36 Pomorski pułk artylerii
36 Pomorski pułk artylerii (36 pa) to jednostka Wojsk Rakietowych i Artylerii ludowego Wojska Polskiego. Pułk był częścią 20 Warszawskiej Dywizji Pancernej imienia marszałka Konstantego Rokossowskiego i miał swoją siedzibę w garnizonie Budów.
Historia
Na podstawie rozkazu nr 58 Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, wydanego 15 marca 1945 roku, w Bydgoszczy utworzono 36 Pułk Artylerii Lekkiej. Wiosną 1949 roku jednostka została przeniesiona do garnizonu Choszczno. Latem 1957 roku pułk został rozformowany, a na jego bazie powstał 105 Dywizjon Artylerii Haubic oraz 7 dar, które weszły w skład 20 Dywizji Pancernej.
30 września 1967 roku 105 Dywizjon Artylerii Haubic przyjął tradycje 1 Pomorskiego Pułku Moździerzy i uzyskał nazwę wyróżniającą „Pomorski”. Dzień 2 lutego został ustanowiony jako Święto jednostki. W 1968 roku, na podstawie 105 Pomorskiego Dywizjonu Artylerii Haubic, powstał 36 Pomorski Pułk Artylerii.
12 lutego 1960 roku Rada Państwa, na podstawie art. 5 ust. 1 dekretu z dnia 9 grudnia 1951 roku o znaku Sił Zbrojnych, nadała sztandar 105 Dywizjonowi Artylerii Haubic o numerze JW 3771. 10 lipca 1960 roku, w imieniu Rady Państwa, Szef Artylerii Pomorskiego Okręgu Wojskowego, gen. Dubicki Edward, przekazał sztandar Dowódcy 105 Dywizjonu Artylerii Haubic, ppłk. Nowickiemu Edwardowi. W 1967 roku sztandar przeszedł do 105 Pomorskiego Dywizjonu Artylerii Haubic, a w 1968 roku do 36 Pomorskiego Pułku Artylerii.
W 1989 roku 36 Pomorski Pułk Artylerii został przeniesiony do Stargardu Szczecińskiego i przyjął nazwę 37 Łużycki Pułk Artylerii.
20 kwietnia 1990 roku ppłk dypl. Jerzy Brzewski, ostatni Dowódca JW 3771 Pomorskiego Pułku Artylerii, przekazał sztandar pułku do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Struktura organizacyjna
- dowództwo, sztab
- bateria dowodzenia
- plutony: rozpoznania, łączności, topograficzno-rachunkowy, rozpoznania dźwiękowego
- dywizjon haubic 122 mm
- dywizjon haubic 152 mm
- pluton przeciwlotniczy
- kompanie: zaopatrzenia, remontowa, medyczna
W sumie w pułku artylerii znajdowały się: 18 haubic 122 mm, 18 haubic 152 mm oraz 4 zestawy ZU-23-2, a także 76 mm armata dywizyjna wz. 1942 (ZiS-3).
Dowódcy pułku
- płk dypl. Władysław Grzonek (1968-1969)
- ppłk dypl. Stanisław Kopacz (1969-1972)
- ppłk Władysław Wawrzkiewicz (1972-1973)
- mjr dypl. Jan Senecki (1973-01.1975)
- mjr dypl. Adam Radziński (02.1975-06.1975)
- płk dypl. Zdzisław Wyszyński (07.1975-08.1975)
- ppłk dypl. Jan Kraus (09.1975-1978)
- ppłk dypl. Bogusław Pankowski (1978-1985)
- ppłk dypl. Włodzimierz Sąsiadek (1985-1988)
- ppłk dypl. Jerzy Brzewski (1989-1990)
Przekształcenia
36 Pułk Artylerii Lekkiej (do 1957) → 105 Dywizjon Artylerii Haubic (od 1967) → 105 Pomorski Dywizjon Artylerii Haubic (do 1968) → 36 Pomorski Pułk Artylerii (do 1990) → 37 Łużycki Pułk Artylerii (1990-1991) → 37 Pułk Artylerii (1991-1996) → 30 Pomorski Pułk Artylerii Mieszanej.
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.