4 Suwalska Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. bryg. Zygmunta Podhorskiego to jednostka wojskowa należąca do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, specjalizująca się w działaniach pancernych.
Dowództwo tej brygady pełniło równocześnie rolę dowództwa garnizonu w Orzyszu.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Jednostka została utworzona w czerwcu 1995 roku w Orzyszu, jako część 15 Dywizji Zmechanizowanej. Jej organizacja miała miejsce w koszarach, które wcześniej były zajmowane przez 32 Brygadę Rakiet Operacyjno-Taktycznych oraz Ośrodek Szkolenia Specjalistów WRiA.
W skład brygady wchodził batalion zmechanizowany, który większość swoich zasobów kierował do Litewsko-Polskiego Batalionu Sił Pokojowych.
W roku 2000 brygada została włączona do 1 Dywizji Zmechanizowanej. W wyniku dalszych restrukturyzacji w Wojsku Polskim, jednostka została rozformowana, a jej istnienie zakończyło się 1 stycznia 2001 roku.
Sztandar brygady został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
W koszarach brygady do czerwca 2008 roku stacjonował Litewsko-Polski Batalion Sił Pokojowych, a obecnie znajdują się tam pododdziały 15 Brygady Zmechanizowanej.
Tradycje
Aby upamiętnić bohaterskie czyny jednostek kawalerii z okresu II Rzeczypospolitej, Minister Obrony Narodowej postanowił, że 4 Brygada Kawalerii Pancernej w Orzyszu przejmie ich dziedzictwo oraz z honorem będzie kontynuować tradycje oddziałów 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii:
- 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego
- 1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. płk. Bolesława Mościckiego
- 2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego
- 3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stefana Czarnieckiego (z Nowogródzkiej Brygady Kawalerii)
- 4 dywizjon artylerii konnej
Coroczne święto brygady obchodzone było 11 września.
Sztandar, odznaka i hymn brygady
15 lipca 1996 roku, na polach Grunwaldu, Szef Sztabu Generalnego gen. Tadeusz Wilecki wręczył dowódcy brygady ppłk. Kazimierzowi Pałaszowi sztandar. Rodzicami chrzestnymi sztandaru zostali: rtm. Winogrodzki – żołnierz 1 Pułku Ułanów Krechowieckich PSZ na Zachodzie oraz Pani Maria Bobińska, córka patrona brygady i działaczka „Rodziny Krechowieckiej”. Sztandar został ufundowany przez społeczność Orzysza, w tym rodziny kadry zawodowej brygady.
Sztandar został wykonany zgodnie z wzorem określonym w ustawie o znakach Sił Zbrojnych z dnia 19.02.1993.
Pomiędzy ramionami krzyża kawalerskiego, w polach wieńców wawrzynu widnieje cyfra 4 – oznaczenie brygady.
Symbole umieszczone w wieńcach wawrzynu na odwrocie sztandaru podkreślają kontynuowane przez brygadę tradycje:
- w prawym górnym wieńcu wawrzynu znajduje się wizerunek odznaki 1 Pułku Ułanów Krechowieckich
- w prawym dolnym wieńcu wawrzynu znajduje się wizerunek odznaki 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich
- w lewym dolnym wieńcu wawrzynu znajduje się wizerunek odznaki 3 Pułku Strzelców Konnych
- w lewym górnym wieńcu wawrzynu znajduje się wizerunek odznaki 2 Pułku Ułanów Grochowskich
Na głowicy sztandaru z przodu umieszczono napis: „SBKP” – skrót od „Suwalska Brygada Kawalerii Pancernej”.
Odznaka brygady ma formę krzyża złożonego z proporczyków, pomiędzy którymi znajdują się fragmenty skrzydeł husarskich w kolorze stalowym. Emaliowane proporce mają barwy pułków, których tradycje brygada pielęgnowała. W centrum krzyża umieszczono srebrnego orła państwowego, na piersiach którego znajduje się czarno-pomarańczowa tarcza z numerem brygady -4-, a na skrzydłach krzyża umieszczono litery SBKP. Odznaka nawiązuje do wzoru odznaki 1 Pułku Ułanów Krechowieckich z 1921 roku.
Projekt odznaki stworzył kpt. Jacek Kowalski.
Hymn brygady
To trąbki głos z ułanem szedł do boju,
Cudowny dźwięk to honor, sława, cześć
Wiec każdy z nich się nie bał trudu, znoju.
By tej tradycji sławę nieść.
Refren:
To brygada kawalerii
To pancerna czwarta jest wśród nas
Duch bojowy starej gwardii towarzyszy ciągle nam,
Ruszaj brygado, ruszaj w nowe dni,
Szarża ułańska niech się tobie śni,
Czwarta pancerna to ułańska brać,
Zwycięży wroga, trzeba się jej bać!
Cudowna jest naszego kraju przeszłość
Cudowny śpiew na wojnie wzniecał sny.
Śpiewali ją ojcowie wciąż nad Wisłą
I powtarzamy ją dzisiaj my.
Refren…
Nasze szwadrony wyruszają w świat
I niechaj w drodze śpiewa z nami wiatr
Bo dla ułana to zwykła rzecz
Aby ze sobą piosenkę mieć.
Refren…
Struktura organizacyjna
dowództwo i sztab
batalion dowodzenia – dowódca – kpt. Mirosław Sadowski
1 batalion czołgów – dowódca – kpt. Krzysztof Krakowski
2 batalion czołgów – dowódca – kpt. Jerzy Cygroń
3 batalion czołgów – dowódca – mjr Wojciech Ganuszko
batalion zmechanizowany (Litpolbat) – dowódca – ppłk Zbigniew Sikora
dywizjon artylerii samobieżnej – dowódca – mjr Jarosław Rutkowski
dywizjon artylerii przeciwlotniczej (stacjonujący w Bemowie Piskim) – dowódca – por. Arkadiusz Korniowski
kompania rozpoznawcza – dowódca – por. Artur Pieńkowski
kompania saperów
kompania zaopatrzenia – dowódca – por. Krzysztof Zakrzewski
kompania remontowa – dowódca – por. Marcin Warda
kompania medyczna – dowódca – kpt. Tadeusz Wilk
Uzbrojenie
czołgi średnie T-55AM
bojowe wozy piechoty BWP-1
haubice ciągnione 122 mm haubica wz. 38/85
armaty przeciwlotnicze ZU-23-2
opancerzone samochody rozpoznawcze BRDM-2
Dowódcy brygady
ppłk Kazimierz Pałasz
ppłk dypl. Roman Chojecki
płk dypl. Sylwester Giszczak
ppłk dypl. Mirosław Szyłkowski
Przypisy
Bibliografia
Zdzisław Sawicki: Mundur i odznaki Wojska Polskiego: czas przemian. Warszawa: „Bellona”, 1997. Brak numerów stron w książce.