4 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne – to lotniczy związek operacyjny Paktu Północnoatlantyckiego, działający w okresie zimnej wojny.
Charakterystyka
W kwietniu 1952 roku powstały dwa zgrupowania sojuszniczych taktycznych sił powietrznych (Allied Tactical Air Forces ATAF): 2. i 4 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne. 4 PTSP były utworzone z sił powietrznych amerykańskiej 2 Dywizji Lotniczej (przemianowanej później na 12 US Air Force), 1 Francuskiego Korpusu Taktycznych Sił Powietrznych (1ER CATAC) oraz jednego dywizjonu Sił Powietrznych Kanady. Związek ten miał na celu obronę południowej części Niemiec i był podzielony na dwa sektory obronne: północny oraz południowy. Kwatera dowództwa znajdowała się w miejscowości Landsberg, która w 1953 roku została przeniesiona do Trewiru. Na czele 4 Połączonych Taktycznych Sił Powietrznych stał amerykański generał, który jednocześnie pełnił funkcję dowódcy 12 US Air Force.
W latach 80. XX wieku zadanie 4 Połączonych Taktycznych Sił Powietrznych obejmowało również wsparcie działań wojsk lądowych zgrupowanych w Centralnej Grupie Armii. Związek ten był częścią Dowództwa Połączonych Sił Powietrznych Centralnej Europy (Allied Air Forces Central Europe) z siedzibą w Ramstein.
W skład 4 PTSP wchodziło wówczas lotnictwo amerykańskiej 17 Armii Lotnictwa Taktycznego, stacjonujące w bazach takich jak Sembach, Bitburg, Ramstein, Hahn, Spangdahlem, Zweibrücken; niemiecka 1 Dywizja Lotnictwa Taktycznego oraz 2 Dywizja Lotnicza Obrony Powietrznej, a także grupa lotnictwa taktycznego Kanady.
Bundeswehra oddała do dyspozycji 4 PTSP skrzydło rakiet Pershing 1A, siedem skrzydeł samolotów, które stacjonowały na lotniskach Bremgarten, Lechfeld, Büchel, Memmingen, Pferdsfeld, Leipheim oraz Fürstenfeldbruck, a także dziewięć dywizjonów rakiet przeciwlotniczych Hawk i Nike. Dodatkowo wsparcie stanowiła 3 Armia Lotnictwa Taktycznego w Mildenhall.
W 1993 roku dowództwo 4 Połączonych Taktycznych Sił Powietrznych zostało rozwiązane, a jego zadania przejęło Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej (AIRCENT).
Struktura organizacyjna
W 1953 roku
- dowództwo 4 PTSP
- 12 Armia Lotnicza USA
- 1 ER CATAC Francji
- 1 dywizjon lotniczy Kanady
W 1987 roku
- dowództwo 4 PTSP
- 1 Dywizja Lotnictwa Taktycznego (niemiecka)
- 2 Dywizja Lotnicza Obrony Powietrznej (niemiecka)
- 17 Armia Lotnictwa Taktycznego (amerykańska)
- 1 Grupa Lotnictwa Taktycznego (kanadyjska)
- część 3 Armii Lotnictwa Taktycznego (amerykańskiej)
Przypisy
Bibliografia
Julian Kaczmarek, Adam Skowroński: NATO, Europa, Polska. Wrocław: Atta 2, 1998. ISBN 83-86882-66-2.
Janusz Solak: Niemcy w NATO. Warszawa: Bellona SA, 1999. ISBN 83-11-08879-9.
Stanisław Zarychta: Broń jądrowa w kształtowaniu bezpieczeństwa 1945–2015. Warszawa: Bellona SA, 2016. ISBN 978-83-11-14235-0.
Stanisław Zarychta: Struktury militarne NATO 1949–2013. Warszawa: Bellona SA, 2013. ISBN 978-83-11-13021-0.