40 Batalion Straży Granicznej
40 Batalion Straży Granicznej to jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej, która pełniła funkcje ochronne na granicy polsko-radzieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie uchwały Rady Ministrów z dnia 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych, w rozkazie z 9 listopada 1922 roku, zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”. Wprowadził przy tym nową strukturę organizacyjną w formacji. 40 batalion celny został przekształcony w 40 batalion Straży Granicznej.
40 batalion Straży Granicznej działał w ramach Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Łunińcu, a jego dowództwo miało siedzibę w Miklaszewiczach. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych, składająca się z trzech plutonów, z których każdy dysponował dwoma karabinami maszynowymi. Dowódca batalionu miał uprawnienia dyscyplinarne odpowiadające dowódcy pułku. Całkowity skład osobowy batalionu wynosił 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów.
W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek odpowiedzialności oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany.
Służba graniczna
W maju 1923 roku, 37 batalion Straży Granicznej przekazał 40 batalionowi SG odcinek graniczny od Jaśkowicz do Rachowicza.
Sąsiednie bataliony
- 37 batalion Straży Granicznej ⇔ 19 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922
Wydarzenia
W rejonie odpowiedzialności 40 batalionu SG często dochodziło do sporów kompetencyjnych. Komendant posterunku Policji Państwowej w Zaprosiu napisał raport do swoich przełożonych, w którym oskarżał komendanta batalionu o utrudnianie mu wykonywania obowiązków w pasie przygranicznym. Podobne konflikty występowały z dowódcą plutonu żandarmerii kordonowej, który niechętnie podporządkowywał się rozkazom dowódcy garnizonu, a także z organami władzy administracyjnej. W tym ostatnim przypadku komendant batalionu oskarżył starostę w Łunińcu o bezduszność w sprawie wielokrotnego „odrzucania” za granicę mieszkanki Łunińca, Afanasiewy Kilifie, wraz z jej czwórką dzieci.
Komendanci batalionu
p.o. por. Aleksander Kaczorkiewicz (IX 1922 – )
Struktura organizacyjna
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/77.)
Materiały dotyczące spraw granicznych, meldunki, telefonogramy, doniesienia, zapytania, rozkłady służby 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 165/192.)
Materiały dotyczące spraw organizacyjnych Komendy Wojewódzkiej Poleskiej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 165/12.)
Ordre de Bataille batalionów Straży Granicznej → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin