40,6 cm Schnellladekanone C/34 (znana nieoficjalnie jako Adolfkanone – działo Adolf) to niemiecka armata okrętowa, która została zaprojektowana z myślą o pancernikach typu H, a ostatecznie znalazła zastosowanie w bateriach obrony wybrzeża.
Historia
W 1934 roku zakłady Friedrich Krupp AG stworzyły prototyp armaty kal. 406 mm, oznaczony jako 40.6 cm SK C/34, który miał być używany na niemieckich pancernikach. Z powodu decyzji o uzbrojeniu nowych pancerników typu Scharnhorst i Bismarck w działa o mniejszym kalibrze, projekt ten został wstrzymany.
Produkcję armat rozpoczęto w styczniu 1939 roku z myślą o pancernikach typu H, a w 1940 roku projekt uznano za priorytetowy. W listopadzie tego samego roku, zrezygnowano z budowy pancerników typu H, co wstrzymało prace nad armatami. Działa, które zostały wytworzone, przystosowano do użytku w obronie wybrzeża.
Użycie bojowe
W 1940 roku z trzech armat utworzono baterię Schleswig Holstein, która została umieszczona na Helu, w obrębie przedwojennych umocnień. Po przeprowadzeniu prób ogniowych w 1941 roku bateria została zlikwidowana, a jej działa wysłano do Francji, gdzie w 1942 roku powstała bateria Lindemann, zlokalizowana na przylądku Blanc Nez w pobliżu Calais. Bateria ta służyła do zwalczania alianckiego transportu w Cieśninie Kaletańskiej. Próby jej zniszczenia przez alianckie lotnictwo i okręty nie przyniosły skutku, a ostatecznie bateria została zdobyta w 1944 roku po ataku lądowym.
W 1941 roku do Norwegii wysłano osiem dział, które utworzyły dwie baterie, z których jedno działo zaginęło podczas transportu. Baterię Dietl, składającą się z trzech dział, ulokowano na wyspie Engeløya, a drugą baterię – Theo, z czterema działami, umieszczono w miejscowości Trondenes koło Harstad. Obie baterie były gotowe do działań bojowych w 1943 roku.
Po zakończeniu II wojny światowej, baterie w Norwegii zostały przejęte przez armię norweską i używane do obrony wybrzeża. Bateria na wyspie Engeløya została zlikwidowana w 1956 roku, a bateria z Trondenes w 1964 roku. Jedno z dział z baterii w Trondenes jest obecnie dostępne dla zwiedzających.
Na Helu, w zachowanych budowlach baterii (trzy stanowiska artyleryjskie, wieża kierowania ogniem oraz dwa magazyny amunicyjne) utworzono w 2006 roku Muzeum Obrony Wybrzeża, które od 2017 roku jest częścią Helskiego Kompleksu Muzealnego.
Przypisy
Bibliografia
Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej. WIS, 1994. ISBN 83-86028-01-7. Brak numerów stron w książce.
Mirosław Skwiot: Niemiecka artyleria okrętowa vol. 1. AJ Press, s. 15-16. ISBN 83-7237-149-0.
Ian V. Hogg: German artillery of World War Two. Londyn: Greenhill Books, 2002. ISBN 1-85367-480-X. (ang.). Brak numerów stron w książce.
Harald Isachsen: The Adolf guns: in the batteries at: Dietl/Steigen, Theo/Trondenes, Lindemann/Calais, Schleswig-Holstein/Hel. Harstad: 2007. ISBN 978-82-998024-0-6. (ang.). Brak numerów stron w książce.
Marcin Dudek: Schleswig Holstein czyli helskie Działa Nawarony. Muzeum Obrony Wybrzeża, Hel, 2008. ISBN 978-83-89568-40-3. (pol.). Brak numerów stron w książce.
Władysław Szarski: Ciekawostki najcięższej artylerii. Muzeum Obrony Wybrzeża, Hel, 2009. ISBN 978-83-89568-41-0. (pol.). Brak numerów stron w książce.
Władysław Szarski i Marek Krzyczkowski: Stanowiska artyleryjskie dział 406 mm z baterii Schleswig-Holstein w Helu. HEL – Helska Tawerna, 12 maja 2008. [dostęp 2011-11-04]. (pol.).
Władysław Szarski, Bateria 40,6 cm Schleswig-Holstein i inne „Adolfkanonen”, Muzeum Obrony Wybrzeża, Hel, 2023, ISBN 978-83-89568-40-3.
Linki zewnętrzne
Bateria Schleswig-Holstein w Wikimapii