4 szwadron pionierów – jednostka kawalerii Wojska Polskiego.
Historia szwadronu
W 1924 roku powstał szwadron pionierów w ramach 4 Dywizji Kawalerii. 21 listopada 1924 roku minister spraw wojskowych przydzielił na stanowiska młodszych oficerów szwadronu poruczników: Karola Wiernickiego z 24 pułku oraz Jerzego Leihra z 2 pułku strzelców konnych. Szwadron był częścią 4 Dywizji Kawalerii stacjonującej w Lwowie. 6 listopada 1924 roku, generał dywizji Stefan Majewski, działając w imieniu ministra spraw wojskowych, wydał rozkaz O.I.Szt.Gen. 11750 Org., określający oznaki dla organizującego się szwadronu pionierów przy 4 DK:
- czarny otok na czapkach rogatywkach,
- pąsowo-czarne proporczyki na kołnierzu kurtki i płaszcza (pąsowa barwa u góry, czarna u dołu),
- na naramiennikach kurtki i płaszcza numer (cyfry arabskie) oraz litery „4D”.
Szwadron miał swoją siedzibę w garnizonie Lwów.
Od sierpnia 1926 roku, formacją ewidencyjną dla żołnierzy szwadronu stał się 14 pułk ułanów we Lwowie. W związku z tym, minister spraw wojskowych przeniósł poruczników Karola Wiernickiego i Jerzego Leihra do tego pułku, pozostawiając ich na dotychczasowych stanowiskach. W listopadzie tego samego roku do 14 pułku trafił porucznik Włodzimierz Dawbulewicz, który został przydzielony do szwadronu pionierów 4 DK jako młodszy oficer.
1 października 1926 roku szwadron przeszedł pod inspekcję generała dywizji Daniela Konarzewskiego.
4 sierpnia 1927 roku minister spraw wojskowych ustalił, że proporczyki szwadronów pionierów będą w kolorach szkarłatno-czarnych.
24 lutego 1928 roku minister spraw wojskowych wprowadził szkarłatny otok na czapkach zarówno oficerów, jak i szeregowych szwadronów pionierów.
W kwietniu 1928 roku do szwadronu przydzielono porucznika kawalerii Jerzego Białokura, natomiast w listopadzie tego samego roku odeszli rtm. Władysław Wojakowski oraz porucznik Włodzimierz Dawbulewicz.
W 1930 roku pododdział został przemianowany na 4 szwadron pionierów. W tym samym roku, po rozwiązaniu dywizji, jednostka została podporządkowana dowódcy 2 Samodzielnej Brygady Kawalerii. We wrześniu 1930 roku z jednostki odszedł rtm. Alfred Klausal.
13 sierpnia 1931 roku minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, zatwierdził wzór oraz regulamin odznaki pamiątkowej szwadronów pionierów.
Po roku 1932 szwadron został przeniesiony do Kamionki Strumiłowej, a wiosną 1939 roku do Bereziec nad Ikwą.
Bezpośredni nadzór nad szkoleniem oraz wychowaniem żołnierzy w szwadronie, jak również nad ich sprzętem saperskim, sprawował jeden z trzech dowódców grup saperów, który był również odpowiedzialny za organizację corocznych koncentracji jednostek saperskich.
Od 1937 roku szwadron wchodził w skład Kresowej Brygady Kawalerii. Do października tego roku jednostka przeszła reorganizację.
Zgodnie z zaktualizowanym planem mobilizacyjnym „W”, dowódca 12 pułku ułanów w Krzemieńcu był odpowiedzialny za przygotowanie oraz przeprowadzenie mobilizacji szwadronu pionierów nr 4. Jednostka była mobilizowana w trybie alarmowym, w grupie oznaczonej kolorem zielonym. 27 sierpnia 1939 roku zarządzono mobilizację jednostek „zielonych” w Okręgu Korpusu Nr VI, a jej rozpoczęcie wyznaczono na wieczór tego dnia. Szwadron miał osiągnąć gotowość w ciągu 36 godzin (Z+36). Szwadron przyjął organizację wojenną L.3023/mob.org. oraz został uzupełniony zgodnie z zestawieniem specjalności L.4023/mob.AR i wyposażony według wymagań materiałowych L.5023/mob.mat.
W trakcie kampanii wrześniowej szwadron pionierów nr 4 brał udział w walkach w ramach Kresowej BK.
Kadra szwadronu
Dowódcy szwadronu:
- mjr kaw. Roman Kazimierz Węgłowski (VIII 1926 – XII 1927)
- rtm. Karol Wiernicki (od IV 1928 – do 1932)
- rtm. Jerzy Jasielski (1939)
Obsada personalna w marcu 1939 roku:
- dowódca szwadronu – rtm. Jerzy Jasielski
- dowódca plutonu – por. kaw. Witold Włodzimierz Milewski
- dowódca plutonu – por. kaw. Zdzisław Sielecki †1940 Charków
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Edward Bałtusis: Kwestionariusz. [w:] B.I.12c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-21. [dostęp 2022-05-11].
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Rudolf Sieradzki, Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-44-X.
Juliusz S. Tym: Struktura organizacyjna wielkich jednostek kawalerii w latach 1919–1939. W: Struktura organizacyjna kawalerii cz. 1. (Wielkie Jednostki). Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-893-8.
Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.