4 Bieszczadzki Pułk Zmotoryzowany, znany także jako 4 Pułk Ochrony (JW 2667) – to jednostka wojskowa wchodząca w skład Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych.
Historia
Informacje na temat powołania jednostki zostały zawarte w Zarządzeniu nr 85 Prezesa Rady Ministrów oraz w Zarządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 lutego 1973 roku. Początkowo celem jednostki było zagospodarowanie niezajętych terenów w Bieszczadach oraz zapewnienie obsługi kwatermistrzowskiej w Ośrodku Prezesa Rady Ministrów w Arłamowie. Była to jednostka o charakterze szkoleniowo-produkcyjnym. 6 listopada 1974 roku jednostka otrzymała sztandar ufundowany przez mieszkańców Bieszczad.
Wśród żołnierzy pułku wyłaniano osoby do prac gospodarczych na terenie ośrodka Urzędu Rady Ministrów w Arłamowie. Jednakże żołnierze pułku nie pełnili zadań ochronnych w tym ośrodku, które były realizowane przez wydzielone grupy z Warszawskiej Jednostki MSW im. Czwartaków AL.
W początkowym okresie działalności pułku występowały trudności z zakwaterowaniem żołnierzy, a pododdziały były rozmieszczone w różnych, odległych miejscach. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych pododdziały pułku były rozmieszczone w następujących lokalizacjach:
- Dowództwo i sztab – Kwaszenina;
- 3 kzmot, komp. transp. – Kwaszenina;
- 2 kzmot – Trzcianiec;
- część 4 kzmot – Ustrzyki Dolne;
- 5 kzmot, krem, część 4 kzmot – Arłamów;
- 1 kzmot – Trójca.
Jednostka wojskowa 2667 istniała od kwietnia 1973 do 1999 roku i liczyła od 500 do 1200 żołnierzy. Sztab jednostki mieścił się w Kwaszeninie. Przez 20 lat (1973 – 1993) jednostka działała jako wojskowe gospodarstwo rolne. W 1987 roku hodowano tam 4,5 tys. sztuk bydła, w tym około 200 krów mlecznych, ponad 1,5 tys. owiec i tysiąc sztuk trzody chlewnej. Gospodarstwa rolne, w tym obory, funkcjonowały w Kwaszeninie, Trójcy, Grąziowej, Trzciańcu oraz w Jamnej Górnej, Jamnej Dolnej, Krajną, Łomną, a przez pewien czas (do 1981) także w Mucznem, Tarnawie Niżnej i Wołosatem. W Tarnawie Niżnej i Wołosatem do 1981 roku prowadzono hodowlę bukatów, które sprzedawano do Niemiec i Francji.
Następnie jednostka została przekształcona z formacji hodowlano-rolniczej na jednostkę o charakterze szkoleniowo-rolniczym. Od 1981 roku, po reorganizacji i zmianie nazwy na 4 Bieszczadzki Pułk Zmotoryzowany (JW 2667), rozpoczęto także szkolenie wojskowe dla pododdziałów. Działalność rolna pułku zakończono w 1993 roku. Od przełomu lat 1993/1994 pułk przekształcono w 4 Pułk Ochrony MSWiA i przeniesiono z Kwaszeniny do koszar w sanockiej dzielnicy Olchowce. Od 1994 roku jednostka funkcjonowała w oparciu o zgrupowania w Sanoku i Trzciańcu, a także brała udział w zabezpieczaniu podróży apostolskich Jana Pawła II do Polski w 1991 i 1997 roku.
Po reorganizacji, pułk był rozmieszczony w następujący sposób:
- dowództwo i sztab – Sanok;
- bzmot, krozp – Trzcianiec;
- bzmot, kzab i kłączn – Sanok.
W tym okresie wyróżniała się kompania rozpoznawcza w Trzciańcu, która miała w swoim składzie pluton rozpoznania konnego, będący jedyną tego typu jednostką w Wojsku Polskim. Głównym zadaniem pułku było wykonywanie zadań rozpoznawczych, ochronnych i przeciwdywersyjnych w trudnych warunkach górskich.
6 listopada 1994 roku na stadionie MOSiR „Wierchy” w Sanoku odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru 4 Pułkowi Ochrony MSWiA, stacjonującemu w garnizonie Olchowce. W uroczystości wzięli udział m.in. szef Gabinetu Prezydenta RP, Mieczysław Wachowski oraz biskup polowy Wojska Polskiego, Sławoj Leszek Głódź. 7 grudnia 1997 roku na tym stadionie miała miejsce przysięga wojskowa 90 żołnierzy pułku, a 14 sierpnia 1998 roku obchodzono tam jednocześnie Święto Wojska Polskiego oraz 25-lecie istnienia jednostki. Wówczas odbyła się także przysięga wojskowa żołnierzy pierwszego rocznika, a sztandar pułku został udekorowany „Odznaką za Zasługi dla ZKRPiBWP”. Jednostka otrzymała również Odznakę „Za zasługi dla województwa krośnieńskiego” oraz odznakę honorową „Za zasługi dla Oświaty”. 21 września 1996 roku JW 2667 NJW MSWiA została odznaczona Honorową Odznaką Ruchu Przyjaciół Harcerstwa.
Według różnych źródeł, świętem pułku był dzień 15 kwietnia lub 19 kwietnia.
Już w 1998 roku rozważano możliwość rozwiązania sanockiej jednostki. Ostatecznie, decyzją ministra spraw wewnętrznych i administracji nr 392 z dnia 18 listopada 1998 roku, doszło do jej rozformowania 31 grudnia 1999 roku.
Dowódcy
ppłk Wojciech Staromłyński (8 III – 13 VI 1973)
ppłk Jan Wychowski (14 VI 1973 – 11 VIII 1983)
ppłk mgr inż. Eugeniusz Szczodry (11 VIII 1983 – 14 IV 1984)
płk dypl. Jan Spanier (24 VI 1986 – 30 XI 1989)
płk mgr Tadeusz Wnęk (1 XII 1989 – 11 VI 1992)
mjr mgr inż. Marceli Kuca (12 VI 1992 – 26 V 1993)
ppłk dypl. Jan Budnik (27 V 1993 – 28 VI 1994)
mjr dypl. Wojciech Ignaczewski (29 VI 1994 – 8 IV 1997)
mjr/ppłk dypl. Andrzej Herbaczewski (9 IV 1997 – 1999).
Przypisy
