4 Armia Ogólnowojskowa Wojska Polskiego (4 A) – związek operacyjny Sił Zbrojnych PRL
4 Armia została stworzona w celu obrony w przypadku wojny, bazując na dowództwie oraz jednostkach Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Stanowiła ona jedną z trzech armii ogólnowojskowych Frontu Polskiego, który był częścią Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego.
Powstanie 4 A miało miejsce na podstawie porozumień między rządami ZSRR i PRL w styczniu 1955 roku. Jej formowanie zostało uwzględnione w Planie mobilizacyjnym PM-58 oraz kolejnych wersjach planów mobilizacyjnych. Dowództwo 4 A funkcjonowało do kwietnia 1990 roku, kiedy to zostało zastąpione przez dowództwo 3 Korpusu Zmechanizowanego czasu „W”. Struktura bojowa korpusu była zbliżona do składu 4 A.
Skład armii (1985)
Dowództwo 4 Armii
- 1 Dywizja Zmechanizowana
- 3 Dywizja Zmechanizowana
- 9 Dywizja Zmechanizowana
- 48 Kompania Specjalna
- 32 Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych
- 1 Brygada Artylerii Armat
- 126 Pułk Artylerii Przeciwpancernej
- 21 Armijna Polowa Techniczna Baza Rakietowa
- 2 Warszawska Brygada Saperów
- 2 Pułk Pontonowy
- 15 Pułk Drogowo-Mostowy
- 3 Brygada Chemiczna
- 4 Pułk Zabezpieczenia
- 9 Pułk Łączności
- 13 Pułk Radioliniowo-Kablowy
- 15 Batalion Rozpoznania Radioelektronicznego
- 34 Batalion Radiotechniczny
- 14 Armijna Baza Remontowa
Stan osobowy i uzbrojenie
Armia liczyła etatowo 64700 żołnierzy. Jej główne uzbrojenie obejmowało: 626 czołgów T-55, 41 bojowych wozów piechoty BWP-1, 437 transporterów opancerzonych SKOT oraz 220 rozpoznawczych samochodów opancerzonych BRDM-2.
Dowódcy
Dowódcami 4 Armii byli dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego:
- gen. bryg. Franciszek Andrijewski (1953-1956)
- gen. dyw. Józef Kuropieska (1956-1964)
- gen. dyw. Czesław Waryszak (1964-1968)
- gen. dyw. Zygmunt Huszcza (1968-1972)
- gen. bryg. Michał Stryga (1972) p.o.
- gen. dyw. Włodzimierz Oliwa (1972-1983)
- gen. dyw. Jerzy Skalski (1983-1987)
- gen. dyw. Jan Kuriata (1987-1989)
- gen. dyw. Zdzisław Stelmaszuk (1989-1990)
- gen. bryg. Leon Komornicki (1990-1992)
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz, Wojsko Polskie w Układzie Warszawskim 1955-1985, Zasoby forum ogólnowojskowego „Bezpieczeństwo”