września 1939 r.)

podpułkownik Kaliebe (od 1 października 1939 r.)

Stan etatowy na dzień 01.03.1939

dowódca – pułkownik Dietrich von Schlieben

oficer adiutant – kapitan Gaertner, porucznik Hartung

1 kompania pionierów: