345 Gwardyjski Pułk Powietrznodesantowy
345 Gwardyjski Pułk Powietrznodesantowy (ros. 345-й гвардейский парашютно-десантный полк) to elitarny oddział powietrznodesantowy, który istniał w Armii Radzieckiej, a później w rosyjskiej, w latach 1944–1998.
Pełna nazwa pułku brzmi: 345. Gwardyjski Orderu Czerwonego Sztandaru Pułk Powietrznodesantowy im. 70-lecia Leninowskiego Komsomołu, odznaczony Orderem Suworowa 3 klasy (ros. Гвардейский Краснознамённый ордена Суворова III степени 345-й парашютно-десантный полк имени 70-летия Ленинского комсомола).
Historia
Jednostka została założona w grudniu 1944 roku w obwodzie mohylewskim, na podstawie 14 gwardyjskiej brygady powietrznodesantowej. Początkowo wchodziła w skład 105 gwardyjskiej dywizji powietrznodesantowej w Ferganie (Uzbecka SRR). Po raz pierwszy wzięła udział w walkach podczas operacji budapeszteńskiej zimą 1945 roku, w ramach 9 Armii Gwardii. Do września 1946 roku pułk stacjonował na Węgrzech, a potem przeniósł się do Iwanowa, Kostromy, a od 1960 do 1979 ponownie do Fergany (Uzbecka SRR). W 1979 roku, po rozformowaniu 105 dywizji, pułk uzyskał status samodzielnej jednostki.
Jako część 40 Armii, pułk był obecny w Afganistanie od 14 grudnia 1979 do 11 lutego 1989. Po powrocie z Afganistanu wszedł w skład 104 gwardyjskiej dywizji powietrznodesantowej i został zlokalizowany na Zakaukaziu (Termez). 9 kwietnia 1989 roku pułk brał udział w tłumieniu antyrządowej demonstracji w Tbilisi. Od sierpnia 1992 roku uczestniczył w operacjach wojennych oraz późniejszych misjach pokojowych (w ramach sił KSPM) podczas konfliktu abchasko-gruzińskiego. Od września 1993 roku jednostka formalnie wchodziła w skład 7 gwardyjskiej dywizji powietrznodesantowej.
Jesienią 1994 roku, na bazie pułku, powstała baza wojskowa nr 50. Z dniem 30 kwietnia 1998 roku, na podstawie rozkazu ministra obrony FR, pułk został rozformowany, a na jego miejscu utworzono 10 zmotoryzowany pułk powietrznodesantowy. Po zakończeniu mandatu rosyjskich sił pokojowych w Abchazji (grudzień 2002), jednostka została ostatecznie rozwiązana. Jej sztandar oraz odznaczenia przekazano do Centralnego Państwowego Muzeum Sił Zbrojnych w Moskwie.
W latach 1979–1998 pułk był obecny w strefie działań wojennych przez 18 lat i 5 miesięcy.
Wojna w Afganistanie
Najbardziej znanym okresem w historii jednostki była radziecka interwencja w Afganistanie. 345 sppd była jedną z pierwszych radzieckich jednostek, które przybyły do Afganistanu. Oficjalnie pułk, wchodząc w skład 40 Armii, był w Afganistanie od 14 grudnia 1979 roku (dziesięć dni przed oficjalnym rozpoczęciem interwencji) i zabezpieczał pierwsze transporty lądujące w Bagram, jednak jego historia w wojnie afgańskiej rozpoczęła się znacznie wcześniej. Żołnierze pułku byli przerzucani do Afganistanu już od lipca 1979 roku, uczestnicząc w działaniach specgrup KGB oraz tzw. „batalionu muzułmańskiego”. Brali oni udział w pierwszej zbrojnej akcji radzieckich żołnierzy – szturmie na pałac prezydenta Amina (operacja Sztorm-333) 27 grudnia 1979 roku oraz w zajęciu Kabulu. Uczestniczyli we wszystkich kluczowych operacjach tej wojny, takich jak Panczszir-84, Magistrala i Tajfun. Jedna z kompanii – numer 9 – broniła dzielnie wzgórza 3234 w styczniu 1988 roku. Ten epizod stał się inspiracją dla głośnego filmu Fiodora Bondarczuka „9 kompania”. W latach 1980–1989 jednostka brała udział w ponad 240 operacjach bojowych w Afganistanie, kończąc swoje działania 11 lutego 1989 roku. W tym czasie ośmiu żołnierzy pułku otrzymało tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Ostatnim radzieckim żołnierzem, który zginął w wojnie afgańskiej, był spadochroniarz tej jednostki – szer. Igor Lachowicz (poległ przy Salang 7 lutego 1989 roku).
Dowódcy
Pierwszym dowódcą pułku był p.płk. Kotlarow (żadne źródła nie podają jego imienia), a ostatnim dowódcą był płk. Anatolij Bieriezowski. Najbardziej znanym dowódcą był płk. Walerij Wostrotin, który kierował pułkiem od września 1986 do maja 1989 roku.
Linki zewnętrzne
Strona weteranów 345 gwardyjskiego pułku powietrznodesantowego (historia, dowódcy, kampanie). combat345.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-16)]. (ros.)
Przypisy
Bibliografia
Steven J. Zaloga: Berety z gwiazdami. Radzieckie wojska powietrznodesantowe. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-7399-000-3. Brak numerów stron w książce
Carey Schofield: Komandosi rosyjscy. Warszawa: Bellona, 1996. ISBN 83-86678-15-1. Brak numerów stron w książce