4 Księga Barucha
4 Księga Barucha, określana także jako Rzeczy Pominięte Jeremiasza (łac. Paralipomena Jeremiae), to pseudoepigraficzny apokryf Starego Testamentu, który przetrwał jedynie w języku greckim. W Kościele etiopskim 4 Księga Barucha jest uznawana za część kanonu Starego Testamentu, łącząc się z Listem Jeremiasza.
Opis
Księga charakteryzuje się zróżnicowaną strukturą, co sugeruje, że była wielokrotnie redagowana przez różnych autorów. Pierwotnie została stworzona w judaistycznym kontekście w języku hebrajskim lub aramejskim. Do dzisiejszych czasów zachowały się jedynie tłumaczenia oparte na greckim tekście, w którym dodano chrześcijańskie interpolacje przez kopistów chrześcijańskich. Baruch jest w tej księdze przedstawiony nie tylko jako sekretarz proroka Jeremiasza, ale także jako pośrednik między Jeremiaszem a Bogiem. Zawiera ona również ostrą krytykę Żydów za nawiązywanie małżeństw z przedstawicielami narodów pogańskich.
Treść
Utwór opisuje zniszczenie Jerozolimy przez Nabuchodonozora, niewolę babilońską oraz powrót Żydów do Jerozolimy. Gdy Pan ogłasza Jeremiaszowi i Baruchowi nadchodzące zniszczenie miasta, obaj prorocy zakopują naczynia liturgiczne pochodzące ze świątyni. Po zdobyciu Jerozolimy Jeremiasz zostaje wzięty do niewoli w Babilonie, podczas gdy Baruch pozostaje w mieście z ocalonym Abimelekiem, sługą Jeremiasza. Po 66 (lub 86) latach snu Abimeleki wysyłają do Jeremiasza orła z wiadomością, że Pan uwolni naród wybrany. Wkrótce Jeremiasz powraca do Jerozolimy, gdzie umiera, ale po chwili zmartwychwstaje, aby głosić proroctwa dotyczące wcielenia Syna Bożego. Jego proroctwa prowadzą do jego ukamienowania przez niewdzięcznych rodaków.
Tłumaczenia
Księga została przetłumaczona na język staro-cerkiewno-słowiański w X–XI wieku. Zachowały się dwie redakcje tekstu. Najstarsze odpisy pierwszej redakcji to Kodeks Uspienski oraz rękopis staroruski z XII–XIII wieku. Drugą redakcję reprezentuje zabytek starobułgarski z tego samego okresu, z którego przetrwały dwa fragmenty: jeden w RNB, a drugi w kodeksie nr 34 w zbiorze rękopisów biblioteki klasztoru św. Katarzyny na górze Synaj.