(4) Westa
(4) Westa to czwarta planetoida odkryta w pasie planetoid, który znajduje się pomiędzy Marsem a Jowiszem.
Odkrycie i nazwa
Planetoida (4) Westa została odkryta przez niemieckiego astronoma Heinricha Wilhelma Olbersa 29 marca 1807 roku w Bremie. Jej nazwa wywodzi się od bogini ogniska domowego w mitologii rzymskiej – Westy.
Orbita
Orbita Westy jest nachylona pod kątem 7,14° względem ekliptyki, a jej mimośród wynosi 0,090. Krąży w średniej odległości 2,36 jednostek astronomicznych od Słońca, a na pełne okrążenie potrzebuje 3 lat i 229 dni. Westa jest największą planetoidą w swojej rodzinie.
Właściwości fizyczne
Westa jest drugim co do masy obiektem w pasie planetoid (po (1) Ceres) oraz drugim co do wielkości (po Ceres; przez długi czas wierzono, że (2) Pallas jest nieco większa). Jej masa wynosi około 2,70×1020 kg, a średnia gęstość to 3,456 g/cm³. Planetoida ta obraca się dość szybko, wykonując jeden pełny obrót w czasie 5 godzin, 20 minut i 31 sekund.
Albedo Westy jest stosunkowo wysokie w porównaniu z innymi podobnymi obiektami i wynosi 0,423. W odpowiednich warunkach jest widoczna gołym okiem, osiągając maksymalną jasność 5,1 magnitudo. Jej absolutna wielkość gwiazdowa wynosi 3,25 magnitudo.
Westa ma nieregularny kształt o wymiarach 572,6 × 557,2 × 446,4 km (± 0,2 km), zbliżonym do elipsoidy spłaszczonej pod wpływem grawitacji. Jednakże zniekształcenia na biegunie (w wyniku basenu uderzeniowego) oraz masa mniejsza niż 5×1020 kg uniemożliwiają jej automatyczne sklasyfikowanie jako planety karłowatej zgodnie z definicją Międzynarodowej Unii Astronomicznej. W przyszłości Westa może zostać uznana za planetę karłowatą, jeśli udowodni się, że jej kształt, z wyłączeniem kraterów, jest wynikiem równowagi hydrostatycznej.
Powierzchnia
Największym kraterem na powierzchni Westy, który został zaobserwowany z Ziemi przy użyciu teleskopu Hubble’a, jest basen uderzeniowy Rheasilvia o średnicy około 460 km, z wyraźnym wypiętrzeniem centralnym. Wały tego krateru mają wysokość od 4 do 12 km w porównaniu do otaczającego terenu, a centralne wzniesienie osiąga wysokość 23 km od podstawy, co czyni je trzykrotnie wyższym od Mount Everestu.
Badania spektroskopowe wskazują, że na powierzchni Westy jest niewiele minerałów zawierających wodę i wodorotlenki.
Westa jest również źródłem niektórych meteorytów, które spadają na Ziemię, znanych jako meteoryty HED. Należą do nich howardyty, eukryty i diogenity, które zostały wyrzucone z planetoidy podczas najpotężniejszych zderzeń, zwłaszcza tego, które utworzyło basen Rheasilvia.
Budowa
Westa prawdopodobnie ma budowę zbliżoną do planet grupy ziemskiej i zawiera żelazne jądro o promieniu szacowanym na 107 do 113 km, otoczone płaszczem z oliwinami oraz skorupą, która w większości jest zbudowana z bazaltów. Skład meteorytów sugeruje, że na Weście miały miejsce zjawiska wulkaniczne, jednak obserwacje sondy Dawn nie ujawniły oczekiwanych potoków lawy ani innych form terenu pochodzenia wulkanicznego. Tłumaczy się to tym, że wulkanizm występował tylko w ciągu pierwszych 100 milionów lat jej istnienia, a powierzchnia Westy została od tego czasu silnie erodowana przez uderzenia mniejszych ciał.
Misje badawcze
27 września 2007 roku NASA wysłała sondę kosmiczną Dawn w kierunku Westy i Ceres. 3 maja 2011 roku sonda rozpoczęła obserwacje Westy, a 16 lipca 2011 roku o godzinie 05:00 UTC weszła na wstępną orbitę wokół planetoidy. Do 5 września 2012 roku sonda pozostawała na orbicie Westy, a następnie opuściła ją, kierując się ku planecie karłowatej Ceres.
Była to pierwsza sonda, która weszła na orbitę obiektu w pasie głównym planetoid.