41 Gdański pułk artylerii (41 pa) – jednostka artylerii lekkiej ludowego Wojska Polskiego.
Historia pułku
41 pułk artylerii lekkiej został utworzony na mocy rozkazu Nr 41 Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z dnia 6 października 1944 roku w Zamościu, w ramach 12 Dywizji Piechoty (3 Armia WP), według sowieckiego etatu Nr 04/252, z osobowym stanem wynoszącym 1022 wojskowych. Na dzień 1 listopada 1944 roku, liczba żołnierzy w oddziale wynosiła 218, w tym: 35 oficerów, 18 podoficerów oraz 165 szeregowych, co stanowiło 21,3% etatowego stanu. Z powodu wstrzymania formowania 3 Armii i 12 DP, pułk został rozformowany do 30 listopada 1944 roku, a jego żołnierze zostali przeniesieni do 10 Brygady Artylerii Polowej.
Na podstawie rozkazu Nr 0156/Org. Naczelnego Dowódcy WP z dnia 29 czerwca 1945 roku oraz rozporządzenia Nr DPK/Org./0114/2 I Wiceministra Obrony Narodowej z dnia 5 lipca 1945 roku, utworzono 16 Dywizję Piechoty. W dniu 9 sierpnia 1945 roku, 41 Pułk Artylerii został włączony do 16 DP, organizując się w Wejherowie według etatu Nr 2/3, z osobowym stanem wynoszącym 815 wojskowych.
27 lutego 1946 roku Naczelny Dowódca WP, rozkazem Nr 046/Org., polecił przeformować jednostkę w 41 Pułk Artylerii Lekkiej, według etatu Nr 2/52, z osobowym stanem wynoszącym 685 wojskowych oraz 5 pracowników kontraktowych. W lipcu tego samego roku, 41 pal został przeniesiony do Gdańska-Wrzeszcza. 22 maja 1947 roku, Minister Obrony Narodowej nadał jednostce nazwę wyróżniającą „Gdański”.
W 1952 roku, jednostka została przeformowana w 41 Gdański Pułk Artylerii Haubic, według etatu Nr 5/86, z osobowym stanem wynoszącym 582 żołnierzy oraz 11 pracowników cywilnych, wchodząc w skład 16 Kaszubskiej Dywizji Zmechanizowanej.
W 1955 roku, oddział został przeformowany w 41 Gdański dywizjon artylerii haubic, według etatu Nr 5/181, z osobowym stanem 359 wojskowych oraz 4 pracowników cywilnych, i wszedł w skład 16 Kaszubskiej Dywizji Pancernej.
W 1958 roku dywizjon, razem z 42 szkolną baterią artylerii, został wyłączony z 16 DPanc i podporządkowany dowódcy 23 Dywizji Piechoty. Na bazie obu pododdziałów oraz 60 Dywizjonu Artylerii Armat z 5 Brygady Obrony Wybrzeża, sformowano 41 Gdański pułk artylerii (JW 3586) według etatu Nr 2/242, z osobowym stanem wynoszącym 333 wojskowych oraz 7 pracowników cywilnych.
Wiosną 1963 roku, jednostka weszła w skład 23 Dywizji Desantowej i została przeformowana na nowy etat Nr 5/350. W tym samym czasie, 93 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej stacjonujący w Kwidzynie, został przekształcony w 93 Dywizjon Artylerii Rakietowej (JW 3632).
8 października tego roku, 23 DDes została przekształcona w 7 Łużycką Dywizję Desantową. W tym samym roku, jesienią, 41 Gdański pułk artylerii został rozformowany. W jego miejsce przeniesiono 93 dar, przekształcając go w 41 dywizjon artylerii rakietowej.
W następnym roku, 41 dar został przekształcony w 41 dywizjon artylerii (JW 3632).
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku
ppłk Mikołaj Chlupin (X-XI 1944)
Oficerowie
Wiktor Juszkiewicz
Przypisy
Bibliografia
Leonard Ratajczyk, Z dziejów 12 Dywizji Piechoty 1944-1947 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 2 (38), Warszawa 1966, s. 3–37.
Kazimierz Czernikowski, 16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana im. Króla Kazimierza Jagiellończyka. Fakty, wydarzenia i…, Drukarnia W&P Edward Waszkiewicz, Elżbieta Panter s.c., Malbork 2001, ISBN 83-86590-02-5.
Michał Trubas, Wojska rakietowe w polskich Wojskach Lądowych, „Militaria i Fakty” 1/2003, s. 4–12.