41 pułk piechoty – jednostka piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Został utworzony w 1945 na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy WP 058/Org. w ramach 12 Dywizji Piechoty.
Formowanie
Formowanie sztabu pułku rozpoczęto 28 marca 1945 w Poznaniu. Część oficerów przybyła z dowództwa dywizji, a pozostali z rezerwowego batalionu oficerskiego oraz polskich szkół oficerskich.
2 kwietnia z 6 batalionu zapasowego dotarł transport żołnierzy – 31 podoficerów oraz 268 szeregowych. Pozostali żołnierze rekrutowali się głównie z Rejonowej Komendy Uzupełnień w Poznaniu. Uzupełnianie stanu osobowego zakończono w połowie maja. Do 21 maja skompletowano również uzbrojenie i wyposażenie, po czym rozpoczęto 10-godzinne szkolenie bojowe.
Pułk otrzymał sztandar 29 czerwca 1947.
W osłonie granicy
Na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy WP, skierowującego 2 Armię Wojska Polskiego do ochrony granicy zachodniej, 12 Dywizja Piechoty, w tym 41 pułk piechoty, został przetransportowany na ziemię szczecińską.
22 maja pułk opuścił Poznań, aby zająć swój rejon odpowiedzialności za odcinek granicy na południe od Kamienia Pomorskiego. Sztab pułku stacjonował w Goleniowie.
Na początku czerwca, podczas wykonywania zadań patrolowych w pasie granicznym, zginęło dwóch żołnierzy.
W październiku 1945 dwa bataliony 41 pułku, wspólnie ze szwadronem 2 pułku ułanów, obsadziły nowy odcinek granicy na zachód od Szczecina.
W lipcu 1945 pułk zorganizował Powiatowy Punkt Rozdzielczy w Gryfinie dla potrzeb osadnictwa wojskowego. Na koniec listopada pułk zakończył pełnienie służby granicznej i po zlikwidowaniu swoich placówek przeniósł się do Szczecina na ulicę Łukasińskiego.
W 1945 żołnierze pułku zaangażowali się w wiosenne prace rolnicze. W 1946 41 pułk zaorał dla osadników wojskowych 476 ha ziemi i zasiał 332 ha.
Umacnianie władzy ludowej
Zarządzeniem Naczelnego Dowódcy z 5 czerwca 1946, w ramach wsparcia Bloku Demokratycznego przed nadchodzącym referendum ludowym, pułk został przetransportowany do Olsztyna. Brygady propagandowe wspierały lokalnych aktywistów partii prokomunistycznych w organizacji wieców, zebrań oraz kolportażu ulotek i broszur. Działania te obejmowały powiaty: ostródzki, suski, nidzicki i lidzbarski.
W trakcie tych działań żołnierze napotkali oddziały partyzanckie. W dwóch sytuacjach doszło do walki, w wyniku której zginął jeden podoficer, a czterech żołnierzy zostało rannych.
W związku z nadchodzącymi wyborami do Sejmu Ustawodawczego, już w grudniu 1946 grupy propagandowe pułku rozpoczęły działania w terenie, obejmując powiaty myśliborskie i pyrzyckie.
Po śmierci gen. Świerczewskiego pojawiła się polityczna wola do bardziej stanowczego rozwiązania problemu narodowościowego w Bieszczadach. Każda dywizja piechoty była zobowiązana do sformowania „kombinowanego pułku piechoty”. 41 pułk wydzielił batalion piechoty do 12 kombinowanego pp.
19 kwietnia 1947 żołnierze pułku wyjechali ze Szczecina do rejonu koncentracji Grupy Operacyjnej „Wisła”. W dniach 22 kwietnia do 26 lipca 12 pułk prowadził walki przeciwko sotniom Łasiwki, Hromenki Jara oraz Rena.
W 1958 pułk został przekształcony w jednostkę zmechanizowaną i zmienił nazwę na 41 pułk zmechanizowany.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku
ppłk Zygmunt Bobrowski – od maja 1945 do czerwca 1945
płk Włodzimierz Lipski /oficer radziecki/ – od czerwca 1945 do stycznia 1946
ppłk Jan Wyderkowski – od stycznia 1946
p.o. mjr Józef Dobrzański
mjr/ppłk Henryk Bąkowski – od lutego 1947 do stycznia 1948
mjr Hieronim Szewczyk – był dowódcą w 1952
Oficerowie pułku
Zdzisław Głuszczyk
Józef Roman
Przekształcenia
41 pułk piechoty (1945–1958) → 41 pułk zmechanizowany (1958–1995) → 29 Brygada Zmechanizowana (1995–1998)
Przypisy
Bibliografia
Dariusz Faszcza: Z dziejów 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005. ISBN 83-11-10131-0.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X. Brak numerów stron w książce.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń, Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Józef Roman: Moja służba w 12 Dywizji Piechoty (1945–1949). W: Andrzej Aksamitowski, Dariusz Faszcza: Pomorze militarne. Wokół zagadnień polityki i obronności na Pomorzu Zachodnim w polskim 70-leciu. Szczecin: Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, 2017. ISBN 978-83-64629-60-0.
„Encyklopedia Szczecina”, t. II.
„Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 2 z 1966 r., s. 13, 20.
„Polska Zbrojna”, 3-5 grudnia 1993 r., s. 4.
„Żołnierska Rzecz”, nr 17 z 1995 r., s. 8.
